Τῇ Η’ (8ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν ΠΕΛΑΓΙΑΣ τῆς ἀπὸ ἑταιρίδων.

Πρωΐας δὲ γενομένης ἐφανέρωσεν εἰς τὸν Ἰάκωβον τὴν ὅρασιν καὶ ἀπελθόντες εἰς τον Ναὸν μὲ τοὺς ἄλλους Ἀρχιερεῖς ἔδωσεν ὁ Πατριάρχης εἰς τὸν Νόννον τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον, διὰ τὴν χάριν τὴν ὁποίαν εἶχε τοῦ θείου Πνεύματος νὰ διδάξῃ τὸν λαόν. Εὑρέθη δὲ καὶ ἡ Πελαγία εἰς ἐκείνην τὴν διδαχήν, ὄχι διὰ εὐλάβειαν, διότι ἄλλην φορὰν δὲν ἐπῆγεν, ἀλλὰ μόνον ἀπὸ νεῦσιν καὶ οἰκονομίαν τοῦ εὐσπλάγχνου Θεοῦ, τοῦ θέλοντος πάντας «σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α’ Τιμ. β’ 4). Ἀκούσασα δὲ ἡ πόρνη περὶ τῆς ἀθανασίας τῆς ψυχῆς, τῆς δικαιοκρισίας τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν αἰωνίων δικαστηρίων, ὤ τοῦ θαύματος! κατενύγη ἡ πρῴην ἄσεμνος, ἔκλαυσε πικρῶς, ἐμίσησε τὰς μυσαρὰς πράξεις καὶ ἐπόθησε τὸν ὄντως ἐραστὴν καὶ Νυμφίον της. Ἔστειλε λοιπὸν ὑπηρέτας τινὰς νὰ ἀκολουθήσουν τὸν Νόννον καὶ νὰ μάθουν τὴν κατοικίαν του. Τούτου δὲ γενομένου, τοῦ ἀπέστειλεν ἐπιστολὴν εἰς τὴν ὁποίαν ἔγραφε ταῦτα· «Εἰς τὸν Ἅγιον Ἐπίσκοπον καὶ μαθητὴν τοῦ Χριστοῦ, ἡ μαθήτρια τοῦ δαίμονος Πελαγία, τὸ πέλαγος τῶν ἀνομιῶν, ἀπονέμει τὴν δουλικὴν προσκύνησιν. Ἤκουσα, Ἅγιε τοῦ Θεοῦ, παρά τινος Χριστιανοῦ, ὅτι ὁ Δεσπότης δὲν ἦλθε νὰ καλέσῃ «δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» (Ματθ. θ’ 13), καὶ ὅτι δὲν ἐμίσησεν οὔτε ἐβδελύσσετο πόρνας καὶ λῃστὰς καὶ τελώνας [3], ἀλλὰ συνανεστράφη καὶ συνωμίλει μετ’ αὐτῶν ὁ τοῖς Χερουβὶμ ἀθεώρητος. Ἐὰν λοιπὸν εἶσαι καὶ σὺ τοιούτου Διδασκάλου καὶ Δεσπότου δοῦλος καὶ ἀθλητής, δεῖξε αὐτὸ μὲ τὸ ἔργον καὶ μή με βδελυχθῇς τὴν πόρνην ὁμογενῆ σου καὶ ὁμόδουλον, ἀλλὰ ἀξίωσόν με, δέομαί σου, νὰ σοῦ ἐξομολογηθῶ τὰς ἁμαρτίας μου, διὰ νὰ σώσω διὰ σοῦ τὴν ψυχήν μου ἡ ἄσωτος».

