Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΚΟΡΝΗΛΙΟΥ τοῦ Ἑκατοντάρχου.

Τότε ὁ ἡγεμὼν Δημήτριος μὲ τὴν σύζυγόν του καὶ τὸν υἱόν του Δημήτριον, καὶ μὲ τοὺς λοιποὺς ἐγκρίτους, καὶ ἅπαν τὸ ἱερατεῖον, ἀφοῦ ἔκλαυσαν ἱκανῶς διὰ τὴν στέρησιν τοιούτου διδασκάλου καὶ κήρυκος, λαβόντες ἐκεῖνο τὸ πάντιμον σῶμα μεγαλοπρεπῶς μετὰ φωτοχυσίας κηρῶν καὶ εὐωδίας θυμιαμάτων καὶ ἀρωμάτων παντοδαπῶν, τὸ ἔφεραν εἰς τὸν ναόν, τὸν ὁποῖον κατέστρεψεν ὁ Ἅγιος διὰ προσευχῆς, καὶ τὸ ἐνεταφίασαν μὲ τὸ γλωσσόκομον, εἰς τὸν τάφον τὸν ὁποῖον εἶχεν ἑτοιμάσει ὁ Δημήτριος διὰ νὰ ἐνταφιάσῃ τὴν σύζυγον καὶ τὸν υἱόν του. Πέριξ δὲ τοῦ τάφου εἰς τὸν ὁποῖον ἐνεταφίασαν τὸ ἱερὸν τοῦ Ἁγίου λείψανον ἐφύτρωσεν εὐθὺς μία βάτος ὑψηλὴ τόσον, ὥστε δὲν ἐφαίνετο τελείως ὁ τάφος, οὔτε ἐκεῖνοι οἵτινες ἐπήγαινον ἐκεῖ ἠμποροῦσαν νὰ καταλάβουν τὸν τάφον, παρὰ μόνον ὁ ἡγεμών, ἡ συνοδία του καὶ μερικοὶ ἄρχοντες, οἵτινες ἔτυχον εἰς τὸν ἐνταφιασμὸν καὶ οἱ ὁποῖοι ἐπήγαιναν συχνὰ καὶ ἔψαλλον ᾄσματα καὶ ὕμνους θεοπρεπεῖς καὶ ἐθυμίαζον τὸν τόπον μὲ ἀρώματα. Ἐγίνοντο δὲ καὶ θαύματα εἰς ἐκεῖνο τὸ ἱερὸν μνῆμα, καὶ ἐπειδὴ ὁ κόσμος μόνην τὴν βάτον ἔβλεπεν, ἐνόμιζον ὅτι ἡ βάτος ἔχει κάποιαν θείαν χάριν καὶ ἐξ αὐτῆς γίνονται ἐκεῖ τὰ ἐξαίσια αὐτὰ θαύματα.

