Τῇ ΙΕ’ (15ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ, Πρεσβυτέρου τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Ἐκκλησίας.

Τόσον δὲ ἀνώτερος ἔγινεν ὁ μακάριος οὗτος ἀπὸ τὴν φύσιν τῶν ἀνθρώπων διὰ τὰς ἀρετάς του, ὥστε ὅταν διέβαινεν εἰς τὸ μέσον τῆς πόλεως ἦτο μὲν ὁρατὸς εἰς ὅσους ἤθελεν, ἀόρατος δὲ εἰς ὅλους τοὺς ἄλλους. Κατὰ τὴν ἐποχὴν ταύτην ἐβασίλευεν ὁ Μαξιμιανὸς ὁ μισόχριστος, ὅστις εἶχε μανίαν νὰ ἐξαλείψῃ τὸ ὄνομα τῶν Χριστιανῶν τελείως· καὶ ἀκούσας τὴν φήμην τοῦ Ἁγίου, ἔστειλεν ἀνθρώπους διὰ νὰ τὸν συλλάβωσι καὶ νὰ τοῦ τὸν φέρωσι, διότι ἐπεθύμει πολὺ νὰ τὸν τιμωρήσῃ. Ὁ δὲ Ἅγιος ἐκρύπτετο, διὰ νὰ μὴ φανῇ ριψοκίνδυνος, καὶ διὰ νὰ ὠφελήσῃ ἀκόμη τοὺς μαθητάς τους μὲ τὴν παρουσίαν του. Ἱερεὺς ὅμως τις, ὅστις ἦτο εἰς τὴν αἵρεσιν τοῦ Σαβελλίου, Παγκράτιος ὀνόματι, τὸν ἐφθόνει καὶ τὸν παρέδωσεν ὁ τρισάθλιος. Λαβόντες δὲ αὐτὸν οἱ ἀπεσταλμένοι, τὸν μετέφερον εἰς τὴν Νικομήδειαν, εἰς τὴν ὁποίαν ἦτο τότε ὁ τύραννος καὶ ἐφόνευσε τὸν Ἐπίσκοπον ταύτης Ἅγιον Ἄνθιμον [3], τὸν Ἅγιον Πέτρον Ἀλεξανδρείας [4], καὶ ἑτέρους πολλούς καὶ τόσην ὠμότητα εἶχεν ὁ τρισκατάρατος καὶ δίψαν εἰς τὰ τῶν Ἁγίων αἵματα, ὥστε δὲν ἐλυπεῖτο οὔτε, τὰ παιδία, ἀλλὰ ἐθανάτωνε καὶ αὐτὰ, ἐπειδὴ δὲν ἤθελον νὰ δοκιμάσουν τὰ αἵματα τῶν θυσιῶν καὶ πλεῖστα ὅσα ἄωρα βρέφη ἐμαρτύρησαν ἐνδυναμούμενα ἀπὸ τὴν θείαν βοήθειαν, πρὸς μεγαλύτερον ἔλεγχον τοῦ δυσσεβοῦς, ὅστις δὲν ἠδύνατο νὰ νικήσῃ ψελλίζοντα νήπια. Ἀπὸ δὲ τὰ πολλά, ἅτινα τὸν κατῄσχυνον, νὰ εἴπωμεν ἓν παράδειγμα, διότι εἶναι λίαν ἀξιοθαύμαστον καὶ ἄξιον διηγήσεως.

