ΝΕΟΦΥΤΟΣ ὁ θαυμάσιος καὶ ὄντως νέον φυτὸν οὐράνιον καὶ δένδρον ἀειθαλὲς καὶ εὔκαρπον, ἐβλάστησε κατὰ τοὺς χρόνους τῶν δυσσεβῶν βασιλέων Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ τῶν τυράννων ἐν ἔτει σϟ’ (290), ἀπὸ πλουσίους, εὐσεβεῖς καὶ εὐγενεῖς γονεῖς γεννηθεὶς εἰς τὴν Νίκαιαν. Ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἐκαλεῖτο Θεόδωρος, ἡ δὲ μήτηρ του Φλωρεντία, οἵτινες ἦσαν καὶ οἱ δύο ζηλωταὶ καὶ ἐνάρετοι, τοὺς ὁποίους ὁ παῖς μιμούμενος, ἔχων αὐτοὺς ἀγαθὸν ὑπόδειγμα, ἐπρόκοψεν εἰς τὴν πολιτείαν θαυμασιώτατα καὶ ἔγινε παιδιόθεν ἐνάρετος, προμηνύων τὴν ἐσομένην κατάστασιν τὴν ὁποίαν ἔμελλε νὰ ἀποκτήσῃ εἰς τὸ ὕστερον. Ἐμίσει πολὺ τὴν ὑπερηφάνειαν καὶ καύχησιν, διὰ τοῦτο δὲν ἤθελε ποσῶς νὰ συναναστρέφεται μὲ κενοδόξους καὶ ἄφρονας παῖδας, ἀλλὰ μόνον μὲ ὁμοίους αὐτοῦ ταπεινόφρονας, τοὺς ὁποίους εὐσπλαγχνίζετο πολλάκις καὶ τοὺς ἐμοίραζε καὶ τὸν ἄρτον, τὸν ὁποῖον τοῦ ἔδιδον οἱ γονεῖς του διὰ ζωοτροφίαν αὐτοῦ καὶ ἔμεινεν αὐτὸς πολλὰς φορὰς πεινασμένος ὁ τρισμακάριος· τοιοῦτος ἦτο ἀπὸ μικρᾶς ἡλικίας ὁ πεφωτισμένος καὶ θεῖος Νεόφυτος.
Ἀλλὰ πῶς νὰ εἴπω τὸ ἀπόρρητον καὶ θαυμάσιον ἐκεῖνο διήγημα, ὅπερ ἔκαμεν ὁ ἀείμνηστος εἰς τὸ πρῶτον ἄνθος τῆς ἡλικίας του, παρόμοιον τοῦ Μωσαϊκοῦ τερατουργήματος; Ὅτι ἐκεῖνος μὲν ἐκτύπησε τὴν πέτραν καὶ ἐξῆλθεν ὕδωρ γλυκύτατον, οὗτος δὲ ὁ καλὸς νεανίας Νεόφυτος, ἔχων εἰς τὴν συνοδείαν του καὶ ἄλλα παιδία, ἔκαμε προσευχὴν εἰς τὴν θύραν τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν ἦτο χρόνων ἐννέα κατὰ τὴν σάρκα, κατὰ δὲ τὴν ψυχὴν καὶ σύνεσιν ἦτο γέρων· ἔπειτα ἐκτύπησε μὲ τὸν δάκτυλόν του ἕνα λίθον καὶ παρευθὺς (ὢ τῆς ἀπείρου σου, Λόγε, δυνάμεως!) ὥσπερ νὰ ἦτο ἐκεῖ καμμία βρύσις σφαλισμένη καὶ τότε ἤνοιξε καὶ ἀνεπήδησεν ὕδωρ καὶ γάλα τόσον ἄμετρον, ὥστε ἔφθασε καὶ ἐχόρτασαν ἀναρίθμητοι. Τὸ ποτὸν δὲ ἐκεῖνο ἦτο ἐξαίσιον, ὅτι ἐχόρταινε τὰς ψυχὰς καὶ τὰ σώματα καὶ ὅσα παιδία τὸ ἔπιον, δὲν ἔτρωγαν ἄλλην τροφὴν οὔτε ἐπεινοῦσαν ὁλότελα. Ὁ δὲ γνωστικὸς ὄντως καὶ ταπεινόφρων Νεόφυτος δὲν ἐκενοδόξησεν εἰς τοιαύτην θαυματουργίαν ἐξαίσιον, οὔτε μισθὸν ἄλλον τῆς εὐποιΐας ταύτης ἀπὸ τοὺς παῖδας ἐζήτησεν, εἰμὴ μόνον νὰ μὴ ὁμολογήσουν τινὸς τὸ γενόμενον.
Ἀλλ’ ὅσον αὐτὸς ὁ μακάριος ἐσπούδαζε νὰ κρύπτῃ τὴν ἀρετὴν ταύτην, τόσον ὁ Κύριος ἤθελε νὰ τὸν κάμῃ πανταχοῦ περιβόητον καὶ νὰ ἀποκαλύψῃ τὸν κεκρυμμένον καὶ ἀγνοούμενον. Εἶδε δὲ καὶ ἡ Φλωρεντία θαυμάσιον ὄνειρον, τὸ ὁποῖον ἐφανέρωνε τὴν ἀρετὴν τοῦ παιδὸς καὶ τὰ ἐξαίσια αὐτοῦ κατορθώματα. Ἐθαύμαζεν ὅθεν ἡ μήτηρ τοῦ Ἁγίου δι’ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα εἶδεν εἰς τὸ ὅραμα, ἀλλὰ δὲν ἐπίστευσε νὰ εἶναι ἀληθινά,