Ἐκεῖ λοιπὸν εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἡσυχίαν ἐκείνην εὑρισκόμενος καὶ συνομιλῶν πάντοτε μετὰ τοῦ Θεοῦ διὰ μέσου τῆς ἱερᾶς προσευχῆς, τῆς τε νοερᾶς καὶ τῆς ἐκφώνου διὰ τοῦ στόματος, ἠξιώθη πολλῶν καὶ μεγάλων χαρισμάτων καὶ μάλιστα τοῦ τῆς κατανύξεως, τοῦ πένθους καὶ τῶν δακρύων, ὡς ὀλίγοι ἕτεροι· διατελέσας δὲ ἐπ’ ἀρκετὸν διάστημα εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Γέροντος Ἱλαρίωνος, μετ’ ἄδειαν αὐτοῦ κατόπιν ἡσύχασε κατὰ μόνας διὰ τὸ ἀπερίσπαστον, ἵνα κατὰ μόνας συνομιλῇ μετὰ τοῦ Θεοῦ καὶ ἐντρυφᾷ εἰς τὰς θείας θεωρίας. Μετὰ παρέλευσιν δὲ πολλῶν ἐτῶν ἐν τῇ μονώσει, λαμβάνει εἶτα τὸ μέγα καὶ Ἀγγελικὸν Σχῆμα τῶν Μοναχῶν, ὁ καὶ πρὸ τῆς λήψεως τούτου τέλειος ὑπάρχων κατὰ τὰ ἔργα, μετονομασθεὶς Ρωμύλος.
Ἐπειδὴ δὲ ἐκτὸς τῶν λῃστῶν ἠνώχλουν τοὺς Μοναχοὺς τῶν παραμεθορίων καὶ οἱ Μουσουλμάνοι, οἵτινες καὶ τὴν Μονὴν τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Σιναΐτου κατέστρεψαν, τούτου ἕνεκα ὁ μαθητὴς οὗτος τοῦ Χριστοῦ ἀναχωρεῖ ἐκεῖθεν καὶ ἔρχεται εἰς τὸ Ἁγιώνυμον Ὄρος τοῦ Ἄθω, τοῦ ὁποίου πολλὰ μέρη περιελθών, τελευταῖον καταντᾷ εἰς τὰ Μελανά, ἔξωθεν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας, ἔνθα καὶ ὁ δομήτωρ αὐτῆς Ὅσιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀθωνίτης πρὸ τῆς οἰκοδομῆς ἀρκετὸν διάστημα ἐφησύχασε, καὶ ἐνταῦθα κατασκευάσας μικρὸν κελλίον, κατῴκησεν εἰς αὐτὸ μετὰ τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Γρηγορίου, τοῦ καὶ τὸν Βίον τούτου κατὰ πλάτος συγγραψαμένου, συνεχίζων τὴν πεφιλημένην του ἄσκησιν καὶ ἡσυχίαν. Μαθόντες δὲ τὴν ἔλευσιν αὐτοῦ οἱ τοῦ Ἁγίου Ὄρους Πατέρες, ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν χάριν ὠφελείας, τοὺς ὁποίους καὶ συνεβούλευεν ὁ Ὅσιος Ρωμύλος, ὑποδεικνύων εἰς αὐτοὺς τί πρέπει νὰ κάμνουν διὰ τὴν ἐπίτευξιν τῆς ψυχικῆς των σωτηρίας. Καὶ πρῶτον ὑπεδείκνυεν εἰς αὐτούς, ἵνα τηρῶσιν ἀμόλυντον τὸ τριμερὲς τῆς ψυχῆς, τὸ λογικόν, τὸ θυμικὸν καὶ τὸ ἐπιθυμητικόν, καὶ πῶς τοῦτο τηρεῖται καὶ ποῖα εἶναι τὰ προσβάλλοντα αὐτό· εἶτα δὲ καὶ πρακτικώτερον ἐνουθέτει αὐτοὺς λέγων:
«Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες, ὅταν ἀπέλθητε εἰς κελλίον φίλου τινὸς καὶ εὕρητε τὴν θύραν ἀνοικτήν, μὴ εὐθέως εἰσέλθητε, ἀλλὰ κρούσαντες ἔξωθεν πρότερον καὶ τοῦ οἰκοδεσπότου προστάξαντος, τότε εἰσέλθετε· εἰσερχόμενοι δὲ καὶ καθίσαντες, μὴ αἴρητε τὰ ὄμματα ἔνθεν κἀκεῖθεν περιεργαζόμενοι τὰ ἐν αὐτῷ πράγματα, ἀλλὰ κάτω τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ βλέμμα κλίναντες, οὕτω διαλέγεσθε μετὰ τοῦ οἰκοδεσπότου». Ἐὰν ἴδητε ἐκεῖ χαρτίον γεγραμμένον κείμενον χαμαί, μὴ λάβητε αὐτὸ καὶ ἀναγνώσητε παρόντος τοῦ οἰκοδεσπότου ἢ καὶ ἀπόντος αὐτοῦ· διότι τοῦτο εἷναι ἀπαιδευσία, καὶ παρὰ συνείδησιν γίνεται.