τοῦτο, λέγω, μαθὼν ὁ θεῖος Ρωμανὸς ζητεῖ ἐπιμόνως καὶ λαμβάνει τὴν ἄδειαν, ἵνα μεταβῇ πρὸς τελειοποίησιν τῆς ἀρετῆς πλησίον τοῦ θεοφόρου πατρὸς Γρηγορίου· διὸ καὶ μεταβαίνει συμπαραλαβὼν καὶ ἕτερόν τινα ἀδελφὸν Ἱλαρίωνα καλούμενον. Τούτους ἀμφοτέρους δεξάμενος ἀσμένως ὁ Μέγας Γρηγόριος, τὸν μὲν Ἱλαρίωνα, ὡς φιλάσθενον ὄντα, ἔταξεν εἰς τὰς ἐλαφροτέρας ὑπηρεσίας τῆς Μονῆς, τὸν δὲ Ρωμανόν, ὡς ρωμαλέον, διώρισεν εἰς τὰς βαρυτέρας καὶ ἐπιπονωτέρας διότι δὲν εἶχεν ἀποπερατώσει τὰς οἰκοδομὰς τῆς Μονῆς ὁ Ὅσιος Γρηγόριος. Ὅθεν καὶ ὁ θεῖος Ρωμανὸς μετέφερεν ἐκ τοῦ ὄρους ξύλα, λίθους, ὕδωρ ἐκ τοῦ εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους ρέοντος ποταμοῦ, συνέφυρε τὴν ἄσβεστον μετὰ τοῦ ὕδατος καὶ χώματος ποιῶν τὸν πηλὸν διὰ τὰς οἰκοδομάς, ὑπηρέτει εἰς τὸ μαγειρεῖον καὶ τὸ ζυμωτήριον τῆς Μονῆς, ἐπιμελούμενος συγχρόνως καὶ τοὺς ἐκ τῶν ἀδελφῶν ἀσθενοῦντας. Καὶ ταῦτα πάντα ἐποίει εἰς τὰ προοίμια ἀκόμη εὑρισκόμενος τῆς μοναχικῆς πολιτείας.
Ἦτο δὲ ἐκεῖ εἰς τὴν Μονὴν εἷς παλαιὸς γέρων, ἀσθενὴς κατὰ τὸ σῶμα, πλὴν εἰς τοιοῦτον σημεῖον θυμώδης, ὥστε οὐδεὶς ἠδύνατο ἐκ τῶν ἐκεῖσε Πατέρων, ἵνα ὑπηρετήσῃ καὶ ἀναπαύσῃ αὐτόν. Τοῦτον τὸν θυμώδη γέροντα διέταξεν ὁ Μέγας Γρηγόριος, ἵνα ὑπηρετήσῃ ὁ θεῖος Ρωμανός, ὅπερ καὶ ἐγένετο. Καὶ ἦτο νὰ βλέπῃ τις μετ’ ἐκπλήξεως τὸν νέον τοῦτον Ἀκάκιον ὑπηρετοῦντα κατὰ πάντα τὸν σκληρὸν ἐκεῖνον γέροντα, καὶ δεχόμενον παρ’ αὐτοῦ τὰ κακολογήματα καὶ λοιπὰ τοῦ θυμοῦ ἀποτελέσματα, ἅπερ ἐδέχετο μετ’ εὐχαριστίας καὶ ὑπέμεινε γενναίως. Καὶ ἐπειδὴ μεταξὺ τῶν ἄλλων ἀσθενειῶν ὁ γέρων ἔπασχε καὶ τὸν στόμαχον, ἕνεκα τοῦ ὁποίου δὲν ἔτρωγεν ἕτερόν τι εἰμὴ μόνον ἰχθύας (ἐφ’ ὅσον τὸ κρέας ἀπαγορεύεται εἰς τοὺς Μοναχούς), διὰ τοῦτο ὁ καλὸς ἀγωνιστὴς Ρωμανός, ἵνα ἀναπαύσῃ αὐτόν, ἐψάρευεν εἰς τὰ ἐκεῖ κοιλώματα τοῦ ποταμοῦ, τὰ ὁποῖα ἐπιχωρίως βηροὺς ἀποκαλοῦσι, καὶ ἐκ τῶν ἰχθύων ἐκείνων παρηγόρει τὴν ἀσθένειαν τοῦ γέροντος.
Ἐπειδὴ δὲ λόγῳ τοῦ βορείου καὶ ψυχροῦ ἐκείνου μέρους καθ᾽ ὅλον τὸν χειμῶνα καὶ μέχρι τοῦ Ἀπριλίου ἀκόμη ὁ ποταμὸς καλύπτεται ὑπὸ πάγων καὶ χιόνων, ὁ Ἀθλητὴς οὗτος τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ὑπομονῆς καὶ ὑπακοῆς ἐργάτης θεῖος Ρωμανός, λαμβάνων πτύον καὶ σφυρίον ἀπήρχετο εἰς τοὺς παγωμένους ἐκείνους βηρούς· καὶ διὰ μὲν τοῦ πτύου ἀπεμάκρυνε τὰς χιόνας, διὰ δὲ τῆς σφύρας ἔθραυε τοὺς πάγους καὶ οὕτως εἰσήργετο εἰς τὸ ψυχρότατον ἐκεῖνο ὕδωρ, συνταράσσων αὐτὸ διὰ τῶν ποδῶν καὶ ἁλιεύων διὰ τῆς ἀπόχης τοὺς ἰχθύας πρὸς ἐξοικονόμησιν τῆς τροφῆς τοῦ ἀσθενοῦντος γέροντος.