Τῇ ΙϚ’ (16ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος καὶ πανευφήμου ΕΥΦΗΜΙΑΣ.

Συνετρίβοντο ὅθεν τὰ μέλη τῆς Μάρτυρος καὶ ἐχωρίζοντο ἀπὸ τὰς ἁρμονίας των, ἀλλ’ ὁ νοῦς καὶ ἡ ἀγάπη αὐτῆς δὲν ἀπεμακρύνοντο ἀπὸ τὸν Χριστόν· ὑψώσασα δὲ τὸ ὄμμα εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἔλεγε· «Κύριέ μου Ἰησοῦ Χριστέ, ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, ὁ σῴζων τοὺς εἰς σὲ ἐλπίζοντας· βοήθησόν μοι καὶ τώρα, καὶ ἂς γνωρισθῇ εἰς ὅλους ὅτι σὺ εἶσαι Θεὸς μόνος, καὶ ὅτι δὲν θέλει πλησιάσει κανένα κακόν, οὐδὲ μάστιξ ἐν τῷ σκηνώματι τῶν προστρεχόντων εἰς σέ». Οὕτως ἡ Μάρτυς προσηύξατο, ὁ δὲ Θεὸς ἐτελείωσε τὴν προσευχήν της· διότι εὐθύς, ἐλθοῦσα οὐρανία δύναμις, εἰς μίαν στιγμήν, τὴν ἔλυσεν ἀπὸ τὴν τροχόν, καὶ ἰάτρευσε τὸ σῶμά της τόσον, ὥστε δὲν ἐφαίνετο μήτε μικρὸν σημεῖον τῶν πληγῶν· φοβηθέντες ὅθεν οἱ ὑπηρέται τῆς ἀνομίας ἀπέμειναν ἀνενέργητοι. Ἡ δὲ Μάρτυς, ἐξελθοῦσα ἀπὸ τοὺς τροχούς, περιεπάτει ὑγιὴς καὶ ἀβλαβὴς καὶ λαμπροτέρα κατὰ τὴν ὄψιν. Ἀλλὰ καθὼς ὁ ἀράπης δὲν ἀσπρίζει, οὐδὲ ὁ καρκίνος μανθάνει νὰ περιπατῇ εὐθέως, οὕτω λοιπὸν καὶ ὁ μιαρὸς Πρίσκος, καὶ τοιοῦτον παράδοξον θαῦμα βλέπων, ὢν τυφλότερος ἀπὸ τοὺς θεούς του, ὄχι μόνον δὲν ἠννόησε τὴν ἀλήθειαν, ἀλλὰ καὶ ἐφοβέριζε νὰ κατακαύσῃ ζωντανὴν τὴν Ἁγίαν.

