Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΦΙΛΟΘΕΟΥ, τοῦ ἀσκήσαντος ἐν τῷ τοῦ Ἄθω ὄρει.

Τότε οἱ παῖδες γενόμενοι ἔκθαμβοι ἠγέρθησαν, καὶ μετὰ χαρᾶς ἠκολούθησαν αὐτήν, διότι μὲ τὸν λόγον τῆς Θεοτόκου ἤνοιξαν αὐτομάτως αἱ θύραι τῆς φυλακῆς καὶ ἐξῆλθον, καὶ εἰς ὀλίγον διάστημα χρόνου φθάνουσι τὴν ὥραν τοῦ Ὄρθρου εἰς τὴν Νεάπολιν [2], εἰς τὴν ὁποίαν εἶναι Μοναστήριον εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἀειπαρθένου Θεοτόκου, προσέταξε δὲ τοὺς παῖδας νὰ μείνωσιν εἰς αὐτὸ λέγουσα· «Ἐδῶ νὰ λάβητε τὸ ἅγιον Σχῆμα, τέκνα μου, νὰ ὑποτάσσησθε εἰς τὸν προεστῶτα καὶ εἰς ὅλην τὴν ἀδελφότητα, καὶ ἐγὼ θὰ ἔλθω πάλιν νὰ σᾶς ἴδω, ἐὰν προκόψετε». Ταῦτα εἰποῦσα τοὺς ἀπεχαιρέτησε καὶ ἀνεχώρησεν, οἱ δὲ παῖδες μετὰ τὴν τελείωσιν τοῦ Ὄρθρου προσεκύνησαν τὸν Ἡγούμενον καὶ τοῦ ἀνήγγειλαν τὴν ὑπόθεσιν ἅπασαν. Οὗτος δὲ ὡς φρόνιμος ἐγνώρισεν, ὅτι θεία δύναμις τοὺς ἔσωσε καὶ δοξάζων τὸν παντοδύναμον Θεόν, ἔδωκε τὰ παιδία εἰς ἐνάρετόν τινα Γέροντα, νὰ τὰ διδάσκῃ τὰ Ἱερὰ Γράμματα καὶ πᾶσαν μοναδικὴν κατάστασιν καὶ μεθ’ ἡμέρας τινὰς τοὺς κατέστησε νεωκόρους, νὰ ὑπηρετῶσι τὴν Ἐκκλησίαν ὡς πρόθυμοι, ὅπως ἐφαίνοντο, καὶ τόσην ἐπιμέλειαν ἔβαλλον, ὥστε ὅλοι των ἐθαύμαζον, μάλιστα διὰ τὰς μεγάλας ἀρετάς, τὰς ὁποίας εἶχον, καὶ πάντες οἱ ἀδελφοὶ τοὺς ἐφήμιζον χαίροντες διὰ τὴν προκοπὴν αὐτῶν καὶ ἐξόχως τὸν Φιλόθεον, ὅστις προσεπάθει καθ’ ἑκάστην καὶ ἐβιάζετο νὰ ὑπερτερήσῃ ὅλους τοὺς ἀδελφοὺς εἰς τὴν ὑπακοὴν καὶ ταπείνωσιν.

Ἡ δὲ μήτηρ αὐτῶν δὲν ἐγίνωσκε τίποτε περὶ αὐτῶν, μόνον ἀφοῦ παρῆλθεν ἀρκετὸς καιρὸς ἔβαλε καλὴν βουλὴν εἰς τὸν λογισμόν της, νὰ κουρευθῇ εἰς Παρθενῶνα τινὰ Μοναχὴ διὰ νὰ φύγῃ τοῦ κόσμου τὴν σύγχυσιν· ἦτο λοιπὸν γυναικεῖόν τι Μοναστήριον πλησίον τοῦ προρρηθέντος, εἰς τὸ ὁποῖον εὑρίσκοντο τὰ τέκνα της, ἐκυβέρνα δὲ καὶ αὐτὸ ὁ Ἡγούμενος ἐκεῖνος ὅστις ἔκαμε Μοναχὸν καὶ τὸν Φιλόθεον, ὁ ἴδιος δὲ ἐκεῖνος ἔκαμε καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ, τὴν ὁποίαν ὠνόμασεν Εὐδοκίαν, χωρὶς νὰ γνωρίζῃ, ὅτι αὕτη ἦτο ἡ μήτηρ τοῦ Φιλοθέου, οὔτε ἐκείνη πάλιν ἐγνώριζεν οὐδόλως τὴν μεγίστην θαυματουργίαν, τὴν ὁποίαν ἐποίησεν ἡ Θεόπαις καὶ Θεοτόκος Mαρία εἰς τὰ τέκνα της. Καὶ αὐτὰ μὲν ἔμενον εἰς τὸ ἓν Μοναστήριον, ὑπηρετοῦντα τὸν Ναὸν τοῦ Κυρίου ἐπιμελέστατα, αὐτὴ δὲ πάλιν εἰς τὸ ἕτερον μὲ τὰς παρθένους, προκόπτουσα καὶ αὐτὴ εἰς πᾶσαν ὑπακοὴν καὶ ὑπηρετοῦσα ἀόκνως πᾶσαν τὴν ἀδελφότητα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πρόκειται μᾶλλον περὶ τῆς Χρυσοπόλεως τῆς πλησίον τῆς σημερινῆς Καβάλλας τότε εὑρισκομένης, ἡ δὲ ἐν σελίδι 523 ἀναφερομένη Νεάπολις φαίνεται νὰ εἶναι ἡ σημερινὴ Καβάλλα. Εἰς τὴν Νεάπολιν ἀπεβιβάσθη ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐλθὼν τὸ πρῶτον εἰς Εὐρώπην, ἦτο δὲ τότε αὕτη ἐπίνειον τῶν Φιλίππων. Βραδύτερον εἰς τὴν θέσιν τῆς καταστραφείσης Νεαπόλεως ἀνηγέρθη ὑπὸ τῶν Βυζαντινῶν ἡ ὀχυρὰ Χριστούπολις καταστραφεῖσα καὶ αὐτὴ περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Ὁσίου Φιλοθέου (ΙΔʹ αἰὼν) ἦτο ἠρειπωμένη. Περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΔʹ αἰῶνος ἤρχισε νὰ ἀναφαίνεται ἡ Καβάλλα. Ὁ εἰς Καβάλλαν ἑδρεύων Μητροτολίτης φέρει ἔτι καὶ νῦν τὸν τίτλον Φιλίππων καὶ Νεαπόλεως, Χρυσόπολις ὠνομάζετο καὶ τὸ νῦν Σκούταρι, προάστιον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ τῆς ἀνατολικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου. Αὕτη ὅμως ἀνήκει εἰς τὴν Ἀσίαν καὶ φαίνεται ἀπίθανον νὰ πρόκειται περὶ αὐτῆς.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Νεαπόλεως ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 498.