Τῇ ΙϚ’ (16ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος καὶ πανευφήμου ΕΥΦΗΜΙΑΣ.

Εὐθὺς ὅμως ὡς ἤγγισαν οἱ πρίονες τὸ σῶμα τῆς Μάρτυρος, ἐστράβωσαν οἱ ὀδόντες αὐτῶν, καὶ ἔμειναν ἀνενέργητοι, τὸ δὲ πῦρ ἐσβέσθη, καὶ ἡ Μάρτυς ἀβλαβὴς ἐφυλάχθη, ὁ Πρίσκος ὅμως καὶ πάλιν τυφλὸς ἔμεινεν, ἐπειδὴ καὶ τὸ φῶς εἶναι εἰς ὅλους ἐπιθυμητόν, ἀλλὰ εἰς τοὺς ἀσθενεῖς ὀφθαλμοὺς εἶναι μισητὸν καὶ πολέμιον· οὕτως εἷναι καὶ εἰς τὰς κακοπροαιρέτους ψυχὰς τὸ θεϊκὸν φῶς καὶ ἡ ἀρετή. Ὅθεν ἔφερε πάλιν εἰς τὸ στάδιον τὴν Ἁγίαν, καὶ ἐπρόσταξεν αὐτὴν νὰ πολεμήσῃ μὲ τὰ θηρία· ἡ δὲ ἐλυπεῖτο πὼς δὲν ἀνεχώρει τὸ συντομώτερον πρὸς τὸν ποθούμενόν της Νυμφίον Χριστόν, εἰς τὴν ἀληθινὴν ζωὴν καὶ εὐφροσύνην· διὸ καὶ προσηύξατο λέγουσα· «Δέσποτα καὶ Κύριε πάσης ἀρχῆς, ἔδειξας εἰς ἐμὲ τὴν ἀνίκητόν σου δύναμιν, ἤλεγξας τὴν ἀσθένειαν τῶν δαιμόνων, τὴν ἀγνωσίαν τῶν τυράννων, μὲ ἔκαμες δυνατωτέραν τῶν πληγῶν καὶ βασάνων· λοιπόν, καθὼς ἐδέχθης τὰς σφαγὰς καὶ τὰ αἵματα τῶν πρὸ ἐμοῦ Μαρτύρων, πρόσδεξαι καὶ τὴν ἐμὴν θυσίαν καὶ σφαγὴν ἐν ψυχῇ συντετριμμένῃ καὶ πνεύματι ταπεινώσεως προσφερομένην σοι, καὶ προσλαβὼν τὴν ἐμὴν ψυχήν, ἀνάπαυσον ἐν σκηναῖς Ἁγίων καὶ Μαρτύρων χοροῖς, ὅτι εὐλογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».

Οὕτω προσευχομένης τῆς Ἁγίας, ἄφησαν κατεπάνω αὐτῆς τέσσαρας λέοντας καὶ τρεῖς ἄρκτους, ὅλα δὲ αὐτὰ πλησιάσαντα ἐφιλοῦσαν μὲ πολλὴν εὐλάβειαν ἀνθρωπίνως τοὺς πόδας τῆς Ἁγίας· μία δὲ ἀπὸ τὰς ἄρκτους ἐκείνας, δαγκάνουσα ἓν μέρος ἀπὸ τὸ σῶμα τῆς Ἁγίας, πληγὴν μὲν ἢ σημεῖον κανένα δὲν ἔκαμεν, ἔγινεν ὅμως ἀφορμὴ νὰ ἀπέλθῃ ἡ Μάρτυς πρὸς τὸν ποθούμενόν της Θεόν, ἔχοντος τότε τοῦ Σεπτεμβρίου μηνὸς δέκα καὶ ἓξ, ἔτος δὲ κατὰ τὴν ἐπικρατεστέραν γνώμην ἦτο τὸ τγ’ (303) [1]· φωνὴ δὲ ἠκούσθη οὐρανόθεν καλοῦσα τὴν Ἁγίαν Εὐφημίαν εἰς τὰς θείας αὐλάς, λέγουσα· «Ἄνελθε πρὸς τὸν στεφανοδότην ἡ τὸν καλὸν ἀγῶνα ἀγωνισαμένη, καὶ τὸν δρόμον ἤδη τελέσασα, διὰ νὰ λάβῃς τοὺς μισθοὺς καὶ τὰ χαρίσματα τῶν πόνων σου». Ὁμοῦ δὲ μὲ τὴν φωνὴν σεισμὸς μέγας ἐγένετο, καὶ ἐσάλευσε τὴν πόλιν ὡς φύλλα τῶν δένδρων· ὅλοι δὲ οἱ κατοικοῦντες φοβηθέντες ἔφευγον ὅπου ἠδύνατο ἕκαστος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸ ἔτος κατὰ τὸ ὁποῖον ἐτελείωσε τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτύριον ἡ Πανεύφημος Εὐφυμία δὲν ἀναγράφεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ αὐτῆς, εἰμὴ μόνον ὅτι ἐπὶ Διοκλητιανοῦ ἐμαρτύρησεν· συμπεραίνεται ὅμως ἀπὸ τοὺς προσεκτικοὺς ἐρευνητὰς τὸ ἔτος τγʹ (303). Ἄλλοι πάλιν ἀναβιβάζουν αὐτὸ ἔτι περισσότερον, καὶ ἄλλοι τὸ καταβιβάζουν κάτω τοῦ τʹ (300). Ὁ δὲ Μελέτιος (Τόμος Αʹ, σελ. 318) λέγει, ὅτι ὁ Καστῖνος ἢ Κυστῖνος ἐπισκοπεύσας τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατὰ τὰ ἔτη σμαʹ-σμηʹ (241-248), ἀνήγειρε Ναὸν τῆς Πανευφήμου Μάρτυρος Εὐφημίας ἐν τῷ Πετρίῳ (συνοικίᾳ τοῦ Βυζαντίου), καὶ ὅτι αὕτη τότε ἐμαρτύρησεν· εἰς δὲ τὸν Ναὸν αὐτὸν ἐγκατέστησε τὸν Ἐπισκοπικὸν θρόνον. Εἰς τὸν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἱεροῦ Δωροθέου Κατάλογον τῶν Ἐπισκόπων τοῦ Βυζαντίου ἡ ἀνέγερσις τοῦ ἐν τῷ Πετρίῳ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Εὐφημίας ἀποδίδεται εἰς τὸν διάδοχον τοῦ Καστίνου Τῖτον ἢ Τράτον, ὅμως ὀρθότερον θὰ πρέπῃ ἴσως νὰ ἀποδοθῇ εἰς τὸν Δομετιανὸν σπγʹ-τηʹ (288-308) ἢ τὸν Πρόβον τηʹ-τκʹ (308-320). Βλέπε καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ Συναξαρίου τοῦ Ἁγίου Καστίνου, τῇ κεʹ (25ῃ) Ἰανουαρίου ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».