Κατὰ τὸ ἔτος 1796, θανόντος τοῦ Μητροπολίτου Τραπεζοῦντος Δωροθέου καὶ χηρεύσαντος τοῦ Μητροπολιτικοῦ θρόνου, οἱ λογάδες τῆς πόλεως ταύτης, κατὰ τὸ τότε ἰσχῦον προνόμιον τῆς ἐπαρχίας αὐτῶν, ἐξέλεξαν Μητροπολίτην τὸν ἱερὸν τοῦτον πρῴην Ἀχταλείας Σωφρόνιον. Τὰ ἐντεῦθεν ἀναφορικῶς πρὸς τὴν ἐκλογὴν ταύτην καὶ τὴν Μητρόπολιν Τραπεζοῦντος δὲν εἶναι σαφῆ καὶ γνωστὰ εἰς τὰς λεπτομερείας· διότι ὁ Σωφρόνιος, καίτοι ἐκλεγεὶς καὶ ἀποδεξάμενος τὴν ἐκλογήν, δὲν ἐχρημάτισε Μητροπολίτης Τραπεζοῦντος, διάδοχος δὲ τοῦ Δωροθέου ἐγένετο ὁ Παρθένιος ὁ Τριπολίτης. Καὶ διὰ μὲν τὰ μεσολαβήσαντα διάφοροι γνῶμαι ὑπάρχουν, ὁ δὲ ἱερὸς Σωφρόνιος, ὑποταχθεὶς τῷ θείῳ θελήματι, ἐπανῆλθεν εὐχαριστῶν τῷ Θεῷ εἰς τὴν ἱερὰν Μονὴν Βαζελῶνος, τὴν μετάνοιαν αὐτοῦ, ἔνθα καὶ ἀπεφάσισε νὰ διανύσῃ τὸ ὑπόλοιπον τοῦ βίου ἐν ἡσυχίᾳ καὶ πνευματικῇ ἀσκήσει καὶ ἱεραῖς μελέταις, πρὸς τελείαν κάθαρσιν καὶ ὕψωσιν τοῦ νοὸς πρὸς Θεόν, τὸν ὁποῖον ἐκ νεότητος ἐπόθησε καὶ ὁλοψύχως ἠγάπησε, καὶ ᾠκοδόμησε πρὸς τοῦτο ἐπὶ τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τοῦ τείχους τῆς Μονῆς κελλίον, ὅπερ ἐσῴζετο μέχρι τοῦ 1904, καλούμενον «τοῦ Δεσπότη τὸ κελλί». Ἐντὸς τοῦ κελλίου ὑπῆρχε μικρὸν καλλιτεχνικὸν εἰκονοστάσιον, ἔνθα ἡ ἑξῆς ἐπιγραφή· «Ἐκτίσθη δι’ ἐξόδων ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ Μητροπολίτου πρῴην Ἀχταλείας Σωφρονίου ͵αωα’». Τὸ εἰκονοστάσιον τοῦτο μετὰ τὴν κατὰ τὸ ἔτος 1904 κατεδάφισιν τῶν κελλίων ἐκείνων μετεφέρθη εἰς ἕτερον τῆς Μονῆς κελλίον.
Ἐν τῇ Μονῇ Βαζελῶνος ὁ θεῖος Σωφρόνιος, διὰ τῆς ἁγνότητος τοῦ βίου του, τῆς ἁγιότητος τῶν ἠθῶν, τῆς προσευχῆς καὶ νηστείας, καὶ τῶν λοιπῶν πνευματικῶν καμάτων καὶ ἀγώνων, χωρισθεὶς τελείως τῶν ὑλικῶν, καὶ σχολάσας κατὰ Θεὸν ἐκαθάρισεν ἑαυτὸν «ψυχῇ τε καὶ σώματι», καὶ ἐλάμπρυνε τὸν νοῦν διὰ τῶν καθ’ ἑκάστην ἱερῶν ἐν καρδίᾳ ἀναβάσεων, καὶ ἐγένετο σκεῦος εὔχρηστον, κατὰ Παῦλον, καὶ χωρητικὸν τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὑπὸ τοῦ ὁποίου καταλαμπόμενος προεῖπε πολλὰ μέλλοντα νὰ συμβοῦν, ἅτινα καὶ ἐξεπληρώθησαν μετὰ τὴν ὁσίαν αὐτοῦ τελευτὴν καὶ ἐκδημίαν.
Ἡ ἁγία αὕτη πολιτεία καὶ μακαρία ζωὴ τοῦ θείου Σωφρονίου ἀνέδειξεν αὐτὸν ἐνθεώτατον θεράποντα Θεοῦ, παρὰ δὲ τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς καὶ τῶν κατοίκων ὅλης τῆς περιφερείας ἠγαπήθη, τολμῶ εἰπεῖν, μέχρι λατρείας. Τὸ τοιοῦτον ὅμως ἠρέθισε τὸν τότε Ἡγούμενον Ἱερεμίαν, ὅστις φθονήσας τὴν ἀπονεμομένην τιμὴν εἰς τὸν Ὅσιον, συνεχῶς ἐδημιούργει ταραχὰς καὶ σκάνδαλα εἰς αὐτόν.