Τῇ ΙΕ’ (15ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ, Πρεσβυτέρου τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Ἐκκλησίας.

Διὰ τῶν λόγων τούτων ἐπέστρεψαν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν ἅπαντες οἱ παραπλανηθέντες. Οὐχὶ δὲ μόνον ἐκείνους, τοὺς ὁποίους ἔβλεπε, διώρθωνεν, ἀλλὰ καὶ εἰς ἄλλους τόπους διαφόρους ἔστελλε γράμματα καθ’ ὅλην του τὴν ζωήν, μὲ τὰ ὁποῖα οἱ δειλιῶντες ἐστερεοῦντο εἰς τὴν εὐσέβειαν· λέγουσι δὲ ὅτι ἔγραψε τρεῖς χιλιάδας ἐπιστολάς, ἔτι δὲ καὶ ὁλόκληρον τὴν Παλαιὰν Γραφὴν μετεγλώττισεν ἀπὸ τὸ Ἑβραϊκόν. Εἶχε δὲ τοσοῦτον σεβασμίαν μορφὴν ὁ μακάριος, ὥστε μόνον νὰ τὸν ἔβλεπέ τις συνεστέλλετο νὰ τὸν κοιτάζῃ εἰς τὸ πρόσωπον· ὅθεν τινὲς συνεβούλευσαν τὸν βασιλέα, ὅτι ἐκινδύνευε νὰ γίνῃ Χριστιανός, ἐὰν ἴδῃ τὸν Λουκιανὸν καὶ συνομιλήσῃ μετ’ αὐτοῦ.

Διὰ τὸν λόγον ὅθεν τοῦτον ἐφοβήθη ὁ Μαξιμιανὸς καὶ δὲν τὸν ἔφερεν ἔμπροσθέν του, ἀλλὰ διέταξε καὶ τὸν ἀφῆκαν ἐκτὸς τοῦ παραπετάσματος τοῦ δωματίου του, ἐκεῖνος εὑρισκόμενος ἔσωθεν αὐτοῦ ὡμίλει ἐκεῖθεν καὶ διεβίβαζε διά τινος ὑπηρέτου τὴν ἀπόκρισιν. Καὶ πρῶτον μὲν τὸν ἐκολάκευσε φιλοτίμως καὶ τοῦ ὑπέσχετο μυρία πράγματα, νὰ τὸν ἔχῃ πατέρα καὶ σύμβουλον εἰς τὰς κρίσεις καὶ κοινωνὸν εἰς τὴν τιμὴν καὶ δόξαν τῆς βασιλείας καὶ ἑτέρας, φλυαρίας· ἀφοῦ δὲ ἀπεκρίθη ὁ Ἅγιος εἰς αὐτὸν ὅτι ὅλος ὁ φαινόμενος κόσμος δὲν ἦτο ἀντάξιος τῆς εὐσεβείας, ἐθυμώθη ὁ τύραννος καὶ τὸν ἠπείλησε νὰ τοῦ δώσῃ τὰ σκληρότερα κολαστήρια, ἀφ’ ὅσα ἠκούσθησαν· ὁ δὲ Ἅγιος δὲν ἐφοβεῖτο ποσῶς τὰς ἀπειλάς του ὅθεν προσέταξε νὰ τὸν φυλακίσουν καὶ νὰ βασανίζουν ὅσον δύνανται τὸ σῶμά του μὲ διάφορα κολαστήρια, στρεβλώνοντες ποικιλοτρόπως τὰ μέλη του ἐπὶ καιρὸν πολύν, οὕτως ὥστε νὰ μὴ ἀποθάνῃ ταχέως, ἀλλὰ νὰ ἔχῃ πόνους καθ’ ὥραν δριμυτάτους καὶ νὰ λαμβάνῃ καθ’ ἑκάστην πικρότατον θάνατον. Ἔβαλαν λοιπὸν εἰς τὴν ποδοκάκην τοὺς πόδας του· αὕτη ἦτο ἓν ξύλινον στρεβλωτήριον ὄργανον καὶ εἶχε τέσσαρας ὀπάς, εἰς τὰς ὁποίας διαπερόντες τοὺς πόδας του, τοῦ ἔδιδον μεγάλην τιμωρίαν, διότι μετετίθοντο αἱ ἁρμονίαι τῶν ὀστῶν του. Εἰς τὴν ράχιν πάλιν τοῦ ἐκάρφωσαν κοπτερὰ καὶ σουβλερὰ ὄστρακα καὶ τανύσαντες τὰς χεῖρας αὐτοῦ, τὰς ἔδεσαν σφικτὰ εἰς ἓν ξύλον, τὸ ὁποῖον ἦτο ἐπάνω εἰς τὴν κεφαλήν του, διὰ νὰ μὴ δύναται νὰ σαλεύσῃ τελείως. Ὑβρίζοντες λοιπὸν καὶ παιδεύοντες αὐτὸν ποικιλοτρόπως, δὲν τοῦ ἔδιδον νὰ φάγῃ τι, εἰμὴ μόνον ἀπὸ τὰ μιαρὰ τῶν θυσιῶν βρώματα, ἀλλ’ αὐτὸς προετίμα καλύτερον μυρίους θανάτους, παρὰ νὰ μιάνῃ ἀπ’ ἐκεῖνα τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμά του. Ἔμεινε λοιπὸν οὕτω ταλαιπωρούμενος ἀπὸ τοὺς πόνους, τὴν πεῖναν καὶ τὰς ἄλλας κακώσεις ἡμέρας δεκατέσσαρας, διδάσκων τοὺς ἄλλους φυλακισμένους καὶ στηρίζων αὐτοὺς εἰς τὴν εὐσέβειαν, μὲ τὸν ζῆλον αὐτοῦ καὶ τὸ παράδειγμα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Σαμόσατα· ἀρχαία πόλις τῆς Κομμαγηνῆς Συρίας ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Εὐφράτου. Ὑπῆρξεν ἕδρα τῶν παλαιῶν βασιλέων τῆς Κομμαγηνῆς. Πλησίον τῆς θέσεως αὐτῶν εὑρίσκεται νῦν τὸ τουρκικὸν χωρίον Σαμσὰτ ἀνῆκον εἰς τὴν Τουρκίαν.

