Λόγος εἰς τὴν σεβασμίαν Περιτομὴν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Πρὸς δὲ τὴν τρίτην, διατί, δηλαδή, ὥρισεν ὁ Θεὸς ὀκτὼ ἡμερῶν νὰ περιτέμνεται τὸ παιδίον, λέγομεν ταῦτα κατὰ τὸν φυσικὸν τρόπον· ἡ γυνή, ὅταν γεννήσῃ ἄρρεν παιδίον, ἑπτὰ ἡμέρας ποιεῖ διὰ τὴν πρώτην κάθαρσιν καὶ τεσσαράκοντα διὰ τὴν τελείαν· ὅταν δὲ γεννήσῃ θῆλυ ποιεῖ εἰς μὲν τὴν πρώτην δὶς ἑπτὰ, τοὐτέστι δεκατέσσαρας ἡμέρας, εἰς δὲ τὴν δευτέραν ἑξήκοντα ἕξ, καθὼς τὸ λέγει ὁ Θεόπτης Μωϋσῆς εἰς τὸ ιβ’ (12) κεφάλαιον τοῦ Λευϊτικοῦ. Ἥτις γυνὴ τέξει ἄρρεν ἀκάθαρτος ἔσται ἑπτὰ ἡμέρας, καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ὀγδόῃ περιτεμεῖ τὴν σάρκα τῆς ἀκροβυστίας αὐτοῦ· ἐὰν δὲ θῆλυ τέξῃ, ἀκάθαρτος ἔσται δὶς ἑπτὰ ἡμέρας κτλ. Ἐπειδὴ λοιπόν, ὡς λέγει ὁ Μωϋσῆς, κατὰ τὸν φυσικὸν τρόπον, ἐὰν δὲν παρέλθωσιν ἑπτὰ ἡμέραι, δὲν καθαρίζεται ἡ γυνή, διὰ τοῦτο ὥρισεν ὁ Θεὸς τῇ ὀγδόῃ ἡμέρᾳ νὰ περιτέμνεται τὸ παιδίον, ἵνα, περιτετμημένον ὑπάρχον καὶ σεσημειωμένον διὰ τοῦ σημείου τῆς Περιτομῆς, θηλάζῃ τὸ καθαρὸν γάλα τῆς κεκαθαρμένης μητρός. Ἀλλὰ ταῦτα μὲν εἶναι κατὰ τὸ φαινόμενον τῆς Γραφῆς, κατὰ δὲ τὸ νοούμενον ἄλλος εἷναι ὁ σκοπὸς τοῦ Θεοῦ.

Ὥρισεν ὁ Θεὸς νὰ περιτέμνωνται τὰ παιδία ὀκτὼ ἡμερῶν, διότι ὀκτὼ εἶναι οἱ αἰῶνες τοῦ παρόντος κόσμου, καθὼς το λέγει και ὁ Θεολόγος Γρηγόριος εἰς τὸν λόγον αὐτοῦ εἰς τὴν Ἁγίαν Πεντηκοστήν, λαβὼν τὰς ἀφορμὰς ἐκ τοῦ σοφοῦ Σολομῶντος λέγοντος εἰς τὸ ια’ (11) κεφάλαιον τοῦ Ἐκκλησιαστοῦ· «Δὸς μερίδα τοῖς ἑπτὰ καί γε τοῖς ὀκτώ». Ὀκτὼ δὲ αἰῶνας λέγουσι τὰς χιλιάδας τῶν χρόνων, δηλονότι, ἀφ’ ὅτου ἤρχισεν ὁ Θεὸς νὰ κατασκευάζῃ τὸν ὁρατὸν καὶ τὸν ἀόρατον κόσμον μέχρι τῆς συντελείας αὐτῶν, καθὼς βεβαίως καὶ ἡμεῖς εὑρισκόμεθα σήμερον εἰς τὸν ὄγδοον αἰῶνα, ἤτοι εἰς τὴν ὀγδόην χιλιάδα [2]). Θέλων λοιπὸν νὰ δείξῃ συμβολικῶς, ὃτι κατὰ τὸν ὄγδοον καὶ τελευταῖον αἰῶνα μέλλει νὰ ἔλθῃ τὸ τέλος τοῦ κόσμου, νὰ περιτμηθῇ, τοὐτέστι νὰ κοπῇ τότε πᾶσα ἁμαρτία καὶ ἐπιθυμία κακὴ καὶ νὰ καταργηθῇ πᾶσα ἐξουσία καὶ δύναμις, ὡς λέγει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐν τῷ ιε’ (15) κεφαλαίῳ τῆς πρὸς Κορινθίους Α’ Ἐπιστολῆς, διὰ τοῦτο ἐνομοθέτησεν, οὐχὶ εἰς πέντε ἢ εἰς δέκα ἢ εἰς ἄλλας ἡμέρας νὰ περιτέμνεται ὁ ἄνθρωπος ἐν ὅσῳ εἶναι βρέφος, ἀλλὰ εἰς τὰς ὀκτώ. Ἔχομεν ὅθεν ἐν συντόμῳ καὶ τὴν λύσιν τοῦ τρίτου ζητήματος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἰησοῦς τὸ κύριον ὄνομα τοῦ Μεσσίου κατὰ τὸν Αὐγουστῖνον (ἑρμ. τῆς α καὶ γ ἐπιστολ. Ἰωάν.) εἶναι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον συνέχει πᾶσαν τὴν ἔνσαρκον οἰκονομίαν καθὼς καὶ τὸ τετραγράμματον ὄνομα, τὸ Ἰεχωβά, διότι καθὼς ἐκεῖνο εἶναι δηλωτικὸν τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ, ἔτσι τοῦτο εἶναι δηλωτικὸν τῆς τοῦ Θεοῦ ἐνεργείας καὶ περιέχει ὅλα τὰ πρὸς τὰ ἔξω ὀνόματα τοῦ Θεοῦ· ἐκεῖνο εἶναι ἄλφα, τοῦτο εἶναι ὠμέγα· ἐκεῖνο εἶναι ἡ ἀρχή, τοῦτο εἰναι τὸ τέλος. Ἰησοῦς· ὄνομα ποὺ κατά τινας ὑπερέχει καὶ αὐτὸ τὸ τετραγράμματον ὄνομα τοῦ Θεοῦ, καθ’ ὃ τοῦτο μὲν καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Κτίστου καὶ Κυρίου συνεπτυγμένως δηλοῖ, ἐκεῖνο δὲ μόνου τοῦ Κτίστου ἢ τοῦ Κυρίου· Ἰησοῦς, ὄνομα τὸ ὁποῖον ἀνεπτυγμένως κατὰ τὴν Ἑβραϊκὴν διάλεκτον δηλοῖ Σωτήρ, παραγόμενον ἐκ τῆς ρίζης τοῦ Ἰασά, τὸ ὁποῖον δηλοῖ ἔσωσεν κατὰ τὸν Γεώργιον τὸν Κορέσιον, εἰδήμονα τῶν Ἑβραϊκῶν. Καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν Ἰησοῦς εἶναι τὸ ὄνομα, τὸ γεμᾶτον ἀπὸ κάθε παρηγορίαν καὶ σωτηρίαν καὶ εἶναι ὄχι μόνον μία σύνοψις ὅλων τῶν τελειοτήτων ποὺ ἁρμόζουν εἰς τὸν Σωτῆρα ἡμῶν, καθ’ ὃ Θεός, καὶ ὅλων τῶν ἀρετῶν ποὺ τοῦ ἁρμόζουν, καθ’ ὃ ἄνθρωπος, ἀλλ’ εἶναι καὶ μία σύνοψις ὅλων ἐκείνων ποὺ ἔχει σκοπὸν διὰ νὰ κάμῃ (ἂν δὲν ἐμποδισθῇ ἀπὸ ἡμᾶς) εἰς τὸ μέλλον καὶ νὰ μᾶς φέρῃ ἐμπράκτως εἰς τὸ ὃλον ὑστερινὸν τέλος μας, τὸ ὁποῖον εἶναι ὁ Παράδεισος.

Ἂν δὲ καὶ ἄλλοι προτερινοὶ ἄνθρωποι ὠνομάσθησαν μὲ τοῦτο τὸ ὄνομα καὶ μάλιστα ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, ἐκεῖνοι ὅμως ἦσαν ὡσὰν σκιὰ καὶ εἰκόνες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶναι τὸ πρᾶγμα καὶ ἡ ἀλήθεια· διότι, ἂν καὶ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἔσωσε τοὺς Ἑβραίους, ἀλλὰ ἔσωσε μόνους αὐτοὺς καὶ τοὺς ἔσωσε μόνον ἀπὸ τοὺς πολέμους καὶ τὰ κακὰ τῶν ὁρωμένων ἐχθρῶν των τῶν ἀλλοφύλων καὶ τοὺς ἔσωσε μόνον προσωρινά. Ὁ δὲ Ἰησοῦς Χριστὸς ἐλύτρωσεν ὄχι μόνον τοὺς Ἑβραίους, ἀλλὰ καὶ ὅλα τὰ ἔθνη. Δι’ ὃ καὶ Κλήμης ὁ Στρωματεὺς (βιβλ. ζ τῶν Στρωμ.) λέγει· «Οὐ τούτου ἐστὶ σωτήρ, ἐκείνου δὲ οὐδαμῶς, ἀλλὰ πάντων καὶ τοὺς ἐλύτρωσεν ὄχι ἀπὸ ὁρατοὺς ἐχθρούς, ἀλλὰ ἀπὸ ἀοράτους καὶ ὄχι ἀπὸ πολέμους, ἀλλὰ ἀπὸ ἁμαρτίας· «Αὐτὸς γάρ φησι σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν» (Ματθ. Α 2), τὸ ὁποῖον εἶναι μόνον ἴδιον τοῦ Θεοῦ. «Τίς γὰρ δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰμὴ εἷς ὁ Θεὸς» (Μάρκ. Β 7) καὶ ὄχι προσωρινῶς ἀλλὰ παντοτεινὰ καὶ αἰώνια, καθὼς εἶναι γεγραμμένον· «Ἰσραὴλ σῴζεται ὑπὸ Κυρίου σωτηρίαν αἰώνιον» (Ἠσ. με 17). Τώρα σύ, ἀδελφέ, ποὺ ἀναγινώσκεις ταῦτα, ἆρα γε ἔγινες καμμίαν φορὰν ἐπιτήδειος διὰ νὰ λάβῃς κἂν μερικὰς ἀπὸ αὐτὰς τὰς χάριτας ποὺ δηλοῖ καὶ περιέχει τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ; Ἔγινε ἆρα γε καὶ εἰς σὲ διαφυλακτικὸν καὶ σωστικὸν τὸ ἰατρικὸν τοῦτο ποὺ ὁ Ἰησοῦς μὲ τὴν Περιτομήν του καὶ μὲ τὸ ὄνομά του σοῦ κατεσκεύασεν; Φοβοῦμαι, φοβοῦμαι, πῶς σὺ ἐστάθης μὲ τὰ ἔργα σου ὅλως διόλου ἐνάντιος εἰς τοῦτο τὸ σωτήριον ὄνομα διότι, ἔξω μὲν ἀπὸ τοῦτο τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, εἰς ἄλλον ἄνθρωπον ἢ εἰς ἄλλο πρᾶγμα σωτηρία δὲν εἶναι, καθὼς μαρτυρεῖ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος· «Οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία· οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἔστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις, ἐν ᾡ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πράξ. Δ 12). (Ἐκ τῶν «Πνευματικῶν Γυμνασμάτων» τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ὁμιλία εἰς τὴν Περιτομὴν τοῦ Κυρίου. Βλέπε ἐκεῖ πλατύτερον περὶ τοῦ τί δηλοῖ τὸ ὄνομα Ἰησοῦς). 

[2] Τὰ νῦν εὑρισκόμεθα εἰς τὰ μέσα τοῦ ὀγδόου αἰῶνος καὶ διὰ τὴν ἀκρίβεια εἰς τὸ 7471 ἔτος ἀπὸ κτίσεως κόσμου, ἤτοι 5508 τὰ πρὸ Χριστοῦ καὶ 1963 τὰ μετὰ Χριστόν. 

[3] Ἡ συνέχεια τοῦ λόγου τούτου εὑρίσκεται ἀμέσως κατωτέρω ἐν συνεχείᾳ ὅπου ὁ Βίος τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου.