Ὁ δὲ καλὸς Εὐθύμιος, ἔχων, μετὰ τῆς ὀξύτητος τοῦ νοός, ζέσιν πολλὴν καὶ ἐπιμέλειαν, ἔμαθεν εἰς ὀλίγον καιρὸν καὶ τὴν ἔξω σοφίαν καὶ τὴν ἔσω θεοσοφίαν καὶ ἀνεφάνη ὡς ποταμὸς τῶν διδαγμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μετὰ ταῦτα ἠσθένησε βαρέως, ἀλλὰ μὲ τὴν βοήθειαν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἠλευθερώθη ἀπὸ τὴν ἀσθένειαν καὶ ἐπρόκοπτεν εἰς πᾶσαν ἀρετήν, εἰς τὴν σοφίαν καὶ τὴν χάριν καὶ τὰ ἄλλα πολλὰ θαυμαστὰ προτερήματα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὅλοι ἠννόουν ὁπόσον θαυμαστὸς ἔμελλε νὰ γίνῃ. Ἀναγκαῖον ὅθεν εἶναι νὰ διηγηθῶμεν ἓν τῶν κατορθωμάτων του, ἵνα ἐξ αὐτοῦ συμπεράνωμεν καὶ τὰ λοιπά.
Μίαν ἡμέραν μετέβη πρὸς αὐτὸν, Ἑβραῖός τις ζητῶν νὰ συνομιλήσῃ μετ’ αὐτοῦ περὶ Πίστεως. Ὁ δὲ μακάριος Εὐθύμιος δὲν ἤθελε κατ’ οὐδένα τρόπον νὰ διαλεχθῇ μὲ τὸν Ἑβραῖον, λέγων ὅτι ἡ μετὰ τῶν Ἑβραίων συνομιλία εἶναι ματαία. Ἀλλὰ παρακινούμενος πρὸς τοῦτο πολὺ ἀπὸ τὸν πατέρα του, μετὰ βίας ἐπείσθη καὶ ἤρχισε νὰ ἀναιρῇ τοὺς λόγους τοῦ Ἑβραίου καὶ νὰ ἐξαναγκάζῃ αὐτὸν εἰς σιωπὴν μὲ λόγους καὶ ἀποδείξεις τῆς Παλαιᾶς Γραφῆς. Ὁ Ἑβραῖος τότε, μὴ ὑποφέρων τὴν ἧτταν τὴν ὁποίαν ὑφίστατο, ἀπετόλμησεν ὁ μιαρὸς νὰ λέγῃ βλασφημίας ἐναντίον τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τόσον, ὥστε ὁ Εὐθύμιος, θείῳ ζήλῳ κινούμενος, εἶπε· «Νὰ κλεισθῇ τὸ στόμα, τὸν ὁποῖον λαλεῖ βλασφημίας κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ ἡμῶν». Καί, ὤ τοῦ θαύματος! εὐθὺς ὁ Ἑβραῖος ἔμεινεν ἄφωνος καὶ ἔπεσε κατὰ γῆς. Ἐξήρχοντο δὲ ἐκ τοῦ βλασφήμου αὐτοῦ στόματος ἀφροὶ καὶ ἔκειτο θέαμα ἐλεεινόν, τὴν δὲ ἑπομένην ἡμέραν ἀπέρριψε βιαίως τὴν μιαρὰν αὑτοῦ ψυχήν. Τοῦτο τὸ θαῦμα ἐπροξένησεν εἰς ὅλους μεγάλον φόβον καὶ ἔκπληξιν καὶ κατέστησε τὸν θαυμάσιον Εὐθύμιον περιβόητον εἰς ὅλην τὴν Κων/πολιν.
Ὅθεν, μισῶν ὁ μακάριος τὴν δόξαν τῶν ἀνθρώπων, ὡς ἐναντίαν τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, ἔφυγεν εὐθὺς καὶ μετέβη εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ αὐτὸς καὶ ὁ πατήρ του Ἰωάννης, ὅπου, εὑρόντες τὸν Ὅσιον Ἀθανάσιον, ἠθέλησαν νὰ συγκατοικήσουν μετ’ αὐτοῦ εἰς τὴν Ἱερὰν Λαύραν. Ὁ δὲ πράγματι θεῖος Ἀθανάσιος, βλέπων διὰ τοῦ διορατικοῦ ὄμματος τῆς ψυχῆς του τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἥτις κατῴκει εἰς τὸν Εὐθύμιον, παρεκίνει τοῦτον νὰ λάβῃ τὸ ἀξίωμα τῆς Ἱερωσύνης.