Τῇ ΙϚ’ (16ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος καὶ πανευφήμου ΕΥΦΗΜΙΑΣ.

Ταῦτα τῆς Ἁγίας προσευχομένης ἔπεμψεν ὁ ἡγεμὼν δύο κακούς του ὑπηρέτας, Καίσαρα καὶ Βάριον καλουμένους, διὰ νὰ ρίψουν τὴν Ἁγίαν εἰς τὴν κάμινον· οὗτοι δὲ ἐλθόντες, δὲν εἶδον τὴν ὄψιν τῶν θείων Ἀγγέλων, ἐπειδὴ ἦσαν κακοπροαίρετοι, καὶ δὲν ἔμελλε νὰ πιστεύσουν εἰς τὸν Χριστόν. Ἐρρίφθη ὅθεν εἰς τὴν κάμινον ἡ Ἁγία· ἡ δὲ φλὸξ ἀναβράσασα περιεχύθη πέριξ τῆς καμίνου, καθὼς καὶ εἰς τὴν Βαβυλῶνα τὸ πρότερον ἐγένετο, καὶ ἐτιμώρησεν ἐκείνους οἵτινες ἔρριψαν τὴν Ἁγίαν· ἡ δὲ καλλίνικος καὶ ἀθληφόρος, ὡς εἰς δροσεροὺς καὶ ἁπαλοὺς τόπους εὑρισκομένη, προσηύχετο· ἀφοῦ δὲ ἐμαράνθη ἡ φλὸξ καὶ οἱ ὑπηρέται διεσκορπίσθησαν ἀπὸ τὴν θεϊκὴν τιμωρίαν, ἐξῆλθεν ἡ Ἁγία τῆς καμίνου ἀβλαβὴς καὶ οὔτε τὰ ἐνδύματά της δὲν ἤγγισε τὸ πῦρ. Ἀλλὰ τὴν μὲν Ἁγίαν καὶ αὖθις ἐφυλάκισεν ὁ ἡγεμών, τὴν δὲ ἐρχομένην ἡμέραν ἔφερε τὸν Βίκτωρα καὶ τὸν Σωσθένην καὶ τὸν ἐπρόσταξε νὰ θυσιάσουν εἰς τὰ εἴδωλα.

Ἐκεῖνοι δὲ οἱ μακάριοι εἶπον· «Ἡμεῖς, ὦ ἀνθύπατε, ὄντες δεδουλωμένοι πρότερον ἀπὸ μεγάλην πλάνην, καθὼς εἶσαι καὶ σὺ ἀκόμη, ἠξιώθημεν τώρα ἀπὸ θείαν νεῦσιν καὶ ἀγαθότητα καὶ ἐκαταλάβαμεν τὴν ἀλήθειαν διὰ μέσου ταύτης τῆς παρθένου· γίνωσκε λοιπόν, ὅτι δὲν θύομεν εἰς ἀψύχους θεούς μὴ γένοιτο νὰ γίνωμεν τόσον ἀνόητοι, νὰ ὑπακούσωμεν εἰς τὰ προστάγματά σου». Ταῦτα τῶν Μαρτύρων εἰπόντων διέταξεν εὐθὺς ὁ τύραννος νὰ τοὺς παραδώσουν εἰς τὰ θηρία· οἱ δὲ Μάρτυρες μεγάλως ἐχάρησαν καὶ προσηυχήθησαν εἰς τὸν Θεὸν λέγοντες· «Δός, Κύριε, διὰ μέσου τῶν ὀδόντων τῶν θηρίων τούτων νὰ συντρίψωμεν τὰς σιαγόνας τοῦ νοητοῦ καὶ ἀσάρκου θηρίου». Ἤκουσαν δὲ φωνὴν οὐρανόθεν λέγουσαν, ὅτι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς των. Εὐθὺς δὲ ὡς ἀφέθησαν τὰ θηρία κατεπάνω αὐτῶν, δαγκάνοντα αὐτούς, ἔπιον μόνον τὸ αἷμα, τὰ δὲ σώματα αὐτῶν ἐσεβάσθησαν καὶ δὲν τὰ ἔφαγον, οὐδὲ τὰ ἤγγισαν παντελῶς, διότι ἠμπόδιζε καὶ αὐτὰ ἡ δεινὴ ἐκείνη χάρις, ἥτις ἐχαλίνωσε τὰ στόματα τῶν λεόντων εἰς τὸν καιρὸν τοῦ Προφήτου Δανιήλ· καὶ οὕτω λοιπὸν οὗτοι οἱ ἀθλοφόροι σύντομον ἔλαβον τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ Μαρτύριον, τὰ δὲ ἱερὰ αὐτῶν σώματα, λαβόντες τινὲς πιστοί, τὰ ἐνεταφίασαν μὲ ψαλμοὺς καὶ ὕμνους.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸ ἔτος κατὰ τὸ ὁποῖον ἐτελείωσε τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτύριον ἡ Πανεύφημος Εὐφυμία δὲν ἀναγράφεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ αὐτῆς, εἰμὴ μόνον ὅτι ἐπὶ Διοκλητιανοῦ ἐμαρτύρησεν· συμπεραίνεται ὅμως ἀπὸ τοὺς προσεκτικοὺς ἐρευνητὰς τὸ ἔτος τγʹ (303). Ἄλλοι πάλιν ἀναβιβάζουν αὐτὸ ἔτι περισσότερον, καὶ ἄλλοι τὸ καταβιβάζουν κάτω τοῦ τʹ (300). Ὁ δὲ Μελέτιος (Τόμος Αʹ, σελ. 318) λέγει, ὅτι ὁ Καστῖνος ἢ Κυστῖνος ἐπισκοπεύσας τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατὰ τὰ ἔτη σμαʹ-σμηʹ (241-248), ἀνήγειρε Ναὸν τῆς Πανευφήμου Μάρτυρος Εὐφημίας ἐν τῷ Πετρίῳ (συνοικίᾳ τοῦ Βυζαντίου), καὶ ὅτι αὕτη τότε ἐμαρτύρησεν· εἰς δὲ τὸν Ναὸν αὐτὸν ἐγκατέστησε τὸν Ἐπισκοπικὸν θρόνον. Εἰς τὸν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἱεροῦ Δωροθέου Κατάλογον τῶν Ἐπισκόπων τοῦ Βυζαντίου ἡ ἀνέγερσις τοῦ ἐν τῷ Πετρίῳ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Εὐφημίας ἀποδίδεται εἰς τὸν διάδοχον τοῦ Καστίνου Τῖτον ἢ Τράτον, ὅμως ὀρθότερον θὰ πρέπῃ ἴσως νὰ ἀποδοθῇ εἰς τὸν Δομετιανὸν σπγʹ-τηʹ (288-308) ἢ τὸν Πρόβον τηʹ-τκʹ (308-320). Βλέπε καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ Συναξαρίου τοῦ Ἁγίου Καστίνου, τῇ κεʹ (25ῃ) Ἰανουαρίου ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».