Τῇ ΚΔ’ (24ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ Ἐπισκόπου Ρώμης.

Ἦτο δὲ τότε ἡ ἑορτὴ τοῦ Πάσχα καὶ ἔγινεν εἰς τὴν οἰκίαν ἐκείνην μεγάλη πανήγυρις καὶ ἐβαπτίσθησαν μὲ τὸν Σισίνιον ὅλοι οἱ συγγενεῖς τε καὶ φίλοι καὶ δοῦλοι του ἄνδρες καὶ γυναῖκες ψυχαὶ τετρακόσιαι εἴκοσι τρεῖς, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἦσαν τινὲς φίλοι καὶ γνώριμοι τοῦ βασιλέως.

Ταῦτα βλέπων ὁ πονηρότατος Πούπλιος, ὅστις ἦτο κόμης ἐκεῖνον τὸν καιρόν, ἐδυστρόπει διότι ηὔξανεν ἡ εὐσέβεια. Ἔβαλε λοιπὸν κατὰ νοῦν νὰ θανατώσῃ τὸν Κλήμεντα, ὅστις ἦτο εἰς ταῦτα αἴτιος· καὶ διαφθείρας ἀνθρώπους τινὰς μὲ ἀργύρια, τοὺς συνεβούλευσε νὰ κάμουν στάσιν καὶ σύγχυσιν πρὸς τὸν ἔπαρχον καὶ νὰ τὸν παρακιντήσουν νὰ θανατώσῃ τὸ συντομώτερον τὸν Κλήμεντα. Ἀπελθόντες λοιπὸν ἐσυκοφάντησαν αὐτὸν ὡς πλάνον καὶ γόητα, ὅτι ἐβλασφήμει τοὺς θεοὺς καὶ τοὺς βωμοὺς ἐκ βάθρων κατηδάφιζε, προσκυνῶν Θεὸν νεώτερον, τοῦ ὁποίου ἔκτιζε πανταχοῦ Ἐκκλησίας καὶ θυσιαστήρια. Ἕτεροι δέ, οἵτινες δὲν ἐπῆραν ἀργύρια, ἐπαινοῦσαν τὸν Ἅγιον, τὰς θαυματουργίας αὐτοῦ διηγούμενοι καὶ τὰς εὐεργεσίας τὰς ὁποίας ἔκαμεν ὁλοκλήρου τῆς πόλεως. Βλέπων λοιπὸν ὁ ἔπαρχος τὴν μεγάλην φιλονικίαν τοῦ λαοῦ καὶ τὴν στασίασιν ἐκάλεσε κρυφίως πρὸς ἑαυτὸν τὸν Ἅγιον καὶ ἐδοκίμασε πολὺ μὲ κολακείας νὰ τὸν διαστρέψῃ πρὸς τὴν ἀσέβειαν. Βλέπων δὲ ὅτι ἦτο γενναῖος καὶ ἀνίκητος, ἀνέφερε πρὸς τὸν νέον βασιλέα Τραϊανόν, ὅστις διεδέχθη τὸν ἀποθανόντα Νερούαν, ὅτι ἦτο μεγάλη στάσις εἰς τὴν πόλιν διὰ τὸν Κλήμεντα. Ὅθεν ὁ βασιλεὺς ἔγραψε κατ’ αὐτοῦ ἀπόφασιν νὰ τὸν ἐξορίσουν «πέραν τοῦ Πόντου εἰς ἔρημόν τινα πόλιν» [4] εὑρισκομένην πλησίον τῆς Χερσῶνος.

Ὁ δὲ ἔπαρχος ἐλυπεῖτο τὸν Ἅγιον νὰ ὑπάγῃ εἰς τοιαύτην δεινὴν ἐξορίαν καὶ τὸν συνεβούλευσε νὰ θυσιάσῃ εἰς τὰ εἴδωλα· καὶ ὁ Ἅγιος πάλιν ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος ἐδοκίμασε πολλὰ διὰ τῶν γλυκυτάτων λόγων του νὰ ἐπιστρέψῃ τὸν ἔπαρχον, ὅστις, ὅταν εἶδε τὸ ἀμετάθετον τῆς γνώμης τοῦ Ἁγίου, τὸν ἀπεχαιρέτησε μὲ στεναγμοὺς καὶ δάκρυα λέγων· «Ὁ Θεός, τὸν ὁποῖον λατρεύεις, νὰ σοῦ εἶναι βοηθὸς εἰς τὴν δεινὴν αὐτὴν ἐξορίαν». Οὕτως εἶπε καὶ εὐτρεπίσας πλοῖον, τοῦ ἔδωσεν ὅλα τὰ χρειαζόμενα καὶ ἐναγκαλισθεὶς αὐτὸν καὶ καταφιλήσας ἀπέλυσεν. Ἠκολούθησαν δὲ τὸν Ἅγιον πολλοὶ εὐλαβεῖς καὶ φθάσαντες εἰς τὴν ἐξορίαν, εὗρον δύο χιλιάδας Χριστιανούς, τοὺς ὁποίους εἶχον καταδεδικασμένους νὰ κόπτωσι μάρμαρα, οἵτινες εἰς τὴν παρουσίαν τοῦ μακαρίου Κλήμεντος ἐχάρησαν καὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν ἠσπάζοντο τὰς χεῖράς του μὲ εὐλάβειαν,


