Διότι τὸν ἀληθῶς ὑπερφυᾶ ἀγῶνα τῆς ἁγνείας ἤθλησαν καὶ αἱ δέκα Παρθένοι τοῦ Εὐαγγελίου, ὡς βεβαιοῖ ὁ ἱερὸς, Μεθόδιος, λέγων· «Ἐμαρτύρησαν γὰρ οὐ κατά τι μόριον χρόνων ἐν βραχεῖ καρτερήσασαι σωμάτων ἀλγηδόνας, ἀλλὰ διὰ παντὸς ἔτλησαν τοῦ βίου μὴ ἀποδειλιάσασαι τὸν ἀγῶνα τὸν ὀλυμπιακὸν ἀληθῶς διαθλῆσαι τῆς ἁγνείας» («Συμπόσιον» ζ’ 3). Καὶ ὁ Μέγας Ἀντώνιος «ἦν ἐν τῷ μοναστηρίῳ καθ’ ἡμέραν μαρτυρῶν τῇ συνειδήσει καὶ ἀγωνιζόμενος τοῖς τῆς πίστεως ἄθλοις», λέγει ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου (κεφ. 47). Ἐπίσης μία μήτηρ, ὅταν βλέπῃ ὅτι «τὸ παιδίον νοσεῖ καὶ εὐχαριστεῖ, τοῦτο αὐτῇ στέφανος... πάλιν ἐνόσησεν, οὐκ ἐποίησε περίαπτα, μαρτύριον αὐτῇ λογίζεται· κατέθυσε γὰρ τὸν υἱὸν τῇ γνώμῃ», λέγει ὁ θεῖος Χρυσόστομος («Ὁμιλία εἰς τὴν πρὸς Κολασσαεῖς» η’ 5). Καὶ συνελόντι εἰπεῖν μετὰ τοῦ Κομμοδιανοῦ (Instructiones ΙΙ, 7, 14) «Multa sunt martyria quae sunt sine samguine fuso», ἤτοι «πολλά εἰσι μαρτύρια ἄνευ χύσεως αἵματος». «Οὐχὶ μόνη ἡ χύσις τοῦ αἵματος λογίζεται ὡς μαρτύριον», λέγει καὶ ὁ θεῖος Ἱερώνυμος, «ἀλλὰ καὶ πάσης ἀφωσιωμένης εἰς τὸν Θεὸν ψυχῆς ἡ ἄμεμπτος ὑπηρεσία καθημερινὸν μαρτύριον εἶναι. Τοῦ μετὰ τοῦ αἵματος Μάρτυρος ὁ στέφανος ἐξ ἴων καὶ ρόδων πλέκεται, τοῦ δ’ ἄνευ αἵματος μαρτυρήσαντος ἐκ κρίνων» (Epist. CVII, 31).

Τούτου λοιπὸν ἕνεκα καὶ ἡ παροῦσα ἑορτή, ἐνῷ τὸ πρῶτον ὑπὲρ «τῶν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ Μαρτύρων» καθιερώθη, ἐν τούτοις λίαν ἐνωρὶς ὡς κοινὴ ἁπάντων τῶν Ἁγίων ἀνεκηρύχθη Προφητῶν, Ἀποστόλων, Μαρτύρων, Ὁμολογητῶν, Ποιμένων, Διδασκάλων, Ὁσίων, Ἀνδρῶν καὶ Γυναικῶν ὁμοῦ, γνωστῶν καὶ ἀγνώστων, ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως τοῦ νῦν προστεθέντων καὶ τῶν ἐν τῷ μέλλοντι προστεθησομένων, προσέτι δὲ καὶ τῶν Ἀγγελικῶν Ταγμάτων καὶ πρὸ πάντων καὶ μετὰ πάντων τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας. Καὶ πρότερον μὲν ἡ πρὸς τοὺς Ἁγίους τιμὴ ἤρξατο ἀπονεμομένη, ἰδιαιτέρως δι’ ἕνα ἕκαστον, κατὰ τὴν ἐπέτειον τῆς πρὸς Κύριον ἐκδημίας αὐτῶν. Κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτήν, τὴν ὁποίαν ἐκάλουν ἡμέραν γενέθλιον (βλέπε Μαρτύριον Ἁγ. Πολυκάρπου), συνήγοντο εἰς τοὺς τάφους αὐτῶν πάντες οἱ Χριστιανοί, τόσον οἱ ἐγγὺς ὅσον καὶ οἱ μακρὰν καί ἐτέλουν πανήγυριν, αἱ τοιαῦται δὲ συγκεντρώσεις ἐκαλοῦντο συνάξεις, πρὸς τιμὴν τοῦ ἑορταζομένου Ἁγίου. Καθ’ ἑκάστην σύναξιν ἐτελεῖτο πρῶτον τὸ μυστήριον τῆς θείας Εὐχαριστίας, ἀκολούθως δὲ ὁ Ἐπίσκοπος ἤτις ἐκ τῶν Πρεσβυτέρων ἐξεφώνει τὸν πανηγυρικὸν τῆς ἡμέρος ἐξυμνῶν τὸν ἑορταζόμενον Ἅγιον.