Διδασκαλία προτρεπτικὴ περὶ νηστείας, λεχθεῖσα παρὰ τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ τοῦ Ὑποδιακόνου καὶ Στουδίτου τῇ Κυριακῇ ἑσπέρας τῆς Τυροφάγου.

Ὅταν ὁ ἄλλος ἀσθενῆ, νὰ μὴ χαίρωμεν, ὅταν κινδυνεύῃ, νὰ μὴ εὐφραινώμεθα, ὅταν πτωχεύῃ, νὰ μὴ τὸν καταφρονῶμεν, ὅταν πλουτήσῃ, νὰ μὴ τὸν φθονοῦμεν. Αὐτὴ εἶναι ἡ κατὰ Θεὸν ἀγάπη, εὐλογημένοι Χριστιανοί· αὕτη εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ πλησίον· αὕτη ἡ ἀγάπη λυτρώνει τὰς ψυχὰς ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν δαιμόνων· ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἀγάπην στέλλεται ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ εἰς ἕκαστον ἄνθρωπον εἰς τὸν καιρὸν τῆς νηστείας. Διὰ ταύτην τὴν ἀγάπην ὁρίζει καὶ ὁ θεῖος Παῦλος ὁ Ἀπόστολος, ὅτι «Ηὐχόμην γὰρ αὐτὸς ἐγὼ ἀνάθεμα εἶναι ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ ὑπὲρ τῶν ἀδελφῶν μου» (Ρωμ. θ’ 3). Αὐτός, ὅστις ἔλεγε· «Τὶς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; Θλῖψις ἢ στενογωρία ἢ διωγμός, ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα;» (Ρωμ. η’ 35). Διὰ ταύτην τὴν ἀγάπην ὁρίζει καὶ ὁ Θεολόγος Ἰωάννης, ὅτι «ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» (Α’ Ἰωάν. δ’ 16). Καὶ πάλιν ὁρίζει ὁ αὐτός· «Ἐὰν τις εἴπῃ, ὅτι ἀγαπῶ τὸν Θεὸν καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισεῖ, ψεύστης ἐστί» (Α’ Ἰωάν. δ’ 20). Διότι ἐὰν τὸν ἀδελφόν του μισῇ, τὸν ὁποῖον βλέπει καθ’ ἡμέραν, πῶς δύναται ἐκεῖνος νὰ ἀγαπήσῃ τὸν Θεόν, τὸν ὁποῖον δὲν εἶδεν;

Ἡ ἀγάπη, ὡς ὁρίζει ὁ Κύριος, εἶναι μεγαλυτέρα ἀπὸ πᾶσαν ἄλλην ἀρετήν· διότι ἀπὸ αὐτὴν γίνονται αἱ ἄλλαι ἀρεταί. Ἐὰν δὲν ἀγαπᾷς τὸν Χριστιανόν, δὲν τοῦ δίδεις ἐλεημοσύνην καὶ ἐὰν δὲν τὸν ἀγαπᾷς, δὲν τὸν δικαιώνεις. Ὅλαι αἱ ἀρεταὶ γίνονται ἀπὸ τὴν ἀγάπην, ὡς ἀπὸ τὴν ρίζαν οἱ βλαστοί. Καὶ πάλιν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁρίζει διὰ τὴν ἀγάπην. «Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν Ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν, ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον» (Α’ Κορ. ιγ’ 1). Καὶ πάλιν ὁρίζει· «Καὶ ἐὰν ἔχω προφητείαν, καὶ εἴδω τὰ μυστήρια πάντα, καὶ πᾶσαν τὴν γνῶσιν καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδέν εἰμι» (αὐτ. 2). Καὶ πάλιν ὁρίζει ὁ αὐτὸς Ἀπόστολος· «Καὶ ἐὰν ψωμίσω πάντα τὰ ὑπάρχοντά μου, καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου, ἵνα καυθήσωμαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι» (αὐτ. Β’). Ἐὰν λοιπὸν τὸ Μαρτύριον χωρὶς ἀγάπην δὲν ὠφελῇ, πόσον μᾶλλον ἡ νηστεία, ἥτις εἶναι οὐδὲν ἐμπρὸς εἰς τὸ Μαρτύριον; Καὶ ὁ Ἡσαΐας λέγει· «Οὐ ταύτην τὴν νηστείαν ἐξελεξάμην… (λέγει ὁ Θεός) οὐδ’ ἂν κάμψῃς ὡς κρίκον τὸν τράχηλόν σου, καὶ σάκκον καὶ σποδὸν ὑποστρώσῃ, οὐδ’ οὕτω καλέσετε νηστείαν δεκτὴν» (Ἡσ. νη’ 5). Δὲν ὠφελεῖται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν νηστείαν, ἐὰν δὲν ἔχῃ ἀγάπην πρὸς ὅλους. Διὰ τοῦτο καὶ ἡμεῖς, ἐπειδὴ θέλομεν νὰ νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτὴν εἰς τὸν Θεόν, ἂς συγχωρήσωμεν τὸ σφάλμα τοῦ ἐχθροῦ μας, διὰ νὰ δεχθῇ ὁ Θεὸς τὴν νηστείαν μας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ ὑπολογισμοῦ τῶν ἡμερῶν τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς βλέπε ἀκριβέστερον ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν σελίδι 156.