Διδασκαλία προτρεπτικὴ περὶ νηστείας, λεχθεῖσα παρὰ τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ τοῦ Ὑποδιακόνου καὶ Στουδίτου τῇ Κυριακῇ ἑσπέρας τῆς Τυροφάγου.

Ἄξιον δὲ εἶναι νὰ εἴπωμεν καὶ διατὶ τεσσαράκοντα ἡμέρας νηστεύομεν. Τὴν τεσσαρακονθήμερον ταύτην νηστείαν, ὦ εὐσεβέστατοι Χριστιανοί, νηστεύομεν, διότι καὶ ὁ Χριστὸς ταύτην ἐνήστευσε, κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, δεικνύων εἰς ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, ὅτι οὕτω πρέπει νὰ νηστεύωμεν. Τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ νύκτας ἔβρεξεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν καιρὸν τοῦ κατακλυσμοῦ· λοιπὸν καὶ ἡμεῖς τεσσαράκοντα ἡμέρας νηστεύομεν, διὰ νὰ κατακλύσωμεν τὰς ἁμαρτίας μας. Τεσσαράκοντα ἡμέρας νηστεύσας ὁ Μωϋσῆς, ἐδέχθη τὸν θεόγραφον νόμον. Λοιπὸν καὶ ἡμεῖς νηστεύομεν τεσσαράκοντα ἡμέρας, διὰ νὰ δεχθῶμεν εἰς τὴν ψυχήν μας αὐτὸν τοῦτον τὸν νομοδότην Χριστόν. Τεσσαράκοντα πληγὰς ὁρίζει ὁ Προφήτης Μωϋσῆς νὰ λαμβάνῃ ὁ ἄτιμος, λοιπὸν καὶ ἡμεῖς, ἐπειδὴ ἄτιμοι εἴμεθα ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας μας, διὰ τοῦτο παιδευόμεθα τεσσαράκοντα ἡμέρας. Ὁ Προφήτης Ἡλίας τεσσαράκοντα ἡμέρας ἐνήστευσε, φεύγων τὴν Ἰεζάβελ τὴν γυναῖκα τοῦ βασιλέως Ἀχαάβ· λοιπὸν καὶ ἡμεῖς τεσσαράκοντα ἡμέρας νηστεύομεν ἀπὸ τὴν κακὴν διώκτριαν, τὴν ἁμαρτίαν. Τί λέγω τὰ πολλά; Ἡ ἁγία Τεσσαρακοστὴ αὕτη εἶναι ἡ ἀποδεκάτωσις τοῦ ὅλου χρόνου. Γίνεται δὲ ἡ ἀποδεκάτωσις αὐτὴ ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος καθημερινῶς ἁμαρτάνει καὶ πταίει εἰς τὸν Θεόν· ὅθεν διὰ τοῦτο ὡρίσθη αὕτη διὰ νὰ ἐξαγοράζωμεν τὰς κατ’ ἔτος ἁμαρτίας μας. Πεντήκοντα δύο ἑβδομάδες εἶναι ὅλον τὸ ἔτος, ἀλλὰ καὶ ἡ Τεσσαρακοστὴ πεντήκοντα ἡμερῶν εἶναι· ἑκάστην ἑβδομάδα ἀπὸ μίαν ἡμέραν ἀφιεροῦμεν εἰς τὸν Θεόν. Ἐπειδὴ ὅμως εἰς τὰς πεντήκοντα ἡμέρας τῆς Τεσσαρακοστῆς συμπεριλαμβάνονται καὶ Κυριακαὶ ἑπτά, διὰ τοῦτο τεσσαράκονται ἡμέραι εἶναι ἡ πραγματικὴ νηστεία[i].

Ἡ νηστεία πρῶτον κατ’ ἀρχὴν τὸν Ἀδὰμ ἐτίμησε ἀφοῦ δὲ ἔφαγεν ἀπὸ τοῦ ξύλου τῆς γνώσεως, ἠτιμάσθη καὶ ἐξῆλθεν ἀπὸ τὸν Παράδεισον. Μέγα κακὸν ἔκαμεν ἡ πολυφαγία εἰς τὸν Ἀδάμ· μέγα πταίσιμον ἐκρίθη ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ἡ παράβασις τοῦ Ἀδάμ· μέγα σφάλμα ἔγινεν ἡ ἀκρασία εἰς τὸν ἄνθρωπον. Ἡ νηστεία τὸν Μωϋσῆν ἐλάμπρυνεν, ἐφώτισεν, ἐκαθάρισε καὶ νομοθέτην τὸν ἔκαμε· καὶ βασιλέα τὸν ἐψήφισε· καὶ Ἀρχιερέα τὸν κατέστησεν, ἐπειδὴ καὶ εἰς σοφοὺς καὶ εἰς βασιλεῖς καὶ εἰς Ἀρχιερεῖς μέγα καλὸν εἶναι ἡ νηστεία. Ἡ νηστεία τὸν Προφήτην Ἠλίαν ἔδειξε φοβερὸν εἰς τοὺς ἐχθρούς του. Ἀπὸ τὴν νηστείαν του ηὐλόγησεν ὁ Θεὸς τὴν οἰκίαν τῆς χήρας ἐκείνης καὶ δὲν ἔλειπε τίποτε. Ἀπὸ τὴν νηστείαν του ὑπήκουσεν αὐτὸν ὁ Θεὸς καὶ ἔστειλε πῦρ καὶ κατέκαυσε τὴν θυσίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ ὑπολογισμοῦ τῶν ἡμερῶν τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς βλέπε ἀκριβέστερον ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν σελίδι 156.