Ἐν μέσῳ τῶν ἄλλων παιδίων, ἤγαγον δύο ἀδελφοὺς ἀπὸ γένος λαμπρότατον, τοὺς ὁποίους προσεπάθησε κατὰ πολὺ νὰ δελεάσῃ ὁ Μαξιμιανός, νὰ γευθῶσιν ἀπὸ τὸ αἷμα τῶν θυσιῶν, καὶ δὲν ἠδυνήθη οὔτε μὲ κολακείας, οὔτε μὲ ἀπειλάς, ἀλλὰ ἔστρεφον ὀπίσω τὸ πρόσωπον κλαίοντα· ὅθεν ὁ βασιλεὺς τὸ εἶχεν εἰς μεγάλην του αἰσχύνην καὶ καταφρόνησιν, ὅτι δὲν ἠδύνατο νὰ νικήσῃ δύο βρέφη ἀπονήρευτα καὶ τὰ ἔδειρεν ἀσπλάγχνως· ἀλλὰ ἐκεῖνα οὐδόλως ἐφοβήθησαν, διὰ νὰ κάμουν τὴν προσταγήν του. Εἷς δὲ ἀπὸ τοὺς σοφοὺς εἰς τὴν κακίαν, ὅστις ἦτο πλησίον τοῦ βασιλέως, προσποιούμενος δῆθεν καλωσύνην πρὸς αὐτόν, ἐκαυχήθη νὰ νικήσῃ αὐτὸς τὰ νήπια· κατασκευάσας δὲ μίαν μηχανήν, ἔτριψε σινάπι μὲ ὄξος δριμύτατον καὶ γυρίσας τὰς κεφαλὰς τῶν παίδων, κατέπλασεν ἐπάνω εἰς τὴ κεφαλήν των τὸ σινάπι ὁ τρισάθλιος· ἔπειτα τὰ ἔρριψεν εἰς ἓν βαλανεῖον πυρωμένον, τὸ ὁποῖον ἐκοκκίνιζεν ἀπὸ τὴν μεγάλην φλόγα καὶ ἔκκαυσιν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Σαμόσατα· ἀρχαία πόλις τῆς Κομμαγηνῆς Συρίας ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Εὐφράτου. Ὑπῆρξεν ἕδρα τῶν παλαιῶν βασιλέων τῆς Κομμαγηνῆς. Πλησίον τῆς θέσεως αὐτῶν εὑρίσκεται νῦν τὸ τουρκικὸν χωρίον Σαμσὰτ ἀνῆκον εἰς τὴν Τουρκίαν.

[2] Περὶ τῆς ἐκδόσεως ταύτης γράφει ὁ σοφὸς Εὐθύμιος ὁ Ζυγαδηνὸς ἐν τῷ προοιμίῳ τῆς ἑρμηνείας του εἰς τοὺς Ψαλμοὺς τοῦ Δαβίδ, ὅτι ἡ ἑβδόμη ἑρμηνεία τῆς Γραφῆς ἐγένετο ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Λουκιανοῦ, τοῦ μεγάλου Ἀσκητοῦ καὶ Μάρτυρος, ὁ ὁποῖος μελετήσας ἐπισταμένως τὰς προρρηθείσας ἓξ ἐκδόσεις, ἤτοι τὴν τῶν Ἑβδομήκοντα, τὴν τοῦ Ἀκύλα, τὴν τοῦ Συμμάχου, τὴν τοῦ Θεοδοτίωνος, τὴν ἐν Ἱεριχὼ κεκρυμμένην εἰς πίθον, ἧς ὁ πατὴρ ἄδηλος, καὶ τὴν ἐν Νικοπόλει εὑρεθεῖσαν, ἧς καὶ αὐτῆς ὁ πατὴρ ἄδηλος, καὶ ἐγκύψας εἰς τὸ Ἑβραϊκὸν πρωτότυπον φιλοπονώτερον, ἐποίησεν ἰδικήν του ἀκριβεστάτην ἔκδοσιν, τὴν ὁποίαν ἀφῆκεν εἰς τοὺς Χριστιανούς, δὲν εἶχε δὲ αὕτη οὐδὲν ἐλλιπὲς οὔτε περιττόν. Ἡ ἔκδοσις αὕτη εὑρέθη ἐν Νικομηδείᾳ γεγραμμένη διὰ τῶν ἰδίων χειρῶν τοῦ Ἁγίου Λουκιανοῦ, ἐντὸς μικροῦ τινος πίθου κεχρισμένου μὲ ἄσβεστον, ὕστερον ἀπὸ τὴν ἄθλησίν του, ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου βασιλέως. Αὕτη δὲ ἡ ἔκδοσις εἶναι σύμφωνος μὲ τὴν τῶν Ἑβδομήκοντα, ἀποβάλλουσα καὶ παραγράφουσα ὅλα τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ἑρμηνευτῶν παραφθαρέντα ρητά.

[3] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ γʹ (3ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κδʹ (24ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[5] Περὶ τῆς κατὰ τὸν αὐτὸν περίπου τρόπον τελέσεως τῆς θείας ἱερουργίας, ἄνευ δηλαδὴ καθιερωμένης Ἁγίας Τραπέζης, βλέπε καὶ εἰς τὸ Συναξάριον τοῦ Ὁσίου Μάρη κατὰ τὴν κεʹ (25η) Ἰανουαρίου, ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Ὅπως ὅμως καὶ ἐκεῖ γράφεται τὸ τοιοῦτον, ὡς σπάνιον καὶ ἐξ ἀνάγκης γενόμενον, δὲν πρέπει νὰ τελῆται παρ’ ἄλλου. Βλέπε καὶ τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ λαʹ (31) Κανόνος τῆς Ἁγίας Ϛʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἐν τῷ «Πηδαλίῳ».