Ἡ δὲ καλλίνικος τοῦ Χριστοῦ Μάρτυς μηδαμῶς φοβηθεῖσα ἀπεκρίνατο· «Ἐγώ, ὦ τύραννε, τοῦτο τὸ πρόσκαιρον καὶ ὀλιγοχρόνιον πῦρ δὲν φοβοῦμαι, ἀλλὰ τρέμω ἐκεῖνο τὸ αἰώνιον ὁποῦ μέλλει νὰ καίῃ ἀκαταπαύστως ἐκείνους, οἵτινες ἀρνοῦνται τὸν Χριστόν». Ὅθεν ὁ τύραννος ἐπρόσταξε καὶ ἤναψαν κάμινον, ἀνέβαινε δὲ ἡ φλὸξ αὐτῆς τεσσαράκοντα πέντε πήχεις ὑπεράνω τῆς καμίνου μέλλοντες δὲ νὰ ρίψουν ἐντὸς ταύτης τὴν Ἁγίαν, οἱ προεστῶτες τῶν ὑπηρετῶν Σωσθένης καὶ Βίκτωρ ἦλθον εἰς τὸν Πρίσκον λέγοντες· «Ἡμεῖς μέν, καθὼς μόνος σου βλέπεις, εἴμεθα πρόθυμοι εἰς τὰς διαταγάς σου· ἤδη ὅμως δὲν δυνάμεθα νὰ ἐγγίσωμεν εἰς τὸ σῶμα τῆς παρθένου· διότι βλέπομεν ἄνδρας φοβεροὺς κατὰ τὴν ὄψιν, οἵτινες ἱστάμενοι παρὰ τὸ πλευρόν της μᾶς ἀπειλοῦν, εἶναι δὲ ἕτοιμοι νὰ σκορπίσουν τὸ πῦρ καὶ νὰ φυλάξουν αὐτήν»· ὡς δὲ ἤκουσε ταῦτα ὁ Πρίσκος διέταξε καὶ τοὺς ἐφυλάκισαν, ἐπειδὴ ἔγιναν Χριστιανοί. Ἐνόσῳ δὲ ταῦτα ἐγίνοντο, προσηύξατο ταῦτα ἡ Ἁγία λέγουσα· «Ὁ Θεὸς ὁ ἐν ὑψηλοῖς κατοικῶν καὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν, ὁ τοὺς ἐν Βαβυλῶνι τρεῖς Παῖδας διὰ τὸν σὸν νόμον ἐκδοθέντας πυρί, διὰ Ἁγίου Ἀγγέλου σου κακῶν ἀπαθεῖς συντηρήσας καὶ δρόσον αὐτοῖς ἄνωθεν ἐπιπέμψας, αὐτὸς καὶ νῦν τῇ σῇ δούλῃ παράστηθί μοι βοηθός, ἀγωνιζομένη ὑπὲρ τῆς σῆς δόξης, Χριστέ».


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸ ἔτος κατὰ τὸ ὁποῖον ἐτελείωσε τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτύριον ἡ Πανεύφημος Εὐφυμία δὲν ἀναγράφεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ αὐτῆς, εἰμὴ μόνον ὅτι ἐπὶ Διοκλητιανοῦ ἐμαρτύρησεν· συμπεραίνεται ὅμως ἀπὸ τοὺς προσεκτικοὺς ἐρευνητὰς τὸ ἔτος τγʹ (303). Ἄλλοι πάλιν ἀναβιβάζουν αὐτὸ ἔτι περισσότερον, καὶ ἄλλοι τὸ καταβιβάζουν κάτω τοῦ τʹ (300). Ὁ δὲ Μελέτιος (Τόμος Αʹ, σελ. 318) λέγει, ὅτι ὁ Καστῖνος ἢ Κυστῖνος ἐπισκοπεύσας τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατὰ τὰ ἔτη σμαʹ-σμηʹ (241-248), ἀνήγειρε Ναὸν τῆς Πανευφήμου Μάρτυρος Εὐφημίας ἐν τῷ Πετρίῳ (συνοικίᾳ τοῦ Βυζαντίου), καὶ ὅτι αὕτη τότε ἐμαρτύρησεν· εἰς δὲ τὸν Ναὸν αὐτὸν ἐγκατέστησε τὸν Ἐπισκοπικὸν θρόνον. Εἰς τὸν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἱεροῦ Δωροθέου Κατάλογον τῶν Ἐπισκόπων τοῦ Βυζαντίου ἡ ἀνέγερσις τοῦ ἐν τῷ Πετρίῳ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Εὐφημίας ἀποδίδεται εἰς τὸν διάδοχον τοῦ Καστίνου Τῖτον ἢ Τράτον, ὅμως ὀρθότερον θὰ πρέπῃ ἴσως νὰ ἀποδοθῇ εἰς τὸν Δομετιανὸν σπγʹ-τηʹ (288-308) ἢ τὸν Πρόβον τηʹ-τκʹ (308-320). Βλέπε καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ Συναξαρίου τοῦ Ἁγίου Καστίνου, τῇ κεʹ (25ῃ) Ἰανουαρίου ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».