Τῇ Η’ (8ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν ΠΕΛΑΓΙΑΣ τῆς ἀπὸ ἑταιρίδων.

καὶ βλέπων τὴν πόρνην ὥραν πολλήν, καὶ στενάξας μέγα, ἔκλαυσεν ἱκανῶς, ἕως οὗ ἔβρεξε τὸ ἱμάτιον, ταλανίζων τὸν ἑαυτόν του, ὥσπερ νὰ ἦτο ὁ στολισμὸς τῆς πόρνης εἰς ἐκείνου κατάκρισιν, καὶ ἔλεγεν εἰς τοὺς παρεστῶτας· «Οὐαὶ καὶ ἀλλοίμονον εἰς ἡμᾶς τοὺς ἀμελεῖς καὶ ἀχρείους, διότι ἔχομεν νὰ ἐντραπῶμεν κατὰ τὴν ὣραν τῆς κρίσεως δι’ αὐτὴν τὴν πόρνην, ἥτις διὰ νὰ ἀρέσῃ εἰς θνητοὺς ἀνθρώπους ἐπιμελεῖται τοσοῦτον καὶ καλλωπίζεται, διὰ νὰ ἀπολαύσῃ ὀλίγην καὶ πικρὰν ἡδονήν, ἡμεῖς δὲ οἱ ἀνόητοι ἀδιαφοροῦμεν καὶ ἀφήνομεν τελείως ἀνεπιμέλητον τὴν ψυχήν, ὥστε νὰ ἀρέσωμεν εἰς τὸν ἀθάνατον καὶ ζῶντα Θεόν, ἀλλὰ προκρίνομεν τὰ μάταια καὶ φθαρτά, καὶ ὑβρίζομεν καὶ καταφρονοῦμεν τὴν ἀξίαν μας· ὅθεν θέλομεν ζημιωθῆ ἐκείνην τὴν ἄρρητον καὶ θαυμαστὴν ἡδονὴν τῆς ἀϊδίου μακαριότητος, καὶ θέλομεν κατακριθῆ διὰ τὴν ἀμέλειάν μας εἰς τὴν ἀτελεύτητον κόλασιν».

Αὐτὰ καὶ ἓτερα ὅμοια ψυχωφελῆ παραδείγματα λέγων ὁ ἱερὸς ἐκεῖνος ἀνήρ, ἐτελείωσε τὸν λόγον καὶ ἀπελθὼν εἰς το κελλίον αὐτοῦ προσηύχετο μόνος εἰς τὸν Θεὸν ὅλην τὴν ἡμέραν ἐκείνην καὶ ἔλεγεν οὕτω μετὰ δακρύων· «Ὕψιστε Θεὲ πολυεύσπλαγχνε, συγχώρησόν μοι τὸν ἀμελῆ ὅτι μιᾶς ἡμέρας ἐπιμέλεια τῆς πόρνης ἐκείνης ὑπερβαίνει τὴν προσπάθειαν πάντων τῶν χρόνων τῆς πολιτείας μου, εἰς τὸ νὰ στολίζω ἐγὼ τὴν ψυχήν μου εἰς κατοικίαν σου. Ποίαν λοιπὸν πρόφασιν νὰ εὕρω ἐνώπιον Σοῦ, ὅστις γινώσκεις τὰ ἀπόκρυφα τῶν καρδιῶν; Οὐαί μοι τῷ ἀθλίῳ ὅτι ἀναξίως εἰσέρχομαι εἰς τὸ ἱερόν σου θυσιαστήριον καὶ δὲν καλλωπίζομαι κατὰ τὸ θεῖόν σου θέλημα· ἀλλά, Κύριε, μή με κατακρίνῃς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐξετάσεως, διότι εἶμαι ἔρημος πάσης ἀρετῆς καὶ οὐδεμίαν τῶν ἐντολῶν σου ἐτήρησα».

