Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ Ἐπισκόπου Ἱππῶνος.

Ταῦτα βλέπων ὁ ἐνάρετος Οὐαλέριος, ὁ προμνησθεὶς Ἐπίσκοπος Ἱππῶνος, ἀντὶ νὰ φθονῇ διὰ τοὺς περιφανεῖς τούτους θριάμβους τοῦ βοηθοῦ του (ὡς ἤθελον πράξει πολλοὶ βεβαίως τῶν σημερινῶν) ἀπεναντίας πατρικῶς ἐπιχαίρων, καὶ φοβούμενος μήπως ἄλλη τις πόλις φθάσασα ζητήσῃ αὐτὸν Ἐπίσκοπον, ἀπεφάσισε νὰ καταστήσῃ αὐτὸν συνεπίσκοπόν του, ἐπὶ τῷ λόγῳ ὅτι αὐτὸς διὰ τὸ προβεβηκὸς τῆς ἡλικίας του καὶ διὰ τὴν ἀσθένειαν δὲν ἠδύνατο πλέον νὰ ἐπαρκῇ εἰς τὰ βάρη τοῦ ἀξιώματός του. Καὶ ἀντέτεινε μὲν ἐπιμόνως καὶ πάλιν ὁ Αὐγουστῖνος εἰς τὴν παραδοχὴν τοῦ νέου τούτου ἀξιώματος, προτείνων ὅτι ἡτο ἐναντίον τῶν ἐκκλησιαστικῶν κανόνων τὸ νὰ τεθῇ νέος Ἐπίσκοπος εἰς Ἐκκλησίαν εἰς τὴν ὁποίαν ὑπῆρχε καὶ ἄλλος ζῶν (ὅπερ καὶ τῳόντι ἀπαγορεύει ὁ η’ Κανὼν τῆς ἐν Νικαίᾳ Συνόδου)· καὶ πάλιν ὅμως ἠναγκάσθη νὰ ὑποταχθῇ εἰς τὸ θέλημα τῆς θείας Προνοίας, καὶ τῷ 395 ἐχειροτονήθη Ἐπίσκοπος Ἱππῶνος.

Αἱ πολλαὶ φροντίδες τοῦ νέου τούτου ἀξιώματος οὐδαμῶς ἤμβλυναν τὸν πρὸς τὸ διδάσκειν καὶ γράφειν ζῆλον τοῦ Αὐγουστίνου, ἀλλὰ πάσας τὰς ἀπὸ τῶν ἐπισκοπικῶν χρεῶν ἀναπαύσεις μετεχειρίζετο εἰς συνθέσεις συνομιλιῶν, συγγραφὰς περὶ πάσης ὕλης [2], ἤτοι θρησκευτικάς, φιλοσοφικάς, κριτικάς, εἰς μεταφράσεις ἀλλογλώσσων θρησκευτικῶν βιβλίων, εἰς τακτικὰς ἀλληλογραφίας μετὰ σοφῶν, ἐπισκόπων, ἀρχόντων καὶ βασιλέων ἀκόμη, πρὸς τοὺς ὁποίους ἡ φήμη καὶ τὰ συγγράμματά του τὸν εἶχον καταστήσει γνωστόν. Ἐνῷ ἠσχολεῖτο περὶ τὰς διανοητικὰς ταύτας εὐεργεσίας, μετὰ θείου ζήλου κατεγίνετο συγχρόνως καὶ εἰς φιλανθρωπικὰ ἔργα, περιθάλπων καὶ παρηγορῶν τοὺς πρὸς αὐτὸν προστρέχοντας δυστυχεῖς καὶ τεθλιμμένους, πραΰνων τὴν τύχην τῶν δούλων, τρέφων καὶ ἐνδύων τοὺς πτωχοὺς καὶ ἐξαντλῶν ὑπὲρ αὐτῶν τοὺς ἰδίους του πόρους, αὐτοπροσώπως ἐπισκεπτόμενος τοὺς ἐν ἀνάγκαις εὑρισκομένους καὶ πάσῃ δυνάμει βοηθῶν τοὺς ἐρχομένους νὰ ζητήσωσι τὴν βοήθειάν του.

