Καὶ πρῶτον μὲν ἡ τοιαύτη τιμὴ ἀπεδίδετο εἰς τοὺς Μάρτυρας, ὡς ἀνωτέρω ἔφημεν, εἴτα δὲ ἐπεξετάθη καὶ εἰς πάντας τοὺς ἐπ’ εὐσεβείᾳ καὶ ἀρετῇ διακριθέντας. Ὁ ἐκφωνούμενος πανηγυρικὸς συνίστατο εἰς περιγραφὴν τῶν στοιχείων τοῦ ἐγκωμιαζομένου Ἁγίου. Ἀνεφέροντο ἡ πατρίς, οἱ γονεῖς, ἡ δρᾶσις, τὰ ἔνθεα κατορθώματα, ἡ πεπαρρησιασμένη ὁμολογία, αἱ διὰ Χριστὸν δοκιμασίαι καὶ τὰ τοιαῦτα. Οἱ ἐπιφανέστεροι τῶν μεγάλων τῆς Ἐκκλησίας Πατέρων, Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός, Βασίλειος ὁ Μέγας, Γρηγόριος ὁ Νύσσης, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος καὶ πλεῖστοι ἄλλοι ἐξεφώνησαν θαυμασίους πανηγυρικοὺς λόγους εἰς μνήμας Μαρτύρων, οἵτινες λόγοι καταγραφέντες ἀνεγινώσκοντο μετὰ ταῦτα ὑπὸ τῶν ἐπιγενομένων εἰς ἑκάστην σύναξιν. Ἐκ τούτου καὶ οἱ τοιοῦτοι λόγοι ἐκλήθησαν συναξάρια.

Τοιαῦται συνάξεις ὄχι μόνον κατὰ τὴν ἐπέτειον τοῦ θανάτου τοῦ ἑορταζομένου Ἁγίου ἐγίνοντο, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν τρίτην, τὴν ἑβδόμην, τὴν ἐνάτην, τὴν τριακοστὴν καὶ τεσσαρακοστὴν ἀπὸ τοῦ θανάτου αὐτῶν ἡμέραν. Ἤδη αἱ γνωσταί ὡς «Πράξεις τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου» (κυκλοφορήσασαι κατὰ τὸν β’ αἰῶνα) ἀναφέρουσιν ὅτι «τῇ δὲ ἑξῆς ἡμέρᾳ παραγίνεται ὁ Ἰωάννης σὺν τῷ Ἀνδρονίκῳ καὶ τοῖς ἀδελφοῖς ἐξ ἑωθινῆς εἰς τὸ μνῆμα, τρίτην ἡμέραν ἐχούσης τῆς Δρουσιανῆς, ὅπως ἄρτον κλάσωμεν ἐκεῖ» (κεφ. 72). Αἱ Ἀποστολικαὶ Διαταγαὶ προστάττουσιν· «Ἐπιτελείσθω τρίτα τῶν κεκοιμημένων ἐν ψαλμοῖς καὶ ἀναγνώσμασι καὶ προσευχαῖς διὰ τὸν διὰ τριῶν ἡμερῶν ἐγερθέντα, καὶ ἔνατα εἰς ὑπόμνησιν τῶν περιόπτων καὶ τῶν κεκοιμημένων καὶ τεσσαρακοστὰ κατὰ τὸν παλαιὸν τύπον, Μωσῆν γὰρ οὕτως ὁ λαὸς ἐπένθησε, καὶ ἐνιαύσια ὑπὲρ μνείας αὐτοῦ» (Η’ 42, 1-3). Ὁ δὲ Ἅγιος ἀμβρόσιος ὁ Ἐπίσκοπος Μεδιολάνων βεβαιοῖ, ὅτι τινὲς μὲν τὴν τρίτην καὶ τὴν τριακοστήν, τινὲς δὲ τὴν ἑβδόμην καὶ τεσσαρακοστὴν ἡμέραν συνάξεις μαρτυρικὰς ἐποιοῦντο («De obitu Theodosii»).

Εἰς ἑκάστην σύναξιν ἐξεφωνεῖτο ἢ ἀνεγινώσκετο, ὡς ἀνωτέρω εἴπομεν, τὸ συναξάριον τῆς ἡμέρας. Τί δὲ ἄλλο ἦσαν τὰ συναξάρια εἰμὴ ὁ βίος τοῦ Χριστοῦ ἐπαναλαμβανόμενος διὰ τῶν Ἁγίων; Ποῖοι δὲ ἔγραψαν τὰ συναξάρια; Εἴδομεν ἀνωτέρω ὅτι μεγάλοι τῆς Ἐκκλησίας Πατέρες ἔγραψαν πρῶτοι καὶ ἐξεφώνησαν τοιαῦτα συναξάρια.