Μνήμη τῶν ἐν εὐσεβεῖ τῇ λήξει γενομένων βασιλέων ΜΑΡΚΙΑΝΟΥ καὶ ΠΟΥΛΧΕΡΙΑΣ· τελεῖται δὲ ἡ Σύναξις αὐτῶν ἐν τῇ Ἁγιωτάτῃ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ.

Εἶναι δὲ αὕτη ἡ Ἁγία Δ’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Ἐν ταύτη παρέστησαν χλ’ (630) Πατέρες, παρεκάθησαν δὲ ἐν αὐτῇ ἐπὶ θρόνων καὶ οἱ εὐσεβέστατοι οὗτοι βασιλεῖς Μαρκιανὸς καὶ Πουλχερία [5]. Κατεδίκασαν τότε οἱ Ἅγιοι οὗτοι Πατέρες τὴν ἐν Ἐφέσῳ λῃστρικὴν ψευδοσύνοδον τοῦ ἔτους υμθ’ (449) ἀναθεματίσαντες καὶ τοὺς ἀρχηγοὺς τῆς μονοφυσιτικῆς αἱρέσεως Εὐτυχῆ καὶ Διόσκορον, ἐκράτυναν δὲ τὴν Ὀρθοδοξίαν καὶ ἐδικαίωσαν τοὺς προμάχους αὐτῆς Φλαβιανόν, τὸν ἀοίδιμον Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως, Λέοντα Πάπαν Ρώμης καὶ πάντας τοὺς λοιπούς.

Συνέταξε δὲ ἡ Ἁγία αὕτη Σύνοδος καὶ ὅρον τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, εἰς τὸν ὁποῖον μεταξὺ ἄλλων νομοθετεῖται ὅτι ὁ μὴ ὁμολογῶν δύο φύσεις εἰς Χριστόν, τὴν Θείαν καὶ τὴν ἀνθρωπίνην, ὁ τοιοῦτος δὲν εἶναι Ὀρθόδοξος, ἀλλ’ αἱρετικὸς καὶ ἀπόβλητος ἀπὸ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως. Ἡ Σύνοδος αὕτη ἀπένειμε διὰ τοῦ κη’ (28ου) Κανόνος αὐτῆς τὰ ἴσα πρεσβεῖα τιμῆς τοῦ Κωνσταντινουπόλεως πρὸς τὸν Ρώμης, ὑπέταξεν ἀκόμη τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ τῆς Θρᾴκης, καθὼς ἐπίσης καὶ πάντων τῶν ὑπὸ βαρβάρων κατοικουμένων τόπων εἰς τὸν Κωνσταντινουπόλεως. Ἀποκατέστησεν ἐπίσης ἡ αὐτὴ Σύνοδος καὶ τοὺς Ἐπισκόπους Κύρου Θεοδώρητον καὶ Ἐδέσσης Ἴβαν, οἱ ὁποῖοι εἶχον καταδικασθῆ ὑπό τε τῆς Ἁγίας Γ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὡς καὶ ὑπὸ τῆς λῃστρικῆς τοιαύτης ὡς νεστοριανίζοντες, ἀφοῦ βεβαίως ἐδέχθησαν οὗτοι προηγουμένως νὰ ἀναθεματίσωσι τὸν Νεστόριον καὶ τοὺς μὴ ὁμολογοῦντας Θεοτόκον τὴν Παναγίαν Παρθένον. Πρὸς εὐταξίαν δὲ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Κλήρου ἐξέδωκε καὶ τριάκοντα Κανόνας, σῳζομένους ἐν τῷ Πηδαλίῳ.

Ἀφοῦ ταῦτα πάντα λίαν καλῶς ἡ Ἁγία αὕτη Σύνοδος ἐνομομοθέτησε, θέλοντες οἱ Ἅγιοι Πατέρες νὰ βεβαιωθῶσιν ἂν ταῦτα εἶναι σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ ἐπειδὴ οἱ αἱρετικοὶ δὲν ἤθελον νὰ συμφωνήσωσιν, ἔγραψαν εἰς ἕνα τόμον τὰ ὑπὸ τῆς Συνόδου ἀποφασισθέντα ὀρθόδοξα δόγματα, εἰς ἕτερον δὲ ἔγραψαν οἱ αἱρετικοὶ τὰ ἰδικά των καὶ ἀνοίξαντες τὴν λάρνακα τῆς Ἁγίας Εὐφημίας ἔθεσαν ἐντὸς αὐτῆς ἀμφοτέρους τοὺς τόμους, ὕστερον ἔκλεισαν καὶ πάλιν τὴν λάρνακα καὶ ἀπεσύρθησαν ἀμφότερα τὰ μέρη εἰς προσευχὴν καὶ νηστείαν παρακαλοῦντες τὸν Θεὸν καὶ τὴν Ἁγίαν νὰ φανερώσῃ τὴν ἀλήθειαν. Μετὰ δὲ ἀπὸ ὀλίγας ἡμέρας ἀνοίξαντες τὴν λάρνακα εὗρον, ὤ τοῦ θαύματος! τὸν μὲν τόμον τῶν Ὀρθοδόξων εἰς τὰς ἀγκάλας τῆς Ἁγίας, τὸν δὲ τόμον τῶν αἱρετικῶν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῆς! Τοιουτοτρόπως ἐβεβαιώθη τὸ θεῖον θέλημα τῶν ὑπὸ τῆς Ἁγίας Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀποφασισθέντων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ μακαρία αὕτη βασίλισσα Εὐδοκία κατήγετο ἐκ τῆς περιφανεστάτης πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, θυγάτηρ ὑπάρχουσα τοῦ Ἀθηναίου σοφιστοῦ Λεοντίου. Γενομένη δὲ σύζυγος τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου οὐδόλως ὑπερηφανεύθη διὰ τὸ ἀξίωμα τὸ ὁποῖον ἔλαβεν, ἀλλ’ ἐπολιτεύετο ἕως τέλους χριστιανικῶς καὶ ὁσίως διὸ καὶ ἡ Μήτηρ ἡμῶν Ἐκκλησία κατέταξεν αὐτὴν μεταξὺ τῶν Ἁγίων, ἐπιτελουμένης τῆς μνήμης αὐτῆς κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (βλέπε ἐν τόμῳ Η’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[2] Περὶ τοῦ Εὐτυχοῦς καὶ τῆς αἱρέσεως αὐτοῦ βλέπε εἰς τὴν τρίτην καὶ ἐκτενεστάτην ὑποσημείωσιν εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Γρηγορίου τῆς Μεγάλης Ἀρμενίας, τῇ λ’ (30ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου ἐν τόμῳ Θ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἐν ᾗ καὶ ὁ σχετικὸς ὅρος τῆς Ἁγίας Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου περὶ τῶν δύο τοῦ Χριστοῦ φύσεων.

[3] Ὁ Ἅγιος οὗτος Φλαβιανὸς ἑορτάζεται κατὰ τὴν 16ην τοῦ παρόντος Φεβρουαρίου, βλέπε δὲ τὸν Βίον αὐτοῦ ἐν σελίδι 358.

[4] Ἡ μονογενὴς αὕτη ἐκ πρώτου γάμου θυγάτηρ τοῦ Μαρκιανοῦ ὠνομάζετο Εὐφημία, ἔλαβε δὲ ὡς σύζυγον τὸν πατρίκιον Ἀνθέμιον στρατηγὸν τότε τοῦ ἀνατολικοῦ Κράτους. Ἡ Εὐφημία προαπεβίωσε τοῦ πατρός της, ὁ δὲ Ἀνθέμιος διέπρεψεν ἀγωνισθεὶς νικηφόρως ἐναντίον τῶν Οὕννων. Τῷ 461 ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τοῦ Λέοντος Α’ αὐτοκράτωρ τοῦ Δυτικοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους ἐστάλη ὑπ’ αὐτοῦ εἰς Ρώμην ὅπου καὶ ἐβασίλευσε μέχρι τοῦ 472.

[5] Εἰκόνα τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου, ἐν ᾗ προκάθηνται οἱ Ἅγιοι βασιλεῖς Μαρκιανὸς καὶ Πουλχερία, βλέπε ἐν τόμῳ Θ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν μνήμην τῆς Ἁγίας Πουλχερίας τῇ ι’ (10ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου.

[6] Ὁ Ἀττίλας, ἀρχηγὸς τῶν βαρβάρων Οὕννων, λαοῦ μογγολικῆς καταγωγῆς, τοιαύτην καταστροφὴν ἐπέφερεν ὅπου διήρχετο, ὥστε ὠνομάσθη «Μάστιξ Θεοῦ». Ἀφοῦ εἰσέβαλεν εἰς τὸ Βυζαντινὸν κράτος, ἠναγκάσθη ἀπὸ τὴν θαρραλέαν στάσιν τοῦ Μαρκιανοῦ νὰ στραφῇ πρὸς τὴν Δυτικὴν Εὐρώπην, ὅπου ἐνικήθη ἀπὸ τὸν Ἀέτιον. Κατά τινα νύκτα ἐδολοφονήθη εἰς τὴν σκηνήν του.