Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων ΚΑΡΠΟΥ, ΠΑΠΥΛΟΥ, ΑΓΑΘΟΔΩΡΟΥ καὶ ΑΓΑΘΟΝΙΚΗΣ.

Ὁ δὲ ἀνήμερος καὶ ἀσύνετος τύραννος οὐ συνῆκεν, ἀλλ’ ἔμεινεν εἰς τὴν κακίαν ἀχόρταγος, καὶ ρίπτει τοὺς Ἁγίους εἰς λάκκον γεμᾶτον ἀσβέστην ἄσβεστον, εἰς τὸν ὁποῖον ἔχυσαν τὴν ὥραν ἐκείνην ὕδωρ καὶ ἔκαιεν ὡς τὸ πῦρ· εἰς τοῦτον τοὺς ἀφῆκεν ἡμέρας τρεῖς, νομίζων ὅτι θὰ γίνουν στάκτη, νὰ λυτρωθῇ ἀπ’ αὐτούς. Ἀλλ’ εἰς μάτην ἐπολέμει μὲ τὸν Θεὸν ὁ μισόθεος, διότι εἰς τὸν λάκκον ἦτο ἡ θεία Χάρις καὶ δύναμις, ἥτις ἔκαμνε τὴν ἐνέργειαν τῆς ἀσβέστου ἀνενέργητον καὶ ἀβλαβεῖς τοὺς εὐλαβεῖς διεφύλαξεν. Ὁ δὲ ἀσύνετος Οὐαλέριος, ὅσον ἔβλεπε τὴν Χάριν λαμπροτέραν εἰς τοὺς Ἁγίους, τόσον ἐφιλονίκει μὲ τὸν παντοδύναμον Θεὸν ὁ ἀδύνατος, καὶ τοὺς ἔβαλε σιδηρᾶ ὑποδήματα μὲ περόνας μακράς, ἀναγκάζων αὐτοὺς νὰ τρέχωσιν, ἀλλὰ πάλιν ἀκαίρως ἐβασανίζετο, καὶ ματαίως ὁ μάταιος ἐκουράζετο· διότι ὅσον αὐτὸς εὕρισκε καινοτέρας βασάνους καὶ τοὺς ἐτιμώρει, τοσοῦτον ἡ θεία δύναμις τοὺς ἐσκέπαζε καὶ παρεσκεύαζεν αὐτοὺς προθυμοτέρους εἰς τὸν ἀγῶνα καὶ δὲν τοὺς ἐνίκων αἱ βάσανοι. Ὅθεν μὴ ἔχων τὶ ἄλλο νὰ κάμῃ ὁ πολυμήχανος, ἤναψε κάμινον καὶ τοὺς ἔρριψε μέσα ὁ ἀφρονέστατος, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ ἵσταντο ὡς ἄλλοι τρεῖς Παῖδες εἰς τὸ μέσον τῆς φλογὸς δροσιζόμενοι.

Τότε ἡ σεμνοτάτη Ἀγαθονίκη, ἡ ἀδελφὴ τοῦ Ἁγίου Παπύλου, εἰσῆλθε καὶ αὐτὴ εἰς τὴν κάμινον ὁμολογοῦσα τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθῆ καὶ τὰ εἴδωλα μυκτηρίζουσα· ὅθεν καθὼς εἰς τὸν ἀγῶνα συνεκοινώνησεν, οὕτως ἠξιώθη καὶ τῶν στεφάνων. Βλέπων δὲ ὁ ἄδικος δικαστής, ὅτι καὶ τοῦ πυρὸς ἐκυρίευσαν οἱ χρυσοῦ τιμιώτεροι, ἐφυλάκισε πάλιν αὐτοὺς ἕως νὰ συλλογισθῇ ποῖον θάνατον νὰ τοὺς δώσῃ· ἔπειτα σκεφθεὶς κατὰ διάνοιαν, ὅτι ὅσα ἄλλα κολαστήρια καὶ ἂν τοὺς δώσῃ δὲν τοὺς νικᾷ ἀλλὰ μᾶλλον αὐτὸς κατῃσχύνετο, ἔδωκε μετὰ βίας κατ᾽ αὐτῶν τὴν διὰ ξίφους ἀπόφασιν· ἐπήγαιναν ὅθεν οἱ Ἅγιοι εἰς τὸν τόπον τῆς τελειώσεως εὐφραινόμενοι, ἀκολουθούσης καὶ τῆς σεμνῆς Ἀγαθονίκης, ἥτις ἔχαιρεν, ὥσπερ νὰ μετέβαινεν εἰς χαρὰν πανευφρόσυνον. Ἔκαμαν δὲ εὐχὴν καὶ διὰ τοὺς φονευτὰς αὐτῶν πρὸς τὸν Κύριον, ὅπως τοὺς λυτρώσῃ ἀπὸ τὴν πλάνην καὶ τοὺς ὁδηγήσῃ ὡς ἀγαθὸς πρὸς εὐσέβειαν. Μὲ τοιαύτην ἀμοιβὴν ἐπλήρωναν τοὺς ἐχθρούς των οἱ ἀμνησίκακοι τοῦ ἀνεξικάκου Χριστοῦ ὑπήκοοι, ὅστις ἐζήτησε παρὰ τοῦ Πατρὸς τὴν ἄφεσιν τοῦ τολμήματος τῶν φονευτῶν.

Εὐξάμενοι λοιπὸν οἱ Ἅγιοι διὰ τὴν τῶν ἁπάντων, ψυχικὴν σωτηρίαν ἀπετμήθησαν, τὰς τιμίας αὐτῶν κεφαλὰς, τῇ δεκάτῃ τρίτῃ τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός, τὰ δὲ τίμια αὐτῶν λείψανα ἔλαβον τινες Χριστιανοὶ καὶ μετὰ λαμπάδων καὶ ὕμνων εὐλαβῶς αὐτὰ ἐνεταφίασαν, εἰς δόξαν Πατρός, Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύματος, τοῦ ἑνὸς Θεοῦ.

       

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Πέργαμος· ἀρχαία πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Μυσίας καὶ πρωτεύουσα τοῦ ὁμωνύμου βασιλείου τῆς Περγάμου. Ἦτο ἐκτισμένη ἐπὶ ὄρους μεταξὺ Σμύρνης καὶ Κυδωνιῶν (Ἀϊβαλὶ) εἰς ὕψος 300 μέτρων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης καὶ εἰς ἀπόστασιν τριάκοντα χιλιομέτρων ἀπὸ τῆς ἐπὶ τοῦ Αἰγαίου παραλίας, ἐφ’ ἧς εἶχε σπουδαῖον ἐπίνειον καὶ ναύσταθμον τὴν πολίχνην Ἐλαίαν (νῦν Τσανταρλὶ) μετὰ τῆς ὁποίας συνεδέετο διὰ τοῦ μεγάλου καὶ πλωτοῦ ποταμοῦ Καΐκου (Τουρκιστὶ Μπακὶρ-Τσάϊ). Ἐν Περγάμῳ ἤκμασαν ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνας αἱ τέχναι καὶ τὰ γράμματα. Ἐν αὐτῇ ἐπενοήθη ὑπὸ τοῦ Γραμματικοῦ Κράτητος ἡ ἐν εἴδει χάρτου περγαμηνὴ ἐκ δέρματος, λαβοῦσα ἐξ αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα. Αἱ περγαμηναὶ τῆς Περγάμου ὑπῆρξαν περίφημοι διά τε τὴν σπουδαίαν κατεργασίαν των, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν βιομηχανικὴν παραγωγήν των. Ἡ βιβλιοθήκη τῆς Περγάμου περιεῖχε διακοσίας χιλιάδας τόμους βιβλίων παντοίας πνευματικῆς προόδου καὶ ἀναπτύξεως. Διαρπαγεῖσα μετὰ ταῦτα ὑπὸ τῶν Ρωμαίων ἐδωρήθη ὑπ’ αὐτῶν εἰς τὴν Κλεοπάτραν καὶ κατεκάη βραδύτερον μετὰ τῆς ὅλης Ἀλεξανδρινῆς Βιβλιοθήκης. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Περγάμου ἦτο μία τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν ἃς ἀναφέρει ὁ Θεολόγος Ἰωάννης εἰς τὴν Ἀποκάλυψιν (αʹ 11). Ἀλλαχοῦ ἀποκαλεῖ αὐτὴν «θρόνον τοῦ Σατανᾶ» (Ἀποκ. βʹ 12-17). Εἰς τὴν Πέργαμον καθὼς καὶ εἰς τὴν Ἐλαίαν σῴζονται νῦν σπουδαῖα μνημεῖα ἀρχαίας τέχνης, ἄλλα ἀνέκαθεν ὁρατὰ καὶ ἄλλα ἐλθόντα εἰς φῶς ἐσχάτως δι’ ἀνασκαφῶν. Ἡ Πέργαμος κατελήφθη ὑπὸ τῶν Σελτζούκων Τούρκων τὸ 1310, κατὰ δὲ τὴν ἐπιδρομὴν τοῦ Ταμερλάνου τὸ 1401 κατεστράφη καὶ ἠρημώθη τελείως. Μετὰ πάροδον ἑνὸς καὶ ἡμίσεος περίπου αἰῶνος οἱ Τοῦρκοι ἔκτισαν καὶ κατῴκισαν ἐκ νέου τὴν Πέργαμον, οὐχὶ ὅμως ἐπὶ τῆς κορυφῆς, ἀλλ’ εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους.

[2] Θυάτειρα· ἀρχαία πόλις τῆς Λυδίας ἐν τῇ δυτικῇ Μικρᾷ Ἀσία, καλουμένη πρὸ τοῦ γʹ π.Χ. αἰῶνος Πελοπία καὶ Σεμίραμις. Ἦτο ἐκτισμένη παρὰ τὸν Ὕλλον παραπόταμον τοῦ Ἕρμου (Γκεντὶζ-τσάϊ), εἰς τὰ σύνορα Λυδίας καὶ Μυσίας καὶ μεταξὺ τῶν πόλεων Περγάμου καὶ Σάρδεων ἀπέχουσα τῆς πρώτης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 80 χ.λ.μ. καὶ τῆς δευτέρας πρὸς Βορρᾶν 60 χ.λ.μ. παρὰ τὴν θέσιν τῆς σημερινῆς πόλεως Ἀξαρίου (Ἀκ-Χισσάρ). Εἶχε δὲ καὶ τὸ προνόμιον τοῦ ἐρυθροῦ χρωματισμοῦ. Τὰ Θυάτειρα κατεστάθησαν λίαν ἐνωρὶς Χριστιανικὸν κέντρον, ἦσαν δὲ καὶ αὐτὰ ἕδρα μιᾶς τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 1, βʹ 18-24). Ἐκ Θυατείρων κατήγετο καὶ ἡ Λυδία πρώτη ἐν Εὐρώπῃ βαπτισθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γυνὴ εἰς Φιλίππους τῆς Μακεδονίας. Σήμερον τὸν τίτλον τοῦ Μητροπολίτου Θυατείρων φέρει ὁ Ἔξαρχος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐν τῇ Δυτικῇ Εὐρώπῃ ἔχων τὴν ἕδραν του εἰς τὸ Λονδίνον.

[3] «Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον, καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ» (Ἠσ. αʹ 3).

[4] Σάρδεις· ἀρχαιοτάτη καὶ πλουσιωτάτη πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Λυδίας, πρωτεύουσα τοῦ βασιλείου αὐτῆς, κειμένη ἐπὶ τῶν ὀχθῶν τοῦ χρυσορρόα μυθολογουμένου Πακτωλοῦ ποταμοῦ (Τουρκιστὶ Σάρτ-Τσάϊ), παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους Τμώλου. Ἀπέχει τῆς Σμύρνης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 55 χ.λ.μ., τῶν Θυατείρων πρὸς Νότον περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. καὶ τοῦ Ἕρμου ποταμοῦ (νῦν Γκεντὶζ-Τσάϊ) τρία μόνον χ.λ.μ. Βασιλεὺς ταύτης ἐχρημάτισεν ὁ περιώνυμος διὰ τὸν πλοῦτον του Κροῖσος (563-548 π.Χ.). Γνωστότατον εἶναι τὸ διδακτικὸν πάθημα τοῦ Κροίσου. Τοσοῦτος ὑπῆρχεν ὁ πλοῦτος αὐτοῦ ὥστε, λέγεται, ὅτι μεταξὺ τῶν ἄλλων εἶχε κατεσκευασμένους κήπους ὁλοκλήρους μὲ δένδρα ἐκ χρυσοῦ, μὲ χρυσᾶ φύλλα καὶ χρυσοῦς καρπούς, κατ’ ἀπομίμησιν τῶν φυσικῶν. Τὸν Κροῖσον ἐπεσκέφη ποτὲ ὁ Ἀθηναῖος φιλόσοφος Σόλων· ὁ Κροῖσος ἐναβρυνόμενος διὰ τὰ πλούτη του καὶ θεωρῶν ἑαυτὸν εὐδαιμονέστερον πάντων τῶν ἀνθρώπων, ἠρώτησε τὸν Σόλωνα ἂν εἶδε ποτὲ ἕτερον ἄνθρωπον μακαριώτερον αὐτοῦ. Ὁ Σόλων διὰ τῶν ἀπαντήσεών του ἀφῆκε νὰ ἐννοηθῇ ὅτι μακάριοι εἶναι μόνον οἱ ἐπ᾽ ἀρετῇ ἕως τέλους διακριθέντες. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Κροῖσος ἐδυσφόρει, προσέθηκε καὶ τὴν ἀθάνατον ρῆσιν «μηδένα πρὸ τέλους μακάριζε». Μετ’ οὐ πολὺ ἡττηθεὶς ὁ Κροῖσος ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν Κύρου, συνελήφθη αἰχμάλωτος καὶ ἐτέθη ἐπὶ τῆς πυρᾶς διὰ νὰ καῇ. Τότε ἐνθυμηθεὶς τοῦ Σόλωνος ἐκραύγασε· «Σόλων, Σόλων, Σόλων». Ὁ Κῦρος πληροφορηθεὶς τὴν αἰτίαν τοῦ ἐχάρισε τὴν ζωήν. Ὁ θησαυρὸς τοῦ Κροίσου, τὸν ὁποῖον ἀπεκόμισεν ὁ Κῦρος ὁμοῦ μετὰ τοῦ Κροίσου, εἰς νομίσματα μόνον, ἀνήρχετο κατὰ τοὺς ἱστορικοὺς εἰς 600.000.000 τάλληρα. Τόσον εὐμετάβολος εἶναι ἡ πρόσκαιρος εὐδαιμονία τῶν ἀνθρώπων. Καὶ εἰς τὰς Σάρδεις ὁ Χριστιανισμὸς εἰσῆλθε λίαν ἐνωρίς. Ἡ Ἐκκλησία τῶν Σάρδεων ὑπῆρξε καὶ αὕτη ἐκ τῶν ἑπτὰ τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 11)· παρὰ ταῦτα οἱ Χριστιανοὶ τῶν Σάρδεων ἐξαχρειωθέντες καὶ αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ πλούτου ἐπετιμήθησαν (Ἀποκ. γʹ 1-5). Σήμερον ὑπάρχει ἔρημος καὶ ἀκατοίκητος ἡ ἄλλοτε ὑπερευδαίμων πόλις τῶν Σάρδεων.