Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΦΙΛΟΘΕΟΥ, τοῦ ἀσκήσαντος ἐν τῷ τοῦ Ἄθω ὄρει.

Ἡμέραν λοιπὸν τινά, ὅτε ἦτο ἑορτὴ ἐπίσημος καὶ ἐπῆγαν ὅλαι αἱ Μοναχαὶ εἰς τὸ Μοναστήριον τῶν ἀνδρῶν, μὲ τὰς ὁποίας ἦτο καὶ ἡ θαυμαστὴ Εὐδοκία, ὄντως εὐδοκίᾳ Θεοῦ ἔτυχε μετὰ τὴν ἱερὰν Λειτουργίαν καὶ ἐφώνησεν ὁ εἷς τὸν ἄλλον ἀδελφὸν ἐξ ὀνόματος, διά τινα ὑπηρεσίαν τῆς Ἐκκλησίας, ὡς νεωκόροι ὅπου ἦσαν ἀμφότεροι. Ἡ δὲ μήτηρ αὐτῶν, ἥτις ἵστατο εἰς τὸν νάρθηκα, ἀκούσασα τοῦ Φιλοθέου τὸ ὄνομα, ἐσπαράχθη τὴν καρδίαν καὶ εἰσελθοῦσα εἰς τὸν Ναὸν ἐστοχάσθη ἐπιμελῶς τὰ πρόσωπα αὐτῶν, καὶ ἐγνώρισεν ὅτι αὐτὰ ἦσαν τὰ τέκνα της καὶ ἀπὸ τὴν χαράν της ἐλιποθύμησεν. Μετὰ ὥραν ἱκανήν, ὅταν συνῆλθεν, ἐνηγκαλίσθη αὐτὰ μετὰ δακρύων καὶ τὰ κατεφίλει ἀχόρταγα· ἔπειτα ἠρώτησεν αὐτὰ πότε καὶ πῶς ἐλυτρώθησαν ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσίαν, τὰ δὲ ἀπεκρίθησαν λέγοντα· «Τάχα δοκιμάζεις ἡμᾶς, φιλτάτη μῆτερ ἡμῶν; δὲν εἶσαι σύ, ἥτις ἐξέβαλες ἡμᾶς ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν Ἰσμαηλιτῶν καὶ ἔφερες ἡμᾶς ἐδῶ καὶ προσέταξας νὰ μείνωμεν εἰς τοῦτο τὸ ἅγιον Μοναστήριον, ἕως πάλιν νὰ ἔλθῃς νὰ ἴδῃς πῶς ἔχομεν;». Τότε ἐθαύμασεν ἡ γυνή, κατανοήσασα τὸ θαυμάσιον καὶ δακρυρροοῦσα ἐδόξαζε τὸν Θεόν, εὐχαριστοῦσα τὴν παντοδύναμον Ἄνασσαν καὶ εὔσπλαγχνον Μητέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἥτις ἐτέλεσεν εἰς αὐτὰ τοιοῦτον φρικτὸν τεράστιον καὶ δὲν κατεφρόνησε τὴν δέησιν αὐτῆς καὶ τὰ δάκρυα.

Τὸ θαῦμα τοῦτο ἠκούσθη εἰς ὅλον τὸ Μοναστήριον καὶ ἔχαιρον πάντες οἱ ἀδελφοὶ δι’ αὐτους καὶ ηὐφραίνοντο. Ἡ μὲν λοιπὸν Εὐδοκία ἔμεινεν εἰς τὸ Μοναστήριόν της δουλεύουσα εἰς τὸν Θεὸν μὲ περισσοτέραν προθυμίαν παρὰ πρότερον καὶ εὐχαριστοῦσα τὴν εὐεργέτιδα αὐτῆς, ἥτις ἐποίησε τὸ θέλημά της καὶ ἐλύτρωσε τὰ τέκνα της ἀπὸ τὴν ἀσέβειαν, καὶ οὕτως ἀγωνισαμένη καλῶς καὶ θεαρέστως ἀπῆλθε πρὸς τὸν ποθούμενον, τὰ δὲ τέκνα της ἔμειναν ὁμοίως εἰς τὴν Μονήν των καὶ ἠγωνίζοντο, φυλάττοντα τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου ἀόκνως καὶ ὑπηρετοῦντα ὅλην τὴν ἀδελφότητα. Βλέπων δὲ τὰς ἀρετὰς καὶ ἀγαθοεργίας τοῦ Φιλοθέου ὁ μισόθεος, ἐφθόνει κατὰ πολλὰ ὡς μισόκαλος καὶ καθ’ ἑκάστην ἐζήτει τρόπον καὶ μηχανὴν νὰ ζημιώσῃ τὸν ἀπονήρευτον ὁ παμπόνηρος, καὶ μὴ δυνάμενος ἀφ’ ἑαυτοῦ (ἐπειδὴ ὁ νέος ἦτο εἰς τὰς ἀρετὰς τέλειος καὶ δὲν ἠμέλει οὐδεμίαν τάξιν τοῦ ἀγγελικοῦ σχήματος) εὗρεν ἄλλο ὄργανον καὶ ἀγγεῖον τῆς κακουργίας του, διὰ μέσου τοῦ ὁποίου ἐδοκίμασε νὰ νικήσῃ τὸν ἀήττητον ὄντως καὶ ἀδαμάντινον, ἔτρωσε δηλονότι Μοναχῆς τινος τὴν καρδίαν εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Φιλοθέου, ἥτις εὑρίσκουσα καιρὸν ἐπιτήδειον παρεκίνησε πολὺ τὸν νέον εἰς τὴν μιαρὰν ἐργασίαν τῆς σαρκὸς ἡ παμμίαρος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πρόκειται μᾶλλον περὶ τῆς Χρυσοπόλεως τῆς πλησίον τῆς σημερινῆς Καβάλλας τότε εὑρισκομένης, ἡ δὲ ἐν σελίδι 523 ἀναφερομένη Νεάπολις φαίνεται νὰ εἶναι ἡ σημερινὴ Καβάλλα. Εἰς τὴν Νεάπολιν ἀπεβιβάσθη ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐλθὼν τὸ πρῶτον εἰς Εὐρώπην, ἦτο δὲ τότε αὕτη ἐπίνειον τῶν Φιλίππων. Βραδύτερον εἰς τὴν θέσιν τῆς καταστραφείσης Νεαπόλεως ἀνηγέρθη ὑπὸ τῶν Βυζαντινῶν ἡ ὀχυρὰ Χριστούπολις καταστραφεῖσα καὶ αὐτὴ περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Ὁσίου Φιλοθέου (ΙΔʹ αἰὼν) ἦτο ἠρειπωμένη. Περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΔʹ αἰῶνος ἤρχισε νὰ ἀναφαίνεται ἡ Καβάλλα. Ὁ εἰς Καβάλλαν ἑδρεύων Μητροτολίτης φέρει ἔτι καὶ νῦν τὸν τίτλον Φιλίππων καὶ Νεαπόλεως, Χρυσόπολις ὠνομάζετο καὶ τὸ νῦν Σκούταρι, προάστιον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ τῆς ἀνατολικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου. Αὕτη ὅμως ἀνήκει εἰς τὴν Ἀσίαν καὶ φαίνεται ἀπίθανον νὰ πρόκειται περὶ αὐτῆς.

[2] Βλέπε περὶ τῆς Νεαπόλεως ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 498.