Αὐτὰ καὶ πλείονα ἕτερα ἔλεγεν ὁ Ἅγιος, τὰ ὁποῖα ἤκουσεν ὁ ὑποτακτικός του Ἱεροδιάκονος Ἰάκωβος, ὃστις ἔγραψε τὸν Βίον τοῦτον. Ὅταν δὲ ἔπεσεν ὁ Ἐπίσκοπος νὰ ἀναπαυθῇ, εἶδεν ὅρασιν, ὅτι ἐλειτούργει κατὰ τὴν τάξιν εἰς τὸν θεῖον Ναόν, μία δὲ περιστερὰ δυσώδης καὶ βεβορβορωμένη ἐπέτα πέριξ αὐτοῦ, καὶ τοῦ ἔδιδε μεγάλην ἐνόχλησιν διὰ τὴν δυσωδίαν αὐτῆς. Ὅταν δὲ ἔλεγεν «Ὅσοι κατηχούμενοι προέλθετε», ἐξῆλθε καὶ αὐτὴ καὶ ἵστατο ἔξωθεν, ἕως ὅτου ἐπληρώθη ἡ Λειτουργία. Ἀφοῦ δὲ ἐξῆλθεν ὁ Ὅσιος ἀπὸ τὸ ἅγιον Βῆμα, βλέπει πάλιν τὴν περιστερὰν πετομένην πλησίον αὐτοῦ, ὡς τὸ πρότερον· ὅθεν ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἔλαβεν αὐτὴν καὶ τὴν ἐβύθισεν εἰς τὸν λουτῆρα, εἰς τὸν ὁποῖον ἐβάπτιζε τοὺς ἀνθρώπους· ἐκαθαρίσθη δὲ αὕτη εὐθὺς καὶ ἐξελθοῦσα τοῦ ὕδατος χωρὶς μολυσμόν, ἐπέταξεν εἰς τὸν ἀέρα τόσον ὑψηλά, ὥστε δὲν ἐφαίνετο. Τοῦτο δὲ ὅλον ἦτο προτύπωσις καὶ προεικόνιζεν ὅτι σπουδαῖόν τι ἔμελλε νὰ γίνῃ κατὰ τὴν ἐρχομένην ἡμέραν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Νουμεριανὸς ἐβασίλευσεν ἐν Ρώμῃ τῷ 283-284. Σύγχυσις ὅμως τις ὑφίσταται περὶ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ἡ Ἁγία αὕτη Πελαγία, συγχεομένου μετὰ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ἡ ἐπίσης κατὰ τὴν σήμερον ἑορταζομένη Ἁγία Πελαγία ἡ Παρθένος (βλέπε σελ. 217). Εἰς τὰ Συναξάρια τῶν Μηναίων (συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν νεωτέρων ἐκδόσεων τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας) γράφεται ὅτι ἡ ἐξ ἑταιρίδων Ἁγία Πελαγία ἤκμασεν ἐπὶ Νουμεριανοῦ, ἐνῷ διὰ τὴν Ἁγίαν Πελαγίαν τὴν Παρθένον δὲν ἀνεφέρεται ὁ χρόνος καθ’ ὃν ἤκμασε, τὰ αὐτὰ δὲ γράφονται καὶ ἐν τῷ Ὡρολογίῳ. Ἐξ ἀντιθέτου ὁ Συναξαριστὴς τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, ὃν καὶ ἡμεῖς ἠκολουθήσαμεν κατὰ τὴν ἀρχικὴν ἡμῶν ἔκδοσιν, διὰ μὲν τὴν πρώτην Πελαγίαν δὲν ἀναφέρει τὸν χρόνον καθ’ ὃν ἔζησε, διὰ δὲ τὴν δευτέραν, τὴν Παρθένον, λέγει ὅτι ἤκμασεν ἐπὶ Νουμεριανοῦ. Κατὰ τὴν ἡμετέραν γνώμην ἀμφότεραι ἤκμασαν κατὰ τὸν Γʹ αἰῶνα, ἴσως δὲ ἡ Παρθένος νὰ ἦτο ὀλίγον ἐνωρίτερον τῆς Ὁσίας, πάντως ἀμφότεραι οὐχὶ βραδύτερον τοῦ Γʹ αἰῶνος, καθὼς δύναται νὰ συμπαιράνῃ τις ἀπὸ τὰ ἐγκώμια τὰ ὁποῖα ἀφιέρωσεν εἰς αὐτὰς ὁ θεῖος Χρυσόστομος, εἰς Ἀντιόχειαν ἔτι εὑρισκόμενος. Κατόπιν τούτων ἐπροτιμήσαμεν νὰ ἀκολουθήσωμεν ἐνταῦθα τὴν χρονολογίαν τῶν Μηναίων.

[2] Τοῦ Ἁγίου Νόννου ἡ μνήμη ἑορτάζεται κατὰ τὴν δεκάτην Νοεμβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[3] «Διατί μετὰ τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ἡμῶν;» (Ματθ. θʹ 11).