Ἀφοῦ δὲ ἐτελεύτησεν ὁ ἡγεμὼν [7] καὶ ὅσοι ἄλλοι ἤξευραν τὸν τάφον, ἔμεινε καὶ ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἀγνώριστος. Ὅτε δὲ ἐχειροτονήθη εἰς τὴν Τρῳάδα Ἐπίσκοπός τις ἐνάρετος, ὀνόματι Σιλβανός, ὁ ὁποῖος (Θεοῦ οἰκονομίᾳ) ἔτυχε νὰ ὑπάγῃ ἀπὸ τὴν ἐπαρχίαν του εἰς τὴν χώραν τῶν Σκεψέων, τοῦ ἐφάνη εἰς τὸ ὅραμα ὁ θεῖος Κορνήλιος καὶ τοῦ λέγει· «Ἀρκετὸν χρόνον ἔχω ὅπου εὑρίσκομαι ἐδῶ καὶ ἄλλος κανεὶς δὲν μὲ ἐπεμελήθη παρὰ μόνον ἐκεῖνοι οἵτινες ἐβαπτίσθησαν ἀπὸ ἐμέ». Καὶ πάλιν τὴν δευτέραν νύκτα βλέπει ὁ Ἐπίσκοπος τὸν Ἅγιον ἐν ὁράματι, καὶ τοῦ λέγει· «Ἐγὼ εἶμαι Κορνήλιος ὁ Ἑκατόνταρχος, εὑρίσκομαι δὲ κατοικῶν πλησίον εἰς τὸν βωμὸν τοῦ Διός, ἐκεῖ ὅπου εἶναι ἡ βάτος· ἀλλὰ σὺ ἐπιμελήσου νὰ κτίσῃς Ἐκκλησίαν εἰς τὸ προάστιον τοῦ Δημητρίου, ὅπερ ὀνομάζεται Πανδοχεῖον, εἰς τὸν ὁποῖον τόπον εὑρίσκονται τεθαμμένα τὰ λείψανα πολλῶν Ἁγίων Μαρτύρων διὰ Χριστὸν τελειωθέντων».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Ἀλεξανδρείας θεσπέσιος Κύριλλος ἑρμηνεύων τὸ δωδέκατον κεφάλαιον τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου, καὶ ἐρχόμενος εἰς τὴν περικοπὴν τὴν λέγουσαν· «Ἦσαν δέ τινες Ἕλληνες ἐκ τῶν ἀναβαινόντων, ἵνα προσκυνήσωσιν ἐν τῇ ἑορτῇ», λέγει, ὅτι οἱ Ἕλληνες οὗτοι δὲν ἦσαν πολύθεοι καὶ εἰδωλολάτραι, καθὼς ἦσαν οἱ ἄλλοι Ἕλληνες καὶ Ἐθνικοί· διότι πῶς ἠδύναντο νὰ ἀναβοῦν εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα διὰ νὰ ἑορτάσουν τὸ τῶν Ἑβραίων Πάσχα καὶ νὰ προσκυνήσωσιν ἐν τῷ Ναῷ τοῦ Σολομῶντος; Ἀλλ’ οὔτε πάλιν ἦσαν περιτετμημένοι καὶ πάντα τὰ τῶν Ἰουδαίων παραδεχόμενοι. Ἀλλὰ τὴν μὲν πολυθεΐαν τῶν Ἑλλήνων καὶ Ἐθνικῶν ἀπεστρέφοντο, τὴν δὲ μοναρχίαν τοῦ ἑνὸς Θεοῦ, τὴν ὑπὸ τῶν ᾽Ιουδαίων κηρυττομένην, ἀπεδέχοντο· ὁμοίως καὶ πολλὰ ἠθικὰ ἐκ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Νόμου ἐφύλαττον, ὅσα ἦσαν εἰς τὸν φυσικὸν νόμον σύμφωνα, οὐχὶ δὲ καὶ πάντα, ὅσα δηλαδὴ περιέχει τὸ τελετουργικὸν μέρος αὐτοῦ. Εἷς δὲ ἐξ αὐτῶν ἦτο καὶ ὁ θεῖος Κορνήλιος ὁ Ἑκατόνταρχος, περὶ οὗ γράφουσιν αἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ἐν κεφαλαίῳ δεκάτῳ.

[2] Ταῦτα πάντα ἀναφέρονται κατὰ πλάτος εἰς τὰς Πράξεις, κεφ. Ιʹ.

[3] Ἴσως τὸν Ἀπόστολον Παῦλον.

[4] Ἡ πόλις τῶν Σκεψέων ἴσως εἶναι ἡ παλαιὰ Σκῆψις ἡ ἐν τῇ Ἐλάσσονι Μυσίᾳ τῇ ἐν Ἀσίᾳ εὑρισκομένη κατὰ τὸ ὑψηλότατον ὄρος τῆς Ἴδης, περὶ ἧς γράφει ὁ Μελέτιος σελ. 453.

[5] Σημείωσαι ὅτι τινὲς κλήρους καὶ λαχνοὺς ἐννόησαν ὅτι ἐποίησαν οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι τοὺς ἀλόγως καὶ κατὰ τύχην ἀκολουθοῦντας τοὺς ὁποίους συνειθίζουν νὰ κάμνουν οἱ σαρκικοὶ καὶ κοσμικοὶ ἄνθρωποι. Τοῦτο ὅμως δὲν δέχεται ὁ Ἀρεοπαγίτης θεῖος Διονύσιος, ἀλλὰ λέγει ὅτι κλῆρον ὀνομάζουσιν οἱ θεῖοι λόγοι ἓν θεϊκὸν δῶρον, τὸ ὁποῖον ἐφανέρωνεν εἰς τὸν χορὸν τῶν Ἀποστόλων ἐκεῖνον τὸν ὁποῖον ἐξέλεξεν ὁ Θεός, λέγων οὕτω· «Περὶ δὲ τοῦ θείου κλήρου τοῦ τῷ Ματθίᾳ θειωδῶς ἐπιπεσόντος, ἕτεροι μὲν ἄλλα εἰρήκασιν, οὐκ εὐαγῶς, ὡς οἶμαι· τὴν ἐμὴν δὲ καὶ αὐτὸς ἔννοιαν ἐρῶ. Δοκεῖ γάρ μοι τὰ λόγια κλῆρον ὀνομάσαι θειαρχικόν τι δῶρον, ὑποδηλοῦν ἐκείνῳ τῷ Ἱεραρχικῷ Χορῷ τὸν ὑπὸ τῆς θείας ἐκλογῆς ἀναδεδειγμένον» (κεφ. ϛʹ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱεραρχίας). Λέγει δὲ ὁ Κλήμης Κανόνικος περὶ τῶν κλήρων· «Τῶν δὲ κλήρων ἡ συνήθεια κατεστάθη δεισιδαίμων, ὅταν ἤρχισαν οἱ ἄνθρωποι νὰ μεταχειρίζωνται αὐτὴν χωρὶς τὴν θεϊκὴν προσταγὴν ἢ ἐπαγγελίαν. Καὶ ὅτι ὁ Θεὸς ἐνίοτε ἔδειξεν εἰς τοὺς ἀνθρώπους τοὺς κλήρους, ὡς ἱκανοὺς νὰ ἀποκαλύψουν ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἤθελεν ὁ Θεὸς νὰ φανερώσῃ εἰς αὐτούς. Ὅταν λοιπὸν ὁ Θεὸς προστάξῃ, τότε ἡμεῖς, μεταχειριζόμενοι τοὺς κλήρους, ὑπακούομεν εἰς τὸν Θεόν, ἐν ἄλλαις δὲ περιστάσεσι, πειράζομεν αὐτόν» (σελ. 215 τῆς «Ἀνασκευῆς»).

Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀπολλινάριος ἑρμηνεύων τὸ γραφικὸν ἐκεῖνο· «Διὰ κλήρων μερισθήσεται ἡ γῆ τοῖς ὀνόμασι» (Ἀριθμῶν κϛʹ 55) λέγει· «Οὐ τύχῃ τὰ πράγματα ἐπιτρέπεται παρὰ τοῖς θεοσεβέσιν· ἀλλ’ ὁ μὲν κλῆρος εἰς δήλωσιν, τὸ δὲ αἴτιον, ἡ τοῦ Θεοῦ βούλησις· κλήρῳ δὲ καὶ οἱ Ἀπόστολοι τὴν ἀντικατάστασιν τὴν ἀντὶ τοῦ Ἰούδα ἐποιήσαντο· οὐ τῇ συμβάσει τοῦ κλήρου τὴν αἵρεσιν τοῦ ζητουμένου πιστεύοντες, ἀλλὰ τῇ βουλήσει τοῦ Θεοῦ, ἣν καὶ ᾐτήσαντο, λέγοντες· «Σὺ Κύριε καρδιογνῶστα»· οὐκ ἄρα κατὰ τὸ συμβὰν ὁ κλῆρος, ἀλλὰ κατὰ τὸ τῷ Θεῷ δοκοῦν». Ὅρα δὲ καὶ τὸν ἱερὸν Θεοφύλακτον ἑρμηνεύοντα τὸ ρητὸν τοῦ Ἰωνᾶ· «Καὶ ἔβαλον κλήρους αὐτῶν», καὶ λέγοντα περὶ τῶν κλήρων· «Μηδεὶς δὲ ἀκούων, ὅτι παρ’ ἐκείνοις ὁ κλῆρος εὐδοκίμησε, δεξάσθω ἤδη ὡς ἐφειμένον τὸ τοῦ κλήρου χρῆμα· ἀλλ’ ἐννοείτω, ὅτι ὁ Θεὸς ἕκαστον ἀπὸ τῶν οἰκείων καὶ συμφύλων καὶ γνωρίμων αὐτῷ ἐπάγεται, ὥσπερ τοὺς Μάγους δι’ ἀστέρος … κἀνταῦθα τοίνυν, ἐπειδὴ σύνηθες ἦν τὸ κληροῦσθαι τοῖς ναυτικοῖς ὡς ἐθνικοῖς, συγκαταβαίνων ὁ Θεὸς αὐτοῖς, διὰ τοῦ ἐγνωσμένου αὐτοῖς συμβόλου, τὸν αἴτιον τοῦ κινδύνου ἐγνώρισεν ἐπεί γε ὁ κλῆρος οὐ πνευματικόν ἐστι».

[6] Ἐν ἑτέρῳ χειρογράφῳ προστίθεται «καὶ χειροτονήσας αὐτοῖς Ἐπίσκοπον, Ἱερεῖς καὶ Διακόνους».

[7] Ἐν ἑτέρῳ χειρογράφῳ σημειοῦται ὅτι ὁ ἡγεμὼν Δημήτριος μετὰ τῆς συζύγου καὶ τοῦ υἱοῦ αὐτῶν ἐμαρτύρησαν διὰ τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, λιμῷ τελειωθέντες· ἴσως δὲ οὗτοι εἶναι οἱ ἑορταζόμενοι κατὰ τὴν 11ην τοῦ παρόντος (βλ. σελ. 267 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[8] Ἐν ἑτέρῳ χειρογράφῳ τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων σημειοῦται ὅτι ταῦτα ἐγένοντο ἐν ἔτει υιʹ (410), Ἀττικοῦ ὄντος Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.