[2] Περὶ τῆς ἐκδόσεως ταύτης γράφει ὁ σοφὸς Εὐθύμιος ὁ Ζυγαδηνὸς ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς ἑρμηνείας του εἰς τοὺς Ψαλμοὺς τοῦ Δαβίδ, ὅτι ἡ ἑβδόμη ἑρμηνεία τῆς Γραφῆς ἐγένετο ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Λουκιανοῦ, τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Μάρτυρος, ὁ ὁποῖος μελετήσας ἐπισταμένως τὰς προρρηθείσας ἓξ ἐκδόσεις, ἤτοι τὴν τῶν Ἑβδομήκοντα, τὴν τοῦ Ἀκύλα, τὴν τοῦ Συμμάχου, τὴν τοῦ Θεοδοτίωνος, τὴν ἐν Ἱεριχὼ κεκρυμμένην εἰς πίθον, ἧς ὁ πατὴρ ἄδηλος, καὶ τὴν ἐν Νικοπόλει εὑρεθεῖσαν, ἧς καὶ αὐτῆς ὁ πατὴρ ἄδηλος, καὶ ἐγκύψας εἰς τὸ Ἑβραϊκὸν πρωτότυπον φιλοπονώτερον, ἐποίησεν ἰδικήν του ἀκριβεστάτην ἔκδοσιν, τὴν ὁποίαν ἀφῆκεν εἰς τοὺς Χριστιανούς, δὲν εἶχε δὲ αὕτη οὐδὲν ἐλλιπὲς οὔτε περιττόν. Ἡ ἔκδοσις αὕτη εὑρέθη ἐν Νικομηδείᾳ γεγραμμένη διὰ τῶν ἰδίων χειρῶν τοῦ Ἁγίου Λουκιανοῦ, ἐντὸς μικροῦ τινος πίθου κεχρισμένου μὲ ἄσβεστον, ὕστερον ἀπὸ τὴν ἄθλησίν του, ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου βασιλέως. Αὕτη δὲ ἡ ἔκδοσις εἶναι σύμφωνος μὲ τὴν τῶν Ἑβδομήκοντα, ἀποβάλλουσα καὶ παραγράφουσα ὅλα τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ἑρμηνευτῶν παραφθαρέντα ρητά.

[3] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ γʹ (3ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κδʹ (24ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[5] Περὶ τῆς κατὰ τὸν αὐτὸν περίπου τρόπον τελέσεως τῆς θείας ἱερουργίας, ἄνευ δηλαδὴ καθιερωμένης Ἁγίας Τραπέζης, βλέπε καὶ εἰς τὸ Συναξάριον τοῦ Ὁσίου Μάρη κατὰ τὴν κεʹ (25η) Ἰανουαρίου, ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Ὅπως ὅμως καὶ ἐκεῖ γράφεται τὸ τοιοῦτον, ὡς σπάνιον καὶ ἐξ ἀνάγκης γενόμενον, δὲν πρέπει νὰ τελῆται παρ’ ἄλλου. Βλέπε καὶ τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ λαʹ (31) Κανόνος τῆς Ἁγίας Ϛʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἐν τῷ «Πηδαλίῳ».