Ἐκλογὴ ἐκ τοῦ εἰς τὸν ἐν Ἁγίοις Πατέρα ἡμῶν καὶ Ἰσαπόστολον πρῶτον Ἱεράρχην Ἀθηνῶν μέγαν ΙΕΡΟΘΕΟΝ ἐγκωμίου τοῦ σοφωτάτου Εὐθυμίου Ζυγαδινοῦ συντεθεῖσα ὑπὸ Ἀγάθωνος Μοναχοῦ.

Ἐπειδὴ ὁ τοῦ ἀνθρώπου λόγος πάντοτε εἶναι ζωηροτάτη καὶ ἀπαράλλακτος εἰκὼν τῶν ἔργων του ὡς παρὰ πάντων ὁμολογεῖται· «Ἀνδρὸς χαρακτὴρ ἐκ λόγων γνωρίζεται». Πολλάκις μάλιστα εἷς λόγος παραμικρὸς ἀρκεῖ ἅπασαν νὰ παραστήσῃ τὴν ἠθικὴν τοῦ ἀνθρώπου κατάστασιν, ἐπειδὴ τὰ ἤθη τὸν λόγον παρομοιάζουσι καὶ ὁ λόγος τὰ ἤθη· καὶ ὁ μὲν ἀξιέπαινος λόγος ἀξιέπαινα ἤθη σημαίνει, τὰ δὲ ἐπαινετὰ ἤθη ἐπαινετὸν λόγον γεννῶσιν· οὗτος λοιπὸν ὁ λόγος ἀποδεικνύει, ὅτι καὶ ἡ γέννησις καὶ ἡ ἀνατροφὴ καὶ ἡ ἐκπαίδευσις τοῦ Ἱεροθέου λίαν ἦσαν ἀξιέπαινα. Ἐπειδὴ τοσοῦτον ὑψηλὴ ἦτο τῶν λόγων καὶ συγγραμμάτων αὐτοῦ ἡ σοφία, ὥστε οὐχὶ μόνον τῶν ἄλλων Ἱεραρχῶν καὶ Θεολόγων ἀνδρῶν τὴν σύνεσιν ὑπερέβαινεν, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τοῦ θεολήπτου Ἀποστόλου Τιμοθέου, μαθητοῦ Παύλου τοῦ Ἀποστόλου, ὡς αὐτὸς οὗτος φιλαλήθως ὁμολογεῖ τοῦτο ὁ Τιμόθεος.

Ὅτι μὲν λοιπὸν παιδιόθεν ὁ Ἅγιος οὗτος ἐγένετο τῶν καλῶν καὶ ἔργων καὶ λόγων ἐραστὴς θερμότατος, αὐτὰ τὰ πράγματα τὸ κηρύττουσιν. Ἐπειδὴ ἐκ πρώτης αὐτοῦ ἡλικίας ἑνώσας μὲ τὴν φυσικὴν εὐφυΐαν τοῦ νοὸς τὰ εὐγενῆ καὶ χρηστὰ ἤθη, εἰς πᾶν εἶδος τῶν ἐγκυκλίων μαθημάτων καὶ ἐπιστημῶν ἐγένετο ἐμπειρότατος καὶ ἐντελέστατος, καὶ περὶ μὲν σωματικοῦ πλούτου καὶ γηΐνων κτημάτων ποσῶς δὲν ἐφρόντιζεν, ἕνα δὲ μόνον πλοῦτον ἐγίνωσκε καὶ ὑπερεπόθει, τὴν τῶν ἀρετῶν κτῆσιν καὶ τὴν τῶν ἐπιστημῶν κατανόησιν, ἀλλ’ οὐχὶ ἀμελῶς καὶ περιέργως, ἀλλὰ μετὰ ζεούσης καρδίας καὶ γνώμης ἀνδρείας καὶ γενναιόφρονος, προετίμα δὲ νουνεχῶς, παρὰ τὴν μάθησιν τῶν ἐπιστημῶν, τῶν ἀρετῶν τὴν κατόρθωσιν, καὶ κατὰ πρῶτον μὲν λόγον εἰς τὴν τῶν ἀρετῶν ἐργασίαν φιλοπόνως ἠγωνίζετο, κατὰ δεύτερον δὲ λόγον καὶ τὰς ἐπιστήμας καὶ πᾶσαν τὴν ἐγκύκλιον παίδευσιν φιλοτίμως ἐσπούδαζε, καλῶς γινώσκων ὅτι ἡ τῆς φιλοσοφίας καὶ τῶν ἐπιστημῶν σπουδὴ προηγουμένως χρείαν ἔχει τῆς τῶν ἀρετῶν πράξεως καὶ τῆς τῶν χρηστῶν ἠθῶν καθαρότητος· διότι καθὼς λέγει ἡ Σοφία Σολομῶντος εἰς πονηρὰν καὶ ἐμπαθῆ ψυχὴν ἡ σοφία ποτὲ δὲν εἰσέρχεται· «Εἰς γὰρ κακότεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεσαι σοφία» (Σοφ. Σολ. α’ 4).

Πόσης δὲ σπουδῆς καὶ ἐπιμελείας χρείαν ἔχει καὶ πόσους ἱδρῶτας πρέπει νὰ χύσῃ ὅστις ἐπιποθεῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν διὰ τοῦ λαμπροῦ τῶν ἀρετῶν καὶ ἐπιστημῶν ἐνδύματος νὰ κοσμήσῃ, γινώσκουσιν ἀκριβῶς ὅσοι διὰ τῆς πράξεως ἔμαθον καὶ ἔργῳ τὰ καλὰ ταῦτα ἀπέκτησαν· καθότι ὅστις μάθῃ ἐφ’ ὅσα πάθῃ, ἐκείνου καὶ ἡ γνῶσις εἶναι βεβαία καὶ ἀδιάπταιστος καὶ ὁ λόγος ἀληθής τε καὶ ἀξιόπιστος.