Μνήμη τῶν ἐν εὐσεβεῖ τῇ λήξει γενομένων βασιλέων ΜΑΡΚΙΑΝΟΥ καὶ ΠΟΥΛΧΕΡΙΑΣ· τελεῖται δὲ ἡ Σύναξις αὐτῶν ἐν τῇ Ἁγιωτάτῃ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ.

ΜΑΡΚΙΑΝΟΣ καὶ ΠΟΥΛΧΕΡΙΑ οἱ ὀρθοδοξότατοι καὶ Ἅγιοι βασιλεῖς ἐβασίλευσαν ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὸ ἔτος υν’ (450), διαδεχθέντες τὸν κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος ἀποθανόντα Θεοδόσιον Β’ τὸν ἐπιλεγόμενον Μικρόν, ἀφ’ ἑνὸς μὲν πρὸς διάκρισιν ἀπὸ τοῦ πάππου του Θεοδοσίου Α’ τοῦ Μεγάλου, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διότι ἑπταετὴς τὴν ἡλικίαν ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον ὑπὸ ἐπιτροπείαν ἐν ἔτει υη’ (408), διαδεχθεὶς τὸν ἀποθανόντα πατέρα του Ἀρκάδιον υἱὸν τοῦ Μεγάλου Θεοδοσίου. Πρεσβυτέρα θυγάτηρ τοῦ Ἀρκαδίου καὶ ἀδελφὴ τοῦ Θεοδοσίου Β’ ὑπῆρξεν ἡ εὐσεβεστάτη βασίλισσα Πουλχερία, σύζυγος δὲ αὐτῆς ὁ εὐλαβέστατος βασιλεὺς Μαρκιανός. Ἡ μακαρία Πουλχερία ἐγεννήθη εἰς Κωνσταντινούπολιν κατὰ τὸ ἔτος τϟη’ (398). Ἀπὸ δὲ τῆς νεαρᾶς της ἡλικίας διεκρίνετο διὰ τὴν ὡραιότητα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, τὴν εὐγένειαν τῶν τρόπων, τὴν ἀντίληψιν τοῦ νοός, τὴν σοφίαν τῆς διανοίας, τὴν σεμνότητα τοῦ ἤθους, τὴν ἀγαθότητα τῆς καρδίας καὶ ἐν γένει διὰ τὴν ὅλην συμπεριφορὰν αὐτῆς καὶ μάλιστα διὰ τὴν παρθενικὴν διαγωγήν της, διότι εἶχεν ὑποσχεθῆ ἡ μακαρία εἰς τὸν Θεὸν νὰ φυλάξῃ παρθενίαν, τὴν ὁποίαν καὶ ἕως τέλους ἐτήρησεν.

Ἐξεπαιδεύθη δὲ ἡ μακαρία Πουλχερία εἴς τε τὴν Ἑλληνικὴν καὶ τὴν Λατινικὴν γλῶσσαν καὶ ἐδιδάχθη πᾶσαν γνῶσιν καὶ σοφίαν τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἀλλὰ καὶ ὀξυδέρκειαν ἀπέκτησε καὶ διοικητικὰς ἱκανότητας εἰς ὅ,τι ἀφεώρα τὴν διοίκησιν τοῦ Κράτους καὶ προνοητικότητα καὶ σύνεσιν, διὸ καὶ ἀπὸ τοῦ ἔτους υιδ’ (414), δεκαεξαέτις τὴν ἡλικίαν, ἀνέλαβεν οὐσιαστικῶς τὴν διακυβέρνησιν τῆς αὐτοκρατορίας καὶ τὴν ἀνατροφὴν καὶ μόρφωσιν τοῦ νεαροῦ βασιλέως ἀδελφοῦ της Θεοδοσίου, ἀπέκτησε δὲ τοσαύτην ἐπιρροὴν ἐπ’ αὐτοῦ, ὥστε, καὶ ὁσάκις προέβαινεν εἰς δριμείας πρὸς αὐτὸν παρατηρήσεις διὰ τυχὸν παρεκτροπάς του, ὄχι μόνον οὐδόλως ἀντέλεγεν ἐκεῖνος, ἀλλ’ ἔμενε σιωπηλὸς καὶ ἔκυπτεν ἐνώπιόν της τὴν κεφαλὴν ὡς παιδίον ἐνώτιον τοῦ πατρός του. Ἀλλὰ καὶ ὅτε ἐνηλικιώθη, δὲν ἔπαυσεν ἀπὸ τοῦ νὰ σέβεται ἀπεριορίστως τὴν ἀδελφήν του Πουλχερίαν, διὸ καὶ οὐσιαστικῶς αὐτὴ ἐκυβέρνα τὸ βασίλειον. Διότι ὁ Θεοδόσιος ἐμορφώθη μὲν ὑπὸ τῆς ἀδελφῆς του χριστιανικῶς καὶ εὐσεβῶς καὶ ἀπέκτησε γνώσεις καὶ φόβον Θεοῦ, ὅμως ἐστερεῖτο διανοητικῶν καὶ διοικητικῶν ἱκανοτήτων καὶ δὲν ἦτο εἰς θέσιν νὰ κυβερνήσῃ ἐπιτυχῶς τὴν αὐτοκρατορίαν, ἐπιλύων μόνος τὰ λεπτὰ καὶ δυσεπίλυτα προβλήματα αὐτῆς, τὰ ὁποῖα ἀπήτουν ὀξυδέρκειαν πνεύματος καὶ προνοητικότητα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ μακαρία αὕτη βασίλισσα Εὐδοκία κατήγετο ἐκ τῆς περιφανεστάτης πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, θυγάτηρ ὑπάρχουσα τοῦ Ἀθηναίου σοφιστοῦ Λεοντίου. Γενομένη δὲ σύζυγος τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου οὐδόλως ὑπερηφανεύθη διὰ τὸ ἀξίωμα τὸ ὁποῖον ἔλαβεν, ἀλλ’ ἐπολιτεύετο ἕως τέλους χριστιανικῶς καὶ ὁσίως διὸ καὶ ἡ Μήτηρ ἡμῶν Ἐκκλησία κατέταξεν αὐτὴν μεταξὺ τῶν Ἁγίων, ἐπιτελουμένης τῆς μνήμης αὐτῆς κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (βλέπε ἐν τόμῳ Η’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[2] Περὶ τοῦ Εὐτυχοῦς καὶ τῆς αἱρέσεως αὐτοῦ βλέπε εἰς τὴν τρίτην καὶ ἐκτενεστάτην ὑποσημείωσιν εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Γρηγορίου τῆς Μεγάλης Ἀρμενίας, τῇ λ’ (30ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου ἐν τόμῳ Θ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἐν ᾗ καὶ ὁ σχετικὸς ὅρος τῆς Ἁγίας Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου περὶ τῶν δύο τοῦ Χριστοῦ φύσεων.

[3] Ὁ Ἅγιος οὗτος Φλαβιανὸς ἑορτάζεται κατὰ τὴν 16ην τοῦ παρόντος Φεβρουαρίου, βλέπε δὲ τὸν Βίον αὐτοῦ ἐν σελίδι 358.

[4] Ἡ μονογενὴς αὕτη ἐκ πρώτου γάμου θυγάτηρ τοῦ Μαρκιανοῦ ὠνομάζετο Εὐφημία, ἔλαβε δὲ ὡς σύζυγον τὸν πατρίκιον Ἀνθέμιον στρατηγὸν τότε τοῦ ἀνατολικοῦ Κράτους. Ἡ Εὐφημία προαπεβίωσε τοῦ πατρός της, ὁ δὲ Ἀνθέμιος διέπρεψεν ἀγωνισθεὶς νικηφόρως ἐναντίον τῶν Οὕννων. Τῷ 461 ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τοῦ Λέοντος Α’ αὐτοκράτωρ τοῦ Δυτικοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους ἐστάλη ὑπ’ αὐτοῦ εἰς Ρώμην ὅπου καὶ ἐβασίλευσε μέχρι τοῦ 472.

[5] Εἰκόνα τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου, ἐν ᾗ προκάθηνται οἱ Ἅγιοι βασιλεῖς Μαρκιανὸς καὶ Πουλχερία, βλέπε ἐν τόμῳ Θ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν μνήμην τῆς Ἁγίας Πουλχερίας τῇ ι’ (10ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου.

[6] Ὁ Ἀττίλας, ἀρχηγὸς τῶν βαρβάρων Οὕννων, λαοῦ μογγολικῆς καταγωγῆς, τοιαύτην καταστροφὴν ἐπέφερεν ὅπου διήρχετο, ὥστε ὠνομάσθη «Μάστιξ Θεοῦ». Ἀφοῦ εἰσέβαλεν εἰς τὸ Βυζαντινὸν κράτος, ἠναγκάσθη ἀπὸ τὴν θαρραλέαν στάσιν τοῦ Μαρκιανοῦ νὰ στραφῇ πρὸς τὴν Δυτικὴν Εὐρώπην, ὅπου ἐνικήθη ἀπὸ τὸν Ἀέτιον. Κατά τινα νύκτα ἐδολοφονήθη εἰς τὴν σκηνήν του.