Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΦΙΛΟΘΕΟΥ, τοῦ ἀσκήσαντος ἐν τῷ τοῦ Ἄθω ὄρει.

Ὁ δὲ ἀρχέκακος καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας πολέμιος, μὴ ὑποφέρων τὴν προκοπὴν τοῦ Ἁγίου, ἐπεχείρησε νὰ τὸν φονεύσῃ ὁ πάντολμος καὶ σχηματισθεὶς εἰς ἄνθρωπον ὁ μισάνθρωπος, προσεποιήθη ὅτι ἦτο ἐντὸς πλοίου καὶ ναυαγήσας περιήρχετο εἰς τὸν κρημνὸν ὡς πλανώμενος ζητῶν βοήθειαν καὶ λέγων· «Ἐλέησόν με, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, ὅτι κακῶς ἀπόλλυμαι». Ὁ δὲ Ἅγιος, μὴ γινώσκων τὴν πανουργίαν τοῦ δαίμονος, ἐξῆλθε διὰ νὰ τοῦ δώσῃ βοήθειαν, αὐτὸς δὲ ὁ κατάρατος τὸν ἔσπρωξεν εἰς τὸν κρημνόν, ἀλλὰ ὁ Θεὸς πάλιν τὸν ἐβοήθησε καὶ δὲν ἔπαθε μὲ τὴν θείαν Χάριν κακὸν οὐδέν· ἐγνώσθη δὲ εἰς τὸ Μοναστήριον ὅτι δὲν ἦτο κωφός, ἀλλὰ προσεποιεῖτο τὸν τοιοῦτον. Ὅθεν ἔφυγε καὶ ἀπ’ ἐκεῖ καὶ ἀπῆλθεν εἰς ἄλλον τόπον καὶ ἠσκήτευσεν, εἰς τὸν ὁποῖον ὑπεδέχθη καὶ τρεῖς μαθητὰς εἰς τύπον τῆς Ἁγίας Τριάδος, μετὰ τῶν ὁποίων ἠγωνίζετο. Μετὰ καιρὸν πάλιν ὁ πονηρὸς παρεκίνησε τρεῖς συμμορίας πειρατῶν Ἀγαρηνῶν καὶ ἦλθον ἐκεῖ εἰς τὸν αἰγιαλόν, τοὺς ὁποίους ἰδόντες οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἔφευγον εἰς τὸ δάσος ἔντρομοι, ὁ δὲ Ὅσιος δὲν ἐφοβήθη οὐδαμῶς, ἀλλὰ ποιῶν τὸ σημεῖον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὕψωσε πρὸς οὐρανὸν τὰς χεῖρας καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς οὕτω λέγων· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, καθὼς ἔσωσας τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὰς χεῖρας τοῦ Φαραώ, οὕτω σῶσον καὶ ἡμᾶς τὴν ὥραν ταύτην καὶ ἀβλαβεῖς διαφύλαξον». Καὶ περευθὺς ἠγέρθη μεγάλη τρικυμία καὶ δὲν ἔβλεπον οἱ κατηραμένοι ποῦ ἔφευγαν.

Ἔμεινεν ὅθεν ὁ Ἅγιος ἀβλαβὴς μὲ τὴν συνοδείαν του καὶ ἠγωνίζετο ὑπὲρ το πρότερον, τόσον δὲ εὐηρέστησε τον Θεὸν μὲ τὴν ἐνάρετον πολιτείαν του, ὥστε ἠξιώθη καὶ προορατικοῦ χαρίσματος. Καὶ ὅταν ἡμέραν τινά, κατὰ τὴν ὁποίαν ἐτέλουν εἰς τὸ Βατοπαίδιον μεγάλην πανήγυριν, ἵστατο εἰς τὴν θείαν λειτουργίαν καὶ ἐξήρχοντο οἱ Ἱερεῖς παρρησίᾳ εἰς τὴν μεγάλην εἴσοδον, εἶδεν ὁ Ἅγιος ἕνα κόρακα προπορευόμενον τῶν κηροπηγίων καὶ ἠννόησεν ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιον, ὅτι κάποιος ἀπὸ τοὺς ἱερωμένους ἦτο ἀνάξιος, διότι θὰ ἔπεσεν εἰς ἁμαρτίαν καὶ διὰ νὰ μὴ αἰσθανθῇ ἐτόλμησε νὰ συλλειτουργήσῃ μὲ τοὺς ἀξίους ὁ ἀνάξιος. Τοῦτον λοιπὸν νουθετήσας πνευματικὰ ἠμπόδισεν ἀπὸ τὴν λειτουργίαν· ὅθεν δὲν ἐφάνη πλέον ὁ κόραξ ὕστερον. Ἐπιστρέψας δὲ εἰς τὴν κέλλαν αὐτοῦ ὁ θαυμάσιος Φιλόθεος καὶ τὸν Θεὸν ἕως τέλους εὐαρεστήσας ἀπῆλθε πρὸς αὐτὸν ὑπέργηρως ζήσας ἔτη ὀγδοήκοντα τέσσαρα (84) ὁ τρισόλβιος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πρόκειται μᾶλλον περὶ τῆς Χρυσοπόλεως τῆς πλησίον τῆς σημερινῆς Καβάλλας τότε εὑρισκομένης, ἡ δὲ ἐν σελίδι 523 ἀναφερομένη Νεάπολις φαίνεται νὰ εἶναι ἡ σημερινὴ Καβάλλα. Εἰς τὴν Νεάπολιν ἀπεβιβάσθη ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐλθὼν τὸ πρῶτον εἰς Εὐρώπην, ἦτο δὲ τότε αὕτη ἐπίνειον τῶν Φιλίππων. Βραδύτερον εἰς τὴν θέσιν τῆς καταστραφείσης Νεαπόλεως ἀνηγέρθη ὑπὸ τῶν Βυζαντινῶν ἡ ὀχυρὰ Χριστούπολις καταστραφεῖσα καὶ αὐτὴ περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Ὁσίου Φιλοθέου (ΙΔʹ αἰὼν) ἦτο ἠρειπωμένη. Περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΔʹ αἰῶνος ἤρχισε νὰ ἀναφαίνεται ἡ Καβάλλα. Ὁ εἰς Καβάλλαν ἑδρεύων Μητροτολίτης φέρει ἔτι καὶ νῦν τὸν τίτλον Φιλίππων καὶ Νεαπόλεως, Χρυσόπολις ὠνομάζετο καὶ τὸ νῦν Σκούταρι, προάστιον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ τῆς ἀνατολικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου. Αὕτη ὅμως ἀνήκει εἰς τὴν Ἀσίαν καὶ φαίνεται ἀπίθανον νὰ πρόκειται περὶ αὐτῆς.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Νεαπόλεως ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 498.