Ταῦτα ἀναγνώσας ὁ Ὅσιος Νόννος ἐδειλίασε καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ συνομιλήσουν οἱ δύο των, ἀλλὰ παρήγγειλεν εἰς αὐτὴν νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ὅταν εἶναι καὶ οἱ ἄλλοι Ἀρχιερεῖς, νὰ εἴπῃ ὅσα ἐβούλετο. Ἡ δὲ Πελαγία ἀκούσασα, ἁρπάζει τὸν καιρὸν καὶ διώκει τὸν σῴζοντα, τρέχει παρευθὺς εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, πίπτει κατὰ γῆς ὡς ἄλλη τις πόρνη, καταβρέχουσα τοὺς πόδας αὐτοῦ (ὡς ἡ πρῴην τοῦ Χριστοῦ) μὲ τὴν ροὴν τῶν δακρύων της, καὶ λέγουσα ταῦτα μεγαλοφώνως· «Σπλαγχνίσου τὴν ἁμαρτωλήν, Πάτερ Ὅσιε, τὸν σὸν Δεσπότην μιμούμενος. Βάπτισόν με καὶ ὁδήγησον πρὸς μετάνοιαν, διότι ἐγὼ εἶμαι τὸ πέλαγος τῆς ἀνομίας, ἡ ἄβυσσος τῆς ἀπωλείας, καὶ τοῦ διαβόλου παγὶς καὶ θήρατρον, ὅτι ἐγενόμην αἰτία καὶ ἀπῆλθον πολλοὶ εἰς τὴν κόλασιν. Τώρα δὲ διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ μετανοῶ διὰ τὰς πονηρίας μου καὶ ζητῶ μετάνοιαν, διὰ νὰ μὴ κολασθῶ αἰώνια».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Νουμεριανὸς ἐβασίλευσεν ἐν Ρώμῃ τῷ 283-284. Σύγχυσις ὅμως τις ὑφίσταται περὶ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ἡ Ἁγία αὕτη Πελαγία, συγχεομένου μετὰ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ἡ ἐπίσης κατὰ τὴν σήμερον ἑορταζομένη Ἁγία Πελαγία ἡ Παρθένος (βλέπε σελ. 217). Εἰς τὰ Συναξάρια τῶν Μηναίων (συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν νεωτέρων ἐκδόσεων τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας) γράφεται ὅτι ἡ ἐξ ἑταιρίδων Ἁγία Πελαγία ἤκμασεν ἐπὶ Νουμεριανοῦ, ἐνῷ διὰ τὴν Ἁγίαν Πελαγίαν τὴν Παρθένον δὲν ἀνεφέρεται ὁ χρόνος καθ’ ὃν ἤκμασε, τὰ αὐτὰ δὲ γράφονται καὶ ἐν τῷ Ὡρολογίῳ. Ἐξ ἀντιθέτου ὁ Συναξαριστὴς τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, ὃν καὶ ἡμεῖς ἠκολουθήσαμεν κατὰ τὴν ἀρχικὴν ἡμῶν ἔκδοσιν, διὰ μὲν τὴν πρώτην Πελαγίαν δὲν ἀναφέρει τὸν χρόνον καθ’ ὃν ἔζησε, διὰ δὲ τὴν δευτέραν, τὴν Παρθένον, λέγει ὅτι ἤκμασεν ἐπὶ Νουμεριανοῦ. Κατὰ τὴν ἡμετέραν γνώμην ἀμφότεραι ἤκμασαν κατὰ τὸν Γʹ αἰῶνα, ἴσως δὲ ἡ Παρθένος νὰ ἦτο ὀλίγον ἐνωρίτερον τῆς Ὁσίας, πάντως ἀμφότεραι οὐχὶ βραδύτερον τοῦ Γʹ αἰῶνος, καθὼς δύναται νὰ συμπαιράνῃ τις ἀπὸ τὰ ἐγκώμια τὰ ὁποῖα ἀφιέρωσεν εἰς αὐτὰς ὁ θεῖος Χρυσόστομος, εἰς Ἀντιόχειαν ἔτι εὑρισκόμενος. Κατόπιν τούτων ἐπροτιμήσαμεν νὰ ἀκολουθήσωμεν ἐνταῦθα τὴν χρονολογίαν τῶν Μηναίων.

[2] Τοῦ Ἁγίου Νόννου ἡ μνήμη ἑορτάζεται κατὰ τὴν δεκάτην Νοεμβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[3] «Διατί μετὰ τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ἡμῶν;» (Ματθ. θʹ 11).