Τῇ Η’ (8ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν ΠΕΛΑΓΙΑΣ τῆς ἀπὸ ἑταιρίδων.

Ὀλίγας ἡμέρας μετὰ τὸ Βάπτισμα ἔδωκε πάλιν ἄλλην πληγὴν τοῦ ἐχθροῦ καιρίαν εἰς την καρδίαν καὶ θανάσιμον, ἤτοι πεφωτισμένη ἐκ θείου Πνεύματος ἐκάλεσε τὸν εὐγνωμονέστερον καὶ εὐπειθέστερον δοῦλόν της καὶ προστάσσει αὐτὸν νὰ ἀπογράψῃ ὅλον τὸ πρᾶγμά της, χρυσίον, ἀργύριον, λίθους τιμίους μαργαρίτας, σκεύη, στολὰς καὶ πᾶν ὅ,τι ἄλλο πρᾶγμα ἐξουσίαζε καὶ νὰ τῆς φέρῃ ταχέως τὴν ἀπογραφήν· τούτου δὲ γενομένου ἔλαβε τὸ ἔγγραφον καὶ τὸ ἔδωκεν εἰς χεῖρας τοῦ Ἐπισκόπου, λέγουσα· «Λάβε, ἅγιε Δέσποτα, ὅσα πράγματα ἀναφέρονται εἰς τὸν χάρτην αὐτὸν καὶ διαμοίρασέ τα ὡς βούλεσαι, διότι εἰς ἐμὲ φθάνει ὁ πλοῦτος τοῦ Νυμφίου μου καὶ Δεσπότου Χριστοῦ». Ὁ δὲ Νόννος, προσκαλεσάμενος τὸν ἐπίτροπον καὶ διανομέα τῆς Ἐκκλησίας, ἔδωκεν εἰς αὐτὸν ὅλους ἐκείνους τοὺς θησαυρούς, λέγων· «Ὁρκίζω σε εἰς τὸν Θεόν, νὰ μὴ κρατήσῃς ἀπ’ αὐτὰ τίποτε διὰ τὴν Ἐκκλησίαν, ἀλλὰ νὰ τὰ διαμοιράσῃς εἰς πτωχοὺς καὶ χήρας καὶ ὀρφανά, ὅπως διαμερισθῶσι καλῶς ὅσα κακῶς συνήχθησαν». Καὶ οὕτως ἐκεῖνος ἐποίησεν. Ἡ δὲ μακαρία Πελαγία ἔδωκεν ἐλευθερίαν εἰς τοὺς δούλους καὶ τὰς δούλας αὐτῆς, χαρίζουσα εἰς αὐτοὺς καὶ χρήματα ἡ φιλάνθρωπος καὶ τοὺς ἐνουθέτησε νὰ φροντίσουν διὰ τὴν σωτηρίαν των, ἵνα λυτρωθοῦν διὰ τὴν εὐσπλαχνίαν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ἀπὸ τὴν αἰώνιον αἰχμαλωσίαν, καθὼς ὑπ’ αὐτῆς ἀπὸ τὴν πρόσκαιρον ἐλυτρώθησαν.

Ἀπὸ τὴν ἡμέραν ποὺ ἐβαπτίσθη ἡ μακαρία δὲν ἔφαγεν ἄρτον ποσῶς ἀπὸ τον πλοῦτον αὐτῆς, ἐπειδὴ ἦτο κακῶς συνηγμένος· ἀλλὰ ἡ Ρωμάνα τὴν ἐζωοτρόφει τὰς ὀλίγας ἐκείνας ἡμέρας, κατὰ τὰς ὁποίας ἔμεινε μετ’ αὐτῆς, κατὰ δὲ τὴν νύκτα τῆς Κυριακῆς ἀπέβαλε τὴν γυναικείαν στολήν, καὶ ἐνδυθεῖσα τρίχινον καὶ ρακῶδες χιτώνιον ἀπῆλθεν εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, χωρὶς νὰ ἀποκαλύψῃ εἰς οὐδένα τὸν σκοπόν, οὔτε κἂν καὶ εἰς τὸν πνευματικόν της ἢ τὴν ἀνάδοχόν της ἐφανέρωσε ποσῶς τὸ μυστήριον. Ἐθρήνει δὲ ἡ ἀνάδοχος αὐτῆς μὴ γινώσκουσα τὶ ἐγένετο. Ὁ δὲ Ἅγιος Νόννος ἐγνώρισεν ἐκ θείας δυνάμεως τὴν ὑπόθεσιν, καὶ παρηγορήσας αὐτήν, τῆς εἶπε νὰ μὴ λυπῆται, ὅτι ἡ Πελαγία τὴν ἀγαθὴν μερίδα ὡς ἡ τοῦ Εὐαγγελίου Μαρία ἐξέλεξεν, ἡ ὁποία δὲν θέλει ἀπαρθῆ ἀπ’ αὐτῆς.

Ἡ δὲ μακαρία Πελαγία ἐλθοῦσα εἰς τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν ἔμεινε τρία ἔτη κεκλεισμένη εἰς κελλίον ἀγνώριστος, ὑπὸ ἀνδρικὸν σχῆμα ἀγωνιζομένη καὶ ἐπιτελοῦσα τοιαύτας ἀρετὰς κατὰ τοῦ δαίμονος καὶ παλαίσματα, ὥστε μόνος ὁ Θεὸς ὁ βλέπων τὰ κρύφια τὰ γνωρίζει.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Νουμεριανὸς ἐβασίλευσεν ἐν Ρώμῃ τῷ 283-284. Σύγχυσις ὅμως τις ὑφίσταται περὶ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ἡ Ἁγία αὕτη Πελαγία, συγχεομένου μετὰ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ἡ ἐπίσης κατὰ τὴν σήμερον ἑορταζομένη Ἁγία Πελαγία ἡ Παρθένος (βλέπε σελ. 217). Εἰς τὰ Συναξάρια τῶν Μηναίων (συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν νεωτέρων ἐκδόσεων τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας) γράφεται ὅτι ἡ ἐξ ἑταιρίδων Ἁγία Πελαγία ἤκμασεν ἐπὶ Νουμεριανοῦ, ἐνῷ διὰ τὴν Ἁγίαν Πελαγίαν τὴν Παρθένον δὲν ἀνεφέρεται ὁ χρόνος καθ’ ὃν ἤκμασε, τὰ αὐτὰ δὲ γράφονται καὶ ἐν τῷ Ὡρολογίῳ. Ἐξ ἀντιθέτου ὁ Συναξαριστὴς τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, ὃν καὶ ἡμεῖς ἠκολουθήσαμεν κατὰ τὴν ἀρχικὴν ἡμῶν ἔκδοσιν, διὰ μὲν τὴν πρώτην Πελαγίαν δὲν ἀναφέρει τὸν χρόνον καθ’ ὃν ἔζησε, διὰ δὲ τὴν δευτέραν, τὴν Παρθένον, λέγει ὅτι ἤκμασεν ἐπὶ Νουμεριανοῦ. Κατὰ τὴν ἡμετέραν γνώμην ἀμφότεραι ἤκμασαν κατὰ τὸν Γʹ αἰῶνα, ἴσως δὲ ἡ Παρθένος νὰ ἦτο ὀλίγον ἐνωρίτερον τῆς Ὁσίας, πάντως ἀμφότεραι οὐχὶ βραδύτερον τοῦ Γʹ αἰῶνος, καθὼς δύναται νὰ συμπαιράνῃ τις ἀπὸ τὰ ἐγκώμια τὰ ὁποῖα ἀφιέρωσεν εἰς αὐτὰς ὁ θεῖος Χρυσόστομος, εἰς Ἀντιόχειαν ἔτι εὑρισκόμενος. Κατόπιν τούτων ἐπροτιμήσαμεν νὰ ἀκολουθήσωμεν ἐνταῦθα τὴν χρονολογίαν τῶν Μηναίων.

[2] Τοῦ Ἁγίου Νόννου ἡ μνήμη ἑορτάζεται κατὰ τὴν δεκάτην Νοεμβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[3] «Διατί μετὰ τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ἡμῶν;» (Ματθ. θʹ 11).