Μὲ τοιαῦτα ἀξιομίμητα ἔργα διαβιώσας, καὶ πάσης ἀρετῆς ὑπογραμμὸν παρασχὼν ἑαυτὸν πάντοτε εἰς το ποίμνιόν του, καὶ φθάσας εἰς τὸ ἑβδομηκοστὸν ἕκτον ἔτος τῆς ἡλικίας του, κατὰ τὸ ἔτος 430 ἀπὸ Χριστοῦ παρέδωκε τὴν μακαρίαν αὐτοῦ ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν [3].

                                                                            

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὑπὸ τὸν τίτλον «Μόννικα· Ἡρωῒς Μητέρα» ἐξεδώκαμεν κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος 1961 βιβλίον ἐκ πεντήκοντα σελίδων συγγραφὲν ὑπὸ τοῦ διαπρεποῦς θεολόγου-καθηγητοῦ κ. Διονυσίου Μπατιστάτου. Ἐν αὐτῷ, μὲ ὑπέροχον γλαφυρότητα, περιγράφεται ἐν εἴδει διαλόγων ἡ ὑποδειγματικὴ ζωὴ τῆς μακαρίας Μοννίκης ὡς συζύγου καὶ μητρός.

[2] Τὰ συγγράμματα τοῦ ἱεροῦ τούτου Πατρὸς κατὰ τὴν τῆς Ἀμβέρσης (τῷ 1700 ἕως 1704) ἔκδοσιν καταλαμβάνουσιν ἔνδεκα τόμους, πάντα γεγραμμένα λατινιστί, ὅπερ τῇ ἀληθείᾳ εἶναι πολλῆς λύπης ἄξιον, διότι ἡμεῖς οἱ Ἕλληνες στερούμεθα τοιούτου πλούτου πνευματικοῦ. Ἐκ τῶν συγγραμμάτων τούτων ὀλίγα ἔχουν μεταφρασθῆ εἰς τὴν Ἑλληνικήν, ἐξ ὦν εἶναι τὰ δέκα πέντε βιβλία (ἤτοι λόγοι), τὰ περὶ Τριάδος διαλαμβάνοντα, μεταγλωττισθέντα ὑπὸ Μαξίμου Πλανούδη εἰς ἕνα τόμον περιεχόμενα καὶ σῳζόμενα ἐν τῇ κατὰ τὸν Ἄθω ἱερᾷ καὶ Βασιλικῇ Μονῇ τοῦ Βατοπεδίου, τὸ Κεκραγάριον, αἱ Μελέται, οἱ Μονόλογοι, τὸ Ἐγχειρίδιον περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ θεωρίας καὶ τὸ Περὶ συντριβῆς καρδίας, τὰ ὁποῖα μετεγλωττίσθησαν ὑπὸ Εὐγενίου τοῦ Βουλγάρεως καί τινα νεωστὶ ἐκδοθέντα μεταξὺ τῶν ὁποίων ἐξέχουσαν θέσιν κατέχουσιν αἱ Ἐξομολογήσεις. Αὗται ἀποτελοῦνται ἐκ 13 βιβλίων εἰς τὰ ὁποῖα ὁ ἱερὸς Πατὴρ ἐκθέτει τὰ συμβάντα τῆς ζωῆς του ἀπὸ τῆς παιδικῆς του ἡλικίας μέχρι τοῦ 46ου ἔτους. Ἐν αὐταῖς δὲν περιορίζεται εἰς τὴν ἐξιστόρησιν τῶν ἐξωτερικῶν ἀντικειμενικῶν περιστατικῶν τῆς ζωῆς του, ἀλλὰ παρέχει περιγραφὴν τῶν ἐσωτερικῶν αὐτοῦ ψυχικῶν καταστάσεων καὶ κρίσεων, παρεμβάλλων προσευχὰς καὶ δοξολογίας πρὸς τὸν Θεόν. Ἀναπτύσσει δὲ καὶ φιλοσοφικὰ προβλήματα. Ἀπαράμιλλος εἶναι ἡ ἐν τῷ 12ῳ βιβλίῳ ἀνάλυσις τῆς ἐννοίας καὶ τοῦ βιώματος τοῦ χρόνου. Αἱ Ἐξομολογήσεις ἔχουν ὁπωσδήποτε γραφῆ μετὰ τὸ ἔτος 400. Ἡ εἰς τὴν ἑλληνικὴν μετάφρασις τούτων ἐγένετο ὑπὸ τοῦ Ἀ. Δαλεζίου. Ἡ μετάφρασις αὕτη εἶναι λίαν ἐπιτυχὴς ἀποδίδουσα ἐπακριβῶς τὰ νοήματα τοῦ ἱεροῦ ἀνδρὸς εἰς λίαν γλαφυρὸν ὕφος.

Ἅπαντα τὰ ἔργα τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου ἔχουν συμπεριληφθῆ καὶ εἰς τὴν «Λατινικὴν Πατρολογίαν» τοῦ Migne εἰς τοὺς τόμους 32-47. Δικαίως ὅθεν θεωρεῖται οὗτος ὡς ὁ φιλόσοφος ὅστις ἀνοίγει νέαν περίοδον διὰ τὸν Δυτικὸν κόμον. Ἐξ ἴσου ὅμως δίκαιον εἶναι νὰ εἴπωμεν, ὅτι τὸ σύνολον τῶν φιλοσοφικῶν ἰδεῶν, ὑπὸ τῶν ὁποίων διακατέχεται τὸ πνεῦμά του, ἔχει τὴν ρίζαν του εἰς τὰς ἀντιλήψεις τὰς κρατούσας εἰς τὴν Ἑλληνικὴν Χριστιανικὴν Ἀνατολήν. Ἐν πολλοῖς μάλιστα ἡ ὁμοιότης αὕτη εἰναι ἐκπληκτική.

Ἐὰν π.χ. παραβάλωμεν τὸ ἐπιχείρημα, ὅπερ παρουσιάζει ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος εἰς τὸ βιβλίον του «Περὶ Θεοῦ Πολιτείας», διὰ τοῦ ὁποίου συνάγει τὸ «εἶμαι» ἐκ τοῦ «ἀπατῶμαι», θὰ ἴδωμεν ὅτι τὸ ἐπιχείρημα τοῦτο συμπίπτει σχεδὸν κατὰ λέξιν μὲ τὰς σκέψεις αἵτινες ἀναπτύσσονται εἰς τὸ ἑλληνικὸν σύγγραμμα «Ἐρεσίου φιλοσόφου ἐξήγησις εἰς τὰ μετὰ τὰ φυσικά». Ἡ ὁμοιότης ἐπίσης τῶν ἐπιχειρημάτων καθίσταται ἐκπληκτική, ἂν παραβάλωμεν τμήματά τινα ἐκ τοῦ δεκάτου βιβλίου τοῦ «Περὶ Τριάδος» συγγράμματος τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου μὲ τὸ ἑλληνικὸν κείμενον.

Κατὰ τὸν Δοσίθεον τὰ συγγράμματα τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου ἐνοθεύθησαν ὑπὸ τῶν αἱρετικῶν, διὰ τοῦτο καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι Ἀνατολικοὶ δὲν δέχονται ταῦτα ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχεν, ἀλλ’ ὅσα συμφωνοῦσι μὲ τὴν κοινὴν δόξαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

[3] Εἰς τὸν Ἅγιον Αὐγουστῖνον πλήρη καὶ πανηγυρικὴν ἀκολουθίαν ἐποίησεν ὁ Πατὴρ Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.