Σελίδα 1 από 6
ΚΑΡΠΟΣ, ΠΑΠΥΛΟΣ, ΑΓΑΘΟΔΩΡΟΣ καὶ ΑΓΑΘΟΝΙΚΗ οἱ ἔνδοξοι Ἅγιοι Μάρτυρες, οἱ στεροὶ στῦλοι τῆς Ἐκκλησίας καὶ θεμέλιοι ἄσειστοι, ἦσαν ἀπὸ τὴν περιφανῆ Πέργαμον [1], ἀκμάσαντες κατὰ τοὺς χρόνους Δεκίου μὲν τοῦ βασιλέως, ἀνθυπάτου δὲ τῆς Ἀνατολῆς Βαλεριανοῦ, ἐν ἔτει σν’ (250). Ἐκ τούτων οἱ Ἅγιοι Κάρπος καὶ Πάπυλος ἦσαν ἰατροὶ κατὰ τὴν τέχνην, ἡ Ἁγία Ἀγαθονίκη ἦτο ἀδελφὴ τοῦ Ἁγίου Παπύλου καὶ ὁ Ἅγιος Ἀγαθόδωοος ἦτο ὑποτακτικὸς τῶν Ἁγίων Κάρπου καὶ Παπύλου. Καὶ ὁ μὲν Ἅγιος Κάρπος ἦτο Ἐπίσκοπος Θυατείρων [2], ὁ δὲ Πάπυλος ἦτο Διάκονος, χειροτονηθεὶς ἀπὸ τὸν ἴδιον αὐτὸν Κάρπον.
Συλληφθέντες λοιπὸν οἱ Ἅγιοι Κάρπος καὶ Πάπυλος ἀπὸ τὸν ἄρχοντα τῶν Θυατείρων καὶ ἐρωτηθέντες, ὡμολόγησαν ἐνώπιον πάντων τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ μὲ πολλὴν παρρησίαν ἀπεκρίθησαν πρὸς αὐτόν· «Μεγάλη σας αἰσχύνη εἶναι καὶ ἀγνωμοσύνη, νὰ γνωρίζῃ, κατὰ τὸν Ἠσαΐαν, τὸν κύριον αὐτοῦ ὁ βοῦς καὶ ὁ ὄνος [3], ὑμεῖς δὲ νὰ γίνεσθε ἀναισθητότεροι καὶ ἀλογώτεροι τῶν ἀλόγων ζῴων καὶ νὰ ἀφήνετε τὸν Δεσπότην καὶ Σωτῆρα σας, διὰ νὰ προσκυνῆτε ἀναίσθητα εἴδωλα». Ταῦτα οἱ Ἅγιοι εἶπον καὶ ὁ Δεσπότης Χριστὸς ἔδειξεν ἀληθεῖς τοὺς λόγους των, διότι ἔγινε παρευθὺς τοσοῦτον μέγας σεισμός, ὥστε ἔπεσον καὶ ἔγιναν κονιορτὸς ὅλα τὰ εἴδωλα. Ἀλλ’ ἡ κακία τοῦ ἄρχοντος τῶν Θυατείρων δὲν μετετράπη, οὔτε ποσῶς ἐσαλεύθη, ἀλλ’ ἔμεινεν ὁ αὐτός, μάλιστα καὶ ἀγριώτερος ἔγινεν ὁ ἀσύνετος, καὶ δὲν ἠννόησε τοῦ μὲν Θεοῦ τὴν ἄφατον δύναμιν, τῶν δὲ εἰδώλων τὴν ἀσθένειαν, ἀλλὰ προσέταξε νὰ βάλουν εἰς τὸν λαιμὸν τῶν Ἁγίων κλοιοὺς σιδηροῦς καὶ νὰ τοὺς σύρουν εἰς τὸ μέσον τῆς ἀγορᾶς ὡς ἄλογα ζῷα.
Ἔγιναν ὅθεν οἱ ἀληθῶς τιμιώτατοι ἄτιμοι εἰς ὅλους καὶ καταφρονημένοι καὶ μυκτηρισμὸς καὶ γέλως τοῦ ὄχλου οἱ μυρίων ἐπαίνων καὶ ἐγκωμίων ἄξιοι. Ἔπειτα προτρέπων αὐτοὺς ὁ δικαστὴς μὲ κολακευτικοὺς λόγους νὰ θυσιάσωσιν εἰς τὰ εἴδωλα, τοὺς ἔλεγε πὼς εἶναι γνωστικοί, ὅθεν ἔπρεπε νὰ γνωρίσωσι τὸ συμφέρον των καὶ ἄλλα ἀπατηλὰ καὶ δόλια λόγια. Οἱ δὲ πάλιν μετὰ παρρησίας ἀπεκρίθησαν λέγοντες· «Ἐπειδὴ ἐγνώρισες ὅτι εἴμεθα, καθὼς εἶπες, συνετοὶ καὶ φρόνιμοι, μὴ πειράζεσαι πλέον ἄκαιρα νὰ μᾶς συμβουλεύῃς πρὸς τοιαύτην ἀγνωσίαν νὰ προσκυνήσωμεν κωφὰ εἴδωλα·
Ὑποσημειώσεις
[1] Πέργαμος· ἀρχαία πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Μυσίας καὶ πρωτεύουσα τοῦ ὁμωνύμου βασιλείου τῆς Περγάμου