Λόγος εἰς τὴν σεβασμίαν Περιτομὴν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

περιτεμνώμεθα, τίς ὁ λόγος νὰ ποιῶμεν ἡμεῖς ἄλλας νομοθεσίας; Ὅτι δὲ οἱ Ἀπόστολοι ἀπαγορεύουσιν εἰς ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας εἰς τὸν Χριστὸν τὴν περιτομὴν τῆς σαρκός, ὁ ἐπιθυμῶν νὰ μάθῃ τοῦτο ἄς ἀναγνώσῃ τὸ ιε’ (15) κεφάλαιον τῶν Ἀποστολικῶν Πράξεων καὶ τὸ ε’ (5) κεφάλαιον τῆς πρὸς Γαλάτας ἐπιστολῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου· διότι αἱ μὲν Πράξεις γράφουσιν, ὅτι εἰς τὸν καιρὸν τῶν Ἀποστόλων ἐξηγέρθησάν τινες αἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι ἔλεγον, ὅτι ἐὰν δὲν περιτέμνωνται οἱ Χριστιανοὶ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ σωθῶσιν, ἀλλ’ ὅμως οἱ πρῶτοι τῶν Ἀποστόλων, Πέτρος καὶ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος, συναχθέντες μετὰ τῶν ἄλλων, ἐνομοθέτησαν, ὅτι ἀρκεῖ εἰς αὐτοὺς μόνον τὸ Βάπτισμα, ὁ δὲ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει εἰς τὰ προλεχθέντα κεφάλαια, ὅτι «Ἐὰν περιτέμνησθε Χριστὸς ὑμᾶς οὐδὲν ὠφελήσει». Καὶ ἀλλαχοῦ· «Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει, οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις», ἡ ὁποία εἶναι τὸ ἅγιον Βάπτισμα.

Ἐπειδὴ λοιπὸν τοσαύτας παραγγελίας ἔχομεν ἐκ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, διὰ τοῦτο ἄπρεπον εἶναι νὰ ἀκολουθοῦμεν τὸν παλαιὸν τύπον· διότι ἐὰν ἠθέλομεν νὰ κρατοῦμεν τὰ παλαιά, ἔπρεπε νὰ κάμνωμεν καὶ θυσίας, κατὰ τὴν τοῦ Μωϋσέως Νομοθεσίαν, νὰ φυλάττωμεν το Σάββατον, νὰ ἀπέχωμεν καί τινων φαγητῶν ἀπηγορευμένων ὑπὸ τοῦ Νόμου. Ἐπειδὴ δέ, ὡς λέγει καὶ ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, γέγονε τὰ πάντα καινὰ καὶ πιστεύομεν ὅτι διὰ τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ θέλομεν σωθῆ, ὡς εἶπεν ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, τίς ὁ λόγος νὰ φυλάττωμεν μόνον τὸν Νόμον τῆς περιτομῆς, εἰς δὲ τὰ ἄλλα νὰ φαινώμεθα ἀπειθεῖς; Διότι, ὡς λέγει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τὰ ἄνωθεν κεφάλαια, ὁ περιτεμνόμενος ὀφείλει νὰ πληρώσῃ ὅλον τὸν Νόμον. Ὥστε ἄπρεπον θὰ ἦτο νὰ λεγώμεθα δοῦλοι τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου καὶ οὐχὶ τοῦ Χριστοῦ καὶ ταῦτα πιστεύοντες, ὅτι οὐχὶ ἐκ τῆς περιτομῆς, ἀλλ’ ἐκ τῆς Πίστεως τοῦ Χριστοῦ μέλλομεν νὰ σωθῶμεν. Διὰ τοῦτο λοιπὸν ἐπαύσαμεν νὰ περιτεμνώμεθα ἀφ’ ὅτου ὁ Χριστός, ἑκὼν περιτμηθείς, ἐδωρήσατο εἰς ἡμᾶς τὴν σφραγῖδα τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, ὡς σημεῖον διαχωρίζον τοὺς πιστοὺς ἐκ τῶν ἀπίστων.

Ἀλλ’ ὁ μὲν περὶ τῆς σεβασμίας Περιτομῆς τοῦ Χριστοῦ λόγος ἂς ἔχῃ τέλος. Ἔλθωμεν δὲ νῦν εἰς τὸ δεύτερον μέρος, ἵνα διηγηθῶμεν καὶ τὰ περὶ τῆς γεννήσεως, ἀνατροφῆς, ἀσκήσεως καὶ τελειώσεως τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν καὶ Οἰκουμενικοῦ Μεγάλου Διδασκάλου Βασιλείου. Πρὶν δὲ ἀρχίσω τὴν περὶ τούτου διήγησιν, ἀξιῶ καὶ ἱκετεύω


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἰησοῦς τὸ κύριον ὄνομα τοῦ Μεσσίου κατὰ τὸν Αὐγουστῖνον (ἑρμ. τῆς α καὶ γ ἐπιστολ. Ἰωάν.) εἶναι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον συνέχει πᾶσαν τὴν ἔνσαρκον οἰκονομίαν καθὼς καὶ τὸ τετραγράμματον ὄνομα, τὸ Ἰεχωβά, διότι καθὼς ἐκεῖνο εἶναι δηλωτικὸν τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ, ἔτσι τοῦτο εἶναι δηλωτικὸν τῆς τοῦ Θεοῦ ἐνεργείας καὶ περιέχει ὅλα τὰ πρὸς τὰ ἔξω ὀνόματα τοῦ Θεοῦ· ἐκεῖνο εἶναι ἄλφα, τοῦτο εἶναι ὠμέγα· ἐκεῖνο εἶναι ἡ ἀρχή, τοῦτο εἰναι τὸ τέλος. Ἰησοῦς· ὄνομα ποὺ κατά τινας ὑπερέχει καὶ αὐτὸ τὸ τετραγράμματον ὄνομα τοῦ Θεοῦ, καθ’ ὃ τοῦτο μὲν καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Κτίστου καὶ Κυρίου συνεπτυγμένως δηλοῖ, ἐκεῖνο δὲ μόνου τοῦ Κτίστου ἢ τοῦ Κυρίου· Ἰησοῦς, ὄνομα τὸ ὁποῖον ἀνεπτυγμένως κατὰ τὴν Ἑβραϊκὴν διάλεκτον δηλοῖ Σωτήρ, παραγόμενον ἐκ τῆς ρίζης τοῦ Ἰασά, τὸ ὁποῖον δηλοῖ ἔσωσεν κατὰ τὸν Γεώργιον τὸν Κορέσιον, εἰδήμονα τῶν Ἑβραϊκῶν. Καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν Ἰησοῦς εἶναι τὸ ὄνομα, τὸ γεμᾶτον ἀπὸ κάθε παρηγορίαν καὶ σωτηρίαν καὶ εἶναι ὄχι μόνον μία σύνοψις ὅλων τῶν τελειοτήτων ποὺ ἁρμόζουν εἰς τὸν Σωτῆρα ἡμῶν, καθ’ ὃ Θεός, καὶ ὅλων τῶν ἀρετῶν ποὺ τοῦ ἁρμόζουν, καθ’ ὃ ἄνθρωπος, ἀλλ’ εἶναι καὶ μία σύνοψις ὅλων ἐκείνων ποὺ ἔχει σκοπὸν διὰ νὰ κάμῃ (ἂν δὲν ἐμποδισθῇ ἀπὸ ἡμᾶς) εἰς τὸ μέλλον καὶ νὰ μᾶς φέρῃ ἐμπράκτως εἰς τὸ ὃλον ὑστερινὸν τέλος μας, τὸ ὁποῖον εἶναι ὁ Παράδεισος.

Ἂν δὲ καὶ ἄλλοι προτερινοὶ ἄνθρωποι ὠνομάσθησαν μὲ τοῦτο τὸ ὄνομα καὶ μάλιστα ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, ἐκεῖνοι ὅμως ἦσαν ὡσὰν σκιὰ καὶ εἰκόνες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶναι τὸ πρᾶγμα καὶ ἡ ἀλήθεια· διότι, ἂν καὶ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἔσωσε τοὺς Ἑβραίους, ἀλλὰ ἔσωσε μόνους αὐτοὺς καὶ τοὺς ἔσωσε μόνον ἀπὸ τοὺς πολέμους καὶ τὰ κακὰ τῶν ὁρωμένων ἐχθρῶν των τῶν ἀλλοφύλων καὶ τοὺς ἔσωσε μόνον προσωρινά. Ὁ δὲ Ἰησοῦς Χριστὸς ἐλύτρωσεν ὄχι μόνον τοὺς Ἑβραίους, ἀλλὰ καὶ ὅλα τὰ ἔθνη. Δι’ ὃ καὶ Κλήμης ὁ Στρωματεὺς (βιβλ. ζ τῶν Στρωμ.) λέγει· «Οὐ τούτου ἐστὶ σωτήρ, ἐκείνου δὲ οὐδαμῶς, ἀλλὰ πάντων καὶ τοὺς ἐλύτρωσεν ὄχι ἀπὸ ὁρατοὺς ἐχθρούς, ἀλλὰ ἀπὸ ἀοράτους καὶ ὄχι ἀπὸ πολέμους, ἀλλὰ ἀπὸ ἁμαρτίας· «Αὐτὸς γάρ φησι σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν» (Ματθ. Α 2), τὸ ὁποῖον εἶναι μόνον ἴδιον τοῦ Θεοῦ. «Τίς γὰρ δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰμὴ εἷς ὁ Θεὸς» (Μάρκ. Β 7) καὶ ὄχι προσωρινῶς ἀλλὰ παντοτεινὰ καὶ αἰώνια, καθὼς εἶναι γεγραμμένον· «Ἰσραὴλ σῴζεται ὑπὸ Κυρίου σωτηρίαν αἰώνιον» (Ἠσ. με 17). Τώρα σύ, ἀδελφέ, ποὺ ἀναγινώσκεις ταῦτα, ἆρα γε ἔγινες καμμίαν φορὰν ἐπιτήδειος διὰ νὰ λάβῃς κἂν μερικὰς ἀπὸ αὐτὰς τὰς χάριτας ποὺ δηλοῖ καὶ περιέχει τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ; Ἔγινε ἆρα γε καὶ εἰς σὲ διαφυλακτικὸν καὶ σωστικὸν τὸ ἰατρικὸν τοῦτο ποὺ ὁ Ἰησοῦς μὲ τὴν Περιτομήν του καὶ μὲ τὸ ὄνομά του σοῦ κατεσκεύασεν; Φοβοῦμαι, φοβοῦμαι, πῶς σὺ ἐστάθης μὲ τὰ ἔργα σου ὅλως διόλου ἐνάντιος εἰς τοῦτο τὸ σωτήριον ὄνομα διότι, ἔξω μὲν ἀπὸ τοῦτο τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, εἰς ἄλλον ἄνθρωπον ἢ εἰς ἄλλο πρᾶγμα σωτηρία δὲν εἶναι, καθὼς μαρτυρεῖ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος· «Οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία· οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἔστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις, ἐν ᾡ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πράξ. Δ 12). (Ἐκ τῶν «Πνευματικῶν Γυμνασμάτων» τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ὁμιλία εἰς τὴν Περιτομὴν τοῦ Κυρίου. Βλέπε ἐκεῖ πλατύτερον περὶ τοῦ τί δηλοῖ τὸ ὄνομα Ἰησοῦς). 

[2] Τὰ νῦν εὑρισκόμεθα εἰς τὰ μέσα τοῦ ὀγδόου αἰῶνος καὶ διὰ τὴν ἀκρίβεια εἰς τὸ 7471 ἔτος ἀπὸ κτίσεως κόσμου, ἤτοι 5508 τὰ πρὸ Χριστοῦ καὶ 1963 τὰ μετὰ Χριστόν. 

[3] Ἡ συνέχεια τοῦ λόγου τούτου εὑρίσκεται ἀμέσως κατωτέρω ἐν συνεχείᾳ ὅπου ὁ Βίος τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου.