Διδασκαλία προτρεπτικὴ περὶ νηστείας, λεχθεῖσα παρὰ τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ τοῦ Ὑποδιακόνου καὶ Στουδίτου τῇ Κυριακῇ ἑσπέρας τῆς Τυροφάγου.

Ἐὰν εἶσαι πλούσιος, μὲ πᾶσαν χαρὰν δέξαι τὴν νηστείαν· μὴ εἰπῇς βάρος μέγα εἶναι· μὴ τὴν δεχθῇς ὡς πολὺ φορτίον· σὲ ἀρκεῖ ὁ καιρός, κατὰ τὸν ὁποῖον πολυέτρωγες· σὲ ἀρκεῖ ὁ χρόνος, κατὰ τὸν ὁποῖον πολυέπινες καὶ ἔκαμνες τὰ κακά σου θελήματα. Τώρα ἰδοὺ καιρὸς ἁρμόδιος, καὶ μετανόησον. Ἔχεις πλοῦτον καὶ ἀρέσκεσαι νὰ δαπανᾷς; Νὰ σοῦ δείξω τρόπον ἀδαπάνητον· νὰ σοῦ εἴπω τόπον, εἰς τὸν ὁποῖον ὅταν ρίπτῃς τὸν πλοῦτον σου, δὲν ἐξοδεύεις, ἀλλὰ μᾶλλον θὰ θησαυρίσῃς. Ποῖος εἶναι ὁ τρόπος καὶ ὁ τόπος αὐτός; Εἶναι ἡ κοιλία τῶν πτωχῶν· αἱ χεῖρες τῶν πενήτων· οἱ κόλποι τῶν ὀρφανῶν καὶ ξένων. Εἰς αὐτοὺς ἐξόδευε, νὰ τὰ εὕρῃς εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν· αὐτοὺς δάνεισον, νὰ τὰ εὕρῃς εἰς τὴν δεξιὰν χεῖρα τοῦ φοβεροῦ Κριτοῦ· αὐτοὺς κυβέρνησον, νὰ σὲ ἀνταμείψῃ ὁ πλούσιος εὐεργέτης Θεός. Σὲ ἀρκεῖ ὁ καιρός, ὅπου ἐξώδευες διὰ τὰ κακά σου θελήματα· ἐξόδευσον τώρα καὶ μικρὸν διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, ὅστις σοὶ ἔδωκε τὸν πλοῦτον. Εἰπέ, ὅτι εἰς τὸ θέλημά σου ἐξοδεύεις, βάλε εἰς τὸν νοῦν σου, ὅτι ἐξωδευμένα τὰ εἶχες εἰς τὰ θελήματά σου. Δὸς τοῦ πτωχοῦ νὰ σὲ χορτάσῃ ὁ Θεός, κυβέρνησον τὸν πένητα, νὰ σὲ ἐλεήσῃ ὁ Θεός, χάρισον τοῦ ὀρφανοῦ καὶ ξένου, νὰ σὲ πλουτίσῃ ὁ Θεός· καὶ ἐὰν ἐδῶ δὲν σὲ πλουτίσῃ θὰ σὲ πλουτίσῃ ὅμως εἰς τὴν Βασιλείαν του· δὸς ἐδῶ ὀλίγον, νὰ σοῦ δώσῃ ὁ Θεὸς ἑκατονταπλάσια καὶ ἐδῶ καὶ εἰς τὴν Βασιλείαν του.

Ἐὰν πάλιν εἶσαι πτωχός, μὴ καταφρονήσῃς τὴν νηστείαν, ἐπειδὴ εἶναι ἰδικός σου σύντροφος· μὴ εὐχαριστηθῇς μόνον, ὅτι δὲν ἔχεις νὰ ἐξοδεύῃς, ἀλλ’ ὅτι ἐλευθερώνεσαι καὶ ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας σου. Καὶ γυναῖκες καὶ παῖδες μὲ πᾶσαν χαρὰν δεχθῆτε τὴν νηστείαν. Καιρὸς πολέμου, ἑτοιμασθῆτε οἱ ἀγωνισταί· καιρὸς ἐκστρατείας, ἑτοιμασθῆτε οἱ στρατιῶται· μὴ ἀκονίζετε ξίφη καὶ ἀκόντια, καὶ ἄλλα αἰσθητὰ ὅπλα· αὐτὰ οἱ αἰσθητοὶ στρατιῶται τὰ ζητοῦν. Ἡμεῖς δὲ τί; Προσευχήν, νηστείαν, φύλαξιν ἀπὸ πάντων, ὄχι μόνον ἀπὸ φαγητῶν, ἀλλὰ καὶ ὀφθαλμῶν· διότι τὰ κακὰ ὅλα ἀπὸ τὸν ὀφθαλμὸν ἔρχονται. Διότι ὁ ὀφθαλμὸς εἶναι ἡ θύρα τοῦ σώματος. Ἐὰν ὁ ὀφθαλμὸς φυλάττεται, καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου παρευθὺς εἶναι καθαρὰ ἀπὸ κάθε λογισμόν. Νὰ ἔχωμεν δὲ ἐγκράτειαν καὶ νηστείαν, ὄχι μόνον ἄρτου καὶ ἄλλων καθημερινῶν φαγητῶν, ἀλλὰ καὶ ψεύδους καὶ καταλαλιᾶς, καὶ κατακρίσεως, καὶ τῶν ἄλλων κακῶν, τὰ ὁποῖα πράττει ὁ ἄνθρωπος διὰ τοῦ στόματος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ ὑπολογισμοῦ τῶν ἡμερῶν τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς βλέπε ἀκριβέστερον ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν σελίδι 156.