«Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν» (Ἑβρ. ια’ 39-40).
Πάντες, λέγει, οὗτοι οἱ προειρημένοι Ἅγιοι, κἂν μεμαρτυρημένον καὶ βέβαιον ὑπάρχῃ, ὅτι διὰ τῆς πίστεως αὐτῶν εὐηρέστησαν τῷ Θεῷ, ὅμως δὲν ἔλαβον τὴν ἐπαγγελίαν, ἤτοι ἐκεῖνο ὅπερ ὑπεσχέθη ὁ Θεὸς εἰς τοὺς δικαίους. Ἀλλὰ διατί τοῦτο; Διότι ὁ Θεὸς ᾠκονόμησε, λέγει, πρᾶγμια κρεῖττον, τουτέστιν ὑπέρτερον καὶ ἀγαθώτερον δι’ ἡμᾶς τοὺς μετὰ ταῦτα. Ποῖον δὲ εἶναι τοῦτο τὸ κρεῖττον; Τοῦτο εἶναι αὐτὸ τὸ ἵνα μὴ λάβωσιν ἐκεῖνοι τὴν τελείαν μισθαποδοσίαν, πρὶν ἢ καὶ ἡμεῖς λάβωμεν αὐτήν. Ἀλλὰ πῶς ἀνωτέρω μὲν εἶπεν: «Ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν» (Ἑβρ. ια’ 33). Ἤτοι ἔλαβον τὰς ἐπαγγελίας, ἐνταῦθα δὲ λέγει ὅτι δὲν ἔλαβον τὴν ἐπαγγελίαν, «οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν;». Καὶ τὰ δύο εἶναι ἀληθινά. Ἔλαβον μέν τινες τῶν Ἁγίων ἐπὶ γῆς ὅσα εἰς αὐτοὺς κατὰ μέρος εἰς διαφόρους καιροὺς ὑπεσχέθη ὁ Θεός· τὴν δὲ μίαν καὶ κοινὴν καὶ οὐράνιον ἐπαγγελίαν, ἥτις εἶναι ἡ ἀπόλαυσις τῆς θείας δόξης, δὲν ἔλαβον οἱ Ἅγιοι. Τί λοιπόν; Δὲν ἀπολαμβάνουσιν αὐτοὶ νῦν τῆς θείας δόξης καὶ μακαριότητος; Ἀπολαμβάνουσιν ἀναμφιβόλως, πλὴν οὐχὶ ὅλου τοῦ πληρώματος αὐτῆς. Ὅθεν διὰ τοῦτο δὲν εἶπεν, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν δοξασθῶσιν· ἀλλ’ εἶπεν, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν, τουτέστιν ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν λάβωσι τὸ τέλειον τῆς θείας δόξης.
Ἀλλὰ διατί τοῦτο; Πρῶτον μὲν ἐπειδὴ οἱ Ἅγιοι δὲν εἶναι συννημμένοι μετὰ τῶν σωμάτων αὐτῶν, δι’ ὧν κοπιάσαντες τὰς ἀρετὰς κατώρθωσαν· δεύτερον δέ, ἐπειδὴ ὁ Θεὸς «Ἔστησεν ἡμέραν, ἐν ᾗ μέλλει κρίνειν τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ» (Πράξ. ιζ’ 31). Ἐν αὐτῇ δὲ τῇ ἡμέρᾳ «Ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ» (Ρωμ. β’ 6). Ἐὰν δὲ οἱ ἀπ’ αἰῶνος Ἅγιοι ἔλαβον πρὸ τῆς ἡμέρας ἐκείνης τὸ τέλειον τῆς θείας δόξης, ἑπομένως δὲ καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ τέλειον τῆς κολάσεως, ἡ παγκόσμιος κρίσις, τὴν ὁποίαν ὁ Θεὸς ὥρισεν, εἶναι περιττή· τρίτον, ἐπειδὴ ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ ᾠκονόμησε κρεῖττόν τι περὶ ἡμῶν, ἵνα μὴ ἐκεῖνοι ἔχωσί τι περισσότερον ἀπὸ ἡμᾶς, ἀπολαβόντες πρότερον καὶ χωρὶς ἡμῶν τῆς τελείας δόξης, ἀλλὰ πάντες ὁμοῦ, ὡς ἓν σῶμα Χριστοῦ, συνδοξασθῶμεν ἐν αὐτῷ, λαβόντες τὸν ἀποκείμενον «τῆς δικαιοσύνης στέφανον, ὃν ἀποδώσει ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ» (Β’ Τιμ. δ’ 8). Βλέπε δὲ ὅτι σύμφωνα πρὸς ταῦτα εἶναι καὶ τὰ ἑξῆς τοῦ Προφήτου Δαβὶδ λόγια· «Ἐμὲ ὑπομενοῦσι δίκαιοι ἕως οὗ ἀνταποδῷς μοι» (Ψαλμ. ρμα’ 8).