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ τόπου καταγωγῆς τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ὁ Ἱερὸς Νικηφόρος ὁ Θεοτόκης ἐν ταῖς σημειώσεσιν αὐτοῦ (σελ. 448) σημειώνει τὰ ἑξῆς· «Ὁ Κλήμης οὗτος ἂν εἶναι Ρωμαῖος πάντῃ ἐστὶν ἀμφίβολον (καθ’ ὅτι ὁ νεώτερος Καβαῖος μαρτυρεῖ, ὅτι λέγεται πῶς οὗτος εἶναι Ρωμαῖος ἐν τῷ περὶ Ἐκκλησιαστικῶν Συγγραφέων πονήματι) διότι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἑλληνικὸν μᾶλλον εἶναι ἢ λατινικόν, καθότι κλῆμα εἶναι λέξις Ἑλληνική, ἐκ τοῦ κλῆμα δὲ παράγεται τὸ Κλήμης, διὸ καὶ Ἕλληνες τοῦτο ἔσχον τὸ ὄνομα. Ἐὰν δὲ ἦτο Ρωμαῖος ὁ Κλήμης, διατὶ οὐ Ρωμαϊστὶ ἀλλὰ Ἑλληνιστὶ συνέγραψεν;».

[2] Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ὑπεραμυνόμενος τῆς γνησιότητος τῶν Ἀποστολικῶν Διαταγῶν, τῶν Ἀποστολικῶν Κανόνων καὶ τῶν Ἐπιστολῶν τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος, σημειώνει ἐνταῦθα καὶ τὰ ἑξῆς: «Οὐ μόνον αἱ Διατάξεις τῶν Ἀποστόλων, ἀλλὰ καὶ οἱ Ἀποστολικοὶ Κανόνες ὑπὸ τῶν Ἀποστόλων διὰ Κλήμεντος συνεγράφησαν, καὶ δύο ἐπιστολαὶ πρὸς Κορινθίους ἐπιστελλόμεναι ὡς ἐκπροσώπου τῆς Ρωμαίων Ἐκκλησίας καὶ ἄλλα συγγράμματα. Σημείωσαι καὶ τοῦτο, ὅτι αἱ δύο ἐπιστολαὶ τοῦ Κλήμεντος τούτου αἱ πρὸς Κορινθίους ἐπικυροῦνται ὅτι γνήσιαί εἰσι (σελ. 4 τοῦ Κανονικοῦ Κλήμεντος). Ὁμοίως σημείωσαι, ὅτι ὑπὸ τῶν Ἀποστόλων διὰ τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος τούτου συνεγράφησαν οἱ ΠΕʹ (85) Κανόνες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ αἱ Διατάξεις αὐτῶν, ὡς εἴρηται ἀνωτέρω οὐχὶ δὲ ὑπὸ τοῦ Κλήμεντος τοῦ Ἀλεξανδρέως (ἤτοι τοῦ Στρωματέως), ἢ συνεγράφησαν, ἢ συνηθροίσθησαν, καθὼς οὐχὶ ὀρθῶς γράφεται ἐν τῇ Ἑκατονταετηρίδι. Διότι, ἐὰν τοῦτο ἦτο ἀληθές, ἔπρεπεν οἱ Κανόνες αὐτοὶ νὰ εὑρίσκωνται εἰς τὰ ἅπαντα τοῦ αὐτοῦ Ἀλεξανδρέως. Ἐπειδὴ δὲ αὐτοὶ δὲν ἐμφέρονται εἰς τὰ ἐκείνου συγγράμματα, ἄρα ψευδέστατον εἶναι τοῦτο, ὅπερ λέγει ὁ τῆς Ἑκατονταετηρίδος Συγγραφεύς». Βλέπε καὶ εἰς τὴν σχετικὴν ὑποσημείωσιν τοῦ Συναξαρίου τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων κατὰ τὴν τριακοστὴν τοῦ Ἰουνίου (βλέπε τόμον Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Περὶ τοῦ Κλήμεντος τούτου βλέπε καὶ εἰς τὴν πέμπτην τοῦ παρόντος Νοεμβρίου, ἐν τῇ σχετικῇ ὑποσημειώσει τοῦ Συναξαρίου τῶν Ἀποστόλων Ἑρμᾶ, Πατρόβα, Λίνου, Γαΐου καὶ Φιλολόγου (σελ. 160 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Τὸν Δομετιανὸν ἀποβιώσαντα διεδέχθη ἐν ἔτει 96 ὁ Νερούας ἢ Νέρβας καὶ τούτου μετὰ διετίαν ἐκμετρήσαντος τὸ ζῆν ἀνῆλθεν ἐπὶ τοῦ θρόνου ὁ Τραϊανὸς (98-117).

[4] Οὕτω γράφεται ἐν τῇ «Βιβλιοθήκῃ Ἑλλήνων Πατέρων καὶ Ἐκκλησιαστικῶν Συγγραφέων», Τόμ. Αʹ «Κλήμης ὁ Ρώμης» (Μέρος πρῶτον), σελ. 289 CLXVI. Ὁ χειρόγραφος Συναξαριστὴς Ἐρήπολιν ταύτην γράφει, ὁ δὲ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἔρημον πόλιν. Ποία δὲ ἀκριβῶς εἶναι αὕτη καὶ πῶς λέγεται τώρα, οὐδὲν εἶναι γνωστόν.