Λόγος εἰς τὴν σεβασμίαν Περιτομὴν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

[Ἐκ τοῦ «Νέου Θησαυροῦ» διασκευασθείς.]

ΚΑΤΑ τέσσαρας τρόπους δύναται νὰ γίνῃ ἡ εὐεργεσία, εὐλογημένοι Χριστιανοί· πρῶτον διὰ χρημάτων, δεύτερον διὰ τοῦ σώματος, τρίτον μὲ τέχνην καὶ τέταρτον μὲ λόγον. Διότι, ὅταν τις ἴδῃ ἄλλον ἄνθρωπον πτωχὸν καὶ ἐνδεῆ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὑστερημένος τροφῆς ἢ ἐνδύματος ἢ ἄλλων ἀναγκαίων πραγμάτων καὶ τοῦ δώσῃ χρήματα καὶ τὸν βοηθήσῃ εἰς τὴν ἀνάγκην του, τότε ἐκεῖνος λέγεται, ὅτι προσέφερε τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν βοήθειαν διὰ χρημάτων. Ὅταν δέ, ἂς ὑποθέσωμεν, κινδυνεύῃ τις ἄνθρωπος νὰ πνιγῇ καὶ δράμῃ ἄλλος καὶ τὸν λυτρώσῃ τοῦ κινδύνου ἢ καίεταί τινος ἡ οἰκία καὶ τρέχει ἄλλος καὶ σβύνει τὰς φλόγας, ἢ κτυπῶσι τινὰ καὶ σπεύδει ἄλλος καὶ τὸν ἐλευθερώνει ἢ ὁδηγεῖ τυφλὸν εἰς εὐθεῖαν ὁδὸν ἢ ἄλλας τοιαύτας καλωσύνας πράξῃ, τότε λέγεται, ὅτι ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος διὰ τοῦ σώματός του ἐποίησε τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν καλωσύνην. Ὅταν δὲ πάλιν οἱ ἰατροὶ θεραπεύουσιν ἓνα ἀσθενῆ ἢ ὅταν οἱ ρήτορες δικηγοροῦσι μετὰ τέχνης ρητορικῆς εἰς τὰ κριτήρια ὑπὲρ τῶν ἀδικουμένων, τότε οἱ τοιοῦτοι λέγεται, ὅτι μὲ τὴν τέχνην των ποιοῦσι τὴν εὐεργεσίαν. Ὅταν δέ τις ἄνθρωπος, μὴ γνωρίζων τέχνην ρητορικήν, διδάσκει τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, ὅταν νουθετῇ τοὺς ἀτάκτους, ὃταν παραινῇ τοὺς ἀμαθεῖς, ὅταν παρακινῇ τοὺς ἀνθρώπους μὲ λόγους διδακτικοὺς πρὸς μίμησιν μὲν τῶν Ἁγίων, πρὸς τελείωσιν δὲ τῆς ἀρετῆς, τότε ὁ τοιοῦτος λέγεται, ὅτι μὲ τὸν λόγον ποιεῖ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν βοήθειαν πρὸς τὸν ἄνθρωπον.

Καλοὶ ὅθεν εἶναι καὶ οἱ ἄλλοι τρεῖς τρόποι τῆς εὐεργεσίας καὶ ἔχει μισθὸν ἐκ Θεοῦ ἐκεῖνος ὃστις ἐφαρμόζει ἕνα ἐκ τούτων, ἀλλὰ ὁ τέταρτος τρόπος, ὅστις γίνεται διὰ λόγου, εἶναι εἰς τὰς θείας Γραφὰς ἐπαινετώτερος, εἰς δὲ τὸν Θεὸν κατὰ πολὺ περισσότερον δεκτός· διότι οἱ μὲν ἄλλοι τρεῖς τρόποι πολὺ προσφέρουσι τὴν εὐεργεσίαν εἰς τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου, οὗτος δὲ ὁ τρόπος εἰς τὴν ψυχὴν μεταβιβάζει τὸ κέρδος· λοιπόν, ὅσον εἶναι πολυτιμοτέρα ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, τοιουτοτρόπως εἶναι καὶ οὗτος ὁ τρόπος πολυτιμότερος τῶν ἄλλων τριῶν. Καὶ ἀπὸ ἄλλην δὲ ἀπόδειξιν ἂς ἐννοήσῃ ὁ καθ’ εἷς πῶς ἡ διὰ λόγων γενομένη εὐεργεσία εἶναι πολυτιμοτέρα ἀπὸ τὰς ἄλλας τρεῖς εὐεργεσίας. Λέγει ὁ Προφήτης Ἱερεμίας, εἰς τὸ ιε (15) κεφάλαιον, ὡς ἐκ προσώπου τοῦ Θεοῦ. «Τάδε λέγει Κύριος· ἐὰν ἐξαγάγῃς τίμιον ἀπὸ ἀναξίου, ὡς τὸ στόμα μου ἔση». Λέγει δηλαδὴ ὁ Θεός, ὅτι ἐὰν ἐξαγάγῃς ἄξιον ἀπὸ ἀναξίου, θέλει εἶσαι ὡς τὸ στόμα μου. Ὁμοίως καὶ ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος λέγει


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἰησοῦς τὸ κύριον ὄνομα τοῦ Μεσσίου κατὰ τὸν Αὐγουστῖνον (ἑρμ. τῆς α καὶ γ ἐπιστολ. Ἰωάν.) εἶναι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον συνέχει πᾶσαν τὴν ἔνσαρκον οἰκονομίαν καθὼς καὶ τὸ τετραγράμματον ὄνομα, τὸ Ἰεχωβά, διότι καθὼς ἐκεῖνο εἶναι δηλωτικὸν τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ, ἔτσι τοῦτο εἶναι δηλωτικὸν τῆς τοῦ Θεοῦ ἐνεργείας καὶ περιέχει ὅλα τὰ πρὸς τὰ ἔξω ὀνόματα τοῦ Θεοῦ· ἐκεῖνο εἶναι ἄλφα, τοῦτο εἶναι ὠμέγα· ἐκεῖνο εἶναι ἡ ἀρχή, τοῦτο εἰναι τὸ τέλος. Ἰησοῦς· ὄνομα ποὺ κατά τινας ὑπερέχει καὶ αὐτὸ τὸ τετραγράμματον ὄνομα τοῦ Θεοῦ, καθ’ ὃ τοῦτο μὲν καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Κτίστου καὶ Κυρίου συνεπτυγμένως δηλοῖ, ἐκεῖνο δὲ μόνου τοῦ Κτίστου ἢ τοῦ Κυρίου· Ἰησοῦς, ὄνομα τὸ ὁποῖον ἀνεπτυγμένως κατὰ τὴν Ἑβραϊκὴν διάλεκτον δηλοῖ Σωτήρ, παραγόμενον ἐκ τῆς ρίζης τοῦ Ἰασά, τὸ ὁποῖον δηλοῖ ἔσωσεν κατὰ τὸν Γεώργιον τὸν Κορέσιον, εἰδήμονα τῶν Ἑβραϊκῶν. Καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν Ἰησοῦς εἶναι τὸ ὄνομα, τὸ γεμᾶτον ἀπὸ κάθε παρηγορίαν καὶ σωτηρίαν καὶ εἶναι ὄχι μόνον μία σύνοψις ὅλων τῶν τελειοτήτων ποὺ ἁρμόζουν εἰς τὸν Σωτῆρα ἡμῶν, καθ’ ὃ Θεός, καὶ ὅλων τῶν ἀρετῶν ποὺ τοῦ ἁρμόζουν, καθ’ ὃ ἄνθρωπος, ἀλλ’ εἶναι καὶ μία σύνοψις ὅλων ἐκείνων ποὺ ἔχει σκοπὸν διὰ νὰ κάμῃ (ἂν δὲν ἐμποδισθῇ ἀπὸ ἡμᾶς) εἰς τὸ μέλλον καὶ νὰ μᾶς φέρῃ ἐμπράκτως εἰς τὸ ὃλον ὑστερινὸν τέλος μας, τὸ ὁποῖον εἶναι ὁ Παράδεισος.

Ἂν δὲ καὶ ἄλλοι προτερινοὶ ἄνθρωποι ὠνομάσθησαν μὲ τοῦτο τὸ ὄνομα καὶ μάλιστα ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, ἐκεῖνοι ὅμως ἦσαν ὡσὰν σκιὰ καὶ εἰκόνες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶναι τὸ πρᾶγμα καὶ ἡ ἀλήθεια· διότι, ἂν καὶ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἔσωσε τοὺς Ἑβραίους, ἀλλὰ ἔσωσε μόνους αὐτοὺς καὶ τοὺς ἔσωσε μόνον ἀπὸ τοὺς πολέμους καὶ τὰ κακὰ τῶν ὁρωμένων ἐχθρῶν των τῶν ἀλλοφύλων καὶ τοὺς ἔσωσε μόνον προσωρινά. Ὁ δὲ Ἰησοῦς Χριστὸς ἐλύτρωσεν ὄχι μόνον τοὺς Ἑβραίους, ἀλλὰ καὶ ὅλα τὰ ἔθνη. Δι’ ὃ καὶ Κλήμης ὁ Στρωματεὺς (βιβλ. ζ τῶν Στρωμ.) λέγει· «Οὐ τούτου ἐστὶ σωτήρ, ἐκείνου δὲ οὐδαμῶς, ἀλλὰ πάντων καὶ τοὺς ἐλύτρωσεν ὄχι ἀπὸ ὁρατοὺς ἐχθρούς, ἀλλὰ ἀπὸ ἀοράτους καὶ ὄχι ἀπὸ πολέμους, ἀλλὰ ἀπὸ ἁμαρτίας· «Αὐτὸς γάρ φησι σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν» (Ματθ. Α 2), τὸ ὁποῖον εἶναι μόνον ἴδιον τοῦ Θεοῦ. «Τίς γὰρ δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰμὴ εἷς ὁ Θεὸς» (Μάρκ. Β 7) καὶ ὄχι προσωρινῶς ἀλλὰ παντοτεινὰ καὶ αἰώνια, καθὼς εἶναι γεγραμμένον· «Ἰσραὴλ σῴζεται ὑπὸ Κυρίου σωτηρίαν αἰώνιον» (Ἠσ. με 17). Τώρα σύ, ἀδελφέ, ποὺ ἀναγινώσκεις ταῦτα, ἆρα γε ἔγινες καμμίαν φορὰν ἐπιτήδειος διὰ νὰ λάβῃς κἂν μερικὰς ἀπὸ αὐτὰς τὰς χάριτας ποὺ δηλοῖ καὶ περιέχει τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ; Ἔγινε ἆρα γε καὶ εἰς σὲ διαφυλακτικὸν καὶ σωστικὸν τὸ ἰατρικὸν τοῦτο ποὺ ὁ Ἰησοῦς μὲ τὴν Περιτομήν του καὶ μὲ τὸ ὄνομά του σοῦ κατεσκεύασεν; Φοβοῦμαι, φοβοῦμαι, πῶς σὺ ἐστάθης μὲ τὰ ἔργα σου ὅλως διόλου ἐνάντιος εἰς τοῦτο τὸ σωτήριον ὄνομα διότι, ἔξω μὲν ἀπὸ τοῦτο τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, εἰς ἄλλον ἄνθρωπον ἢ εἰς ἄλλο πρᾶγμα σωτηρία δὲν εἶναι, καθὼς μαρτυρεῖ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος· «Οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία· οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἔστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις, ἐν ᾡ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πράξ. Δ 12). (Ἐκ τῶν «Πνευματικῶν Γυμνασμάτων» τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ὁμιλία εἰς τὴν Περιτομὴν τοῦ Κυρίου. Βλέπε ἐκεῖ πλατύτερον περὶ τοῦ τί δηλοῖ τὸ ὄνομα Ἰησοῦς). 

[2] Τὰ νῦν εὑρισκόμεθα εἰς τὰ μέσα τοῦ ὀγδόου αἰῶνος καὶ διὰ τὴν ἀκρίβεια εἰς τὸ 7471 ἔτος ἀπὸ κτίσεως κόσμου, ἤτοι 5508 τὰ πρὸ Χριστοῦ καὶ 1963 τὰ μετὰ Χριστόν. 

[3] Ἡ συνέχεια τοῦ λόγου τούτου εὑρίσκεται ἀμέσως κατωτέρω ἐν συνεχείᾳ ὅπου ὁ Βίος τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου.