Λόγος εἰς τὸν ΔΕΙΠΝΟΝ τὸν ΜΥΣΤΙΚΟΝ καὶ περὶ τοῦ ΝΙΠΤΗΡΟΣ καὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ, διασκευὴ ἐκ τῶν Λόγων τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ἐσθιόντων δὲ αὐτῶν (προσθέτει τὸν λόγον τοῦτον ὁ Εὐαγγελιστὴς διὰ νὰ ἀποδείξῃ τὴν ἀπανθρωπίαν τοῦ Ἰούδα καὶ τὴν φιλανθρωπίαν τοῦ Δεσπότου, ὅτι τὸν εἶχεν εἰς τὴν τράπεζάν του καὶ συνέτρωγε μετ’ αὐτοῦ τοῦ μιαροῦ, διὰ νὰ γίνῃ ἥρεμος, πραότερος εἰς τὴν καρδίαν, αὐτὸς ὅμως ἕως τέλους ἔμεινεν ἀδιόρθωτος, ἄσπονδος) ἔλαβεν ὁ Χριστὸς ἄρτον ἔνζυμον καὶ τὸν ηὐλόγησε, ὄχι ὡς λέγουν οἱ αἱρετικοὶ Λατῖνοι ἄζυμον· διότι ἄζυμα ἔκαμαν κατὰ τὰς ἑπτὰ ἡμέρας τῶν ἀζύμων.

Ἔκοψε λοιπὸν ὁ Κύριος τὸν ἄρτον καὶ τὸν ἐμοίρασεν εἰς τοὺς Ἀποστόλους λέγων πρὸς αὐτούς· «Λάβετε, φάγετε, τοῦτο εἶναι τὸ Σῶμά μου, τὸ ὁποῖον κόπτεται πρὸς χάριν σας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (Ματθ. κϛ’ 26, Μάρκ. ιδ’ 22, Λουκ. κβ’ 19), ἐννοῶν μὲ αὐτά, τὰ ὁποῖα τοὺς εἶπεν, ὅτι ὁ Ἀμνός, τὸν ὁποῖον σφαγιάζει ὁ Ἱερεὺς κατὰ τὴν ἀναίμακτον θυσίαν εἰς τὸ θυσιαστήριον, εἶναι αὐτὸ τοῦτο τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὄχι ἀντίτυπον αὐτοῦ. Διότι δὲν εἶπε, τοῦτο εἶναι ἀντίτυπον τοῦ Σώματός μου, ἀλλὰ «τοῦτό ἐστι τὸ Σῶμά μου» (ἔνθ’ ἀνωτ.). Ἂν δὲ καὶ εἶναι ἄρτος, ὅμως μὲ τὴν ἀνεκδιήγητον τοῦ Χριστοῦ δύναμιν μετουσιοῦται εἰς Σῶμα τοῦ Χριστοῦ εἰς τὴν θείαν Λειτουργίαν. Διότι δὲν δυνάμεθα νὰ τὸ βλέπωμεν ὑπερφυῶς, ὅτι εἶναι σὰρξ ἀνθρωπίνη, εἶναι σῶμα σκληρόν, διὰ τοῦτο καὶ σφαγιάζομεν διὰ τοῦ Ἱερέως ἄρτον, καὶ φαίνεται ἄρτος, διὰ νὰ ἀποφύγωμεν τὴν δυσχέρειαν· ἀλλ’ εἶναι ὑπερφυῶς, ἀληθῶς καὶ βεβαίως Σὰρξ τοῦ Κυρίου. Ἔπειτα ἔλαβε τὸ ποτήριον γεμᾶτον οἶνον, τὸ ηὐλόγησε καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτοὺς λέγων· «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτο εἶναι τὸ Αἷμά μου τὸ τῆς Νέας Διαθήκης, τὸ ὁποῖον χύνεται πρὸς χάριν πολλῶν, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (Ματθ. κϛ’ 27-28, Μάρκ. ιδ’ 24, Λουκ. κβ’ 20).

Ὅπως δηλαδὴ ἡ Παλαιὰ Διαθήκη εἰς τὴν πρὸς τὸν Θεὸν θυσίαν εἶχεν αἷμα καὶ σφαγήν, οὕτω καὶ ἡ Νέα ἔχει Αἷμα καὶ σφαγήν, τὴν ἁγίαν Κοινωνίαν, καθ’ ἣν σφαγιάζεται ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτὸ δὲ τὸ ὁποῖον εἶπεν, ὅτι χύνεται τὸ Αἷμά Του χάριν τῶν πολλῶν, σημαίνει πρὸς χάριν ὅλου τοῦ κόσμου. Τίνος δὲ ἕνεκεν δὲν εἶπεν ὁ Κύριος καὶ εἰς τὸν ἄρτον φάγετε ὅλοι, ἀλλ’ εἰς τὸ ποτήριον μόνον τὸ εἶπε; Διότι ὁ Ἰούδας τὸν ἄρτον δὲν τὸν ἔφαγε, λέγουν, ἀλλὰ τὸν ἔκρυψε, διὰ νὰ τὸν δείξῃ εἰς τοὺς Ἑβραίους καὶ νὰ τοὺς εἴπῃ, ὅτι Αὐτὸς λέγει, ὅτι ὁ ἄρτος εἶναι τὸ Σῶμά Του. Ὅθεν εἶναι ἐναντίος τοῦ Νόμου, δεισιδαίμων καὶ ἀλλοτριόφρων. Τὸν δὲν οἶνον ἔπιεν, διότι δὲν ἠδυνήθη νὰ τὸν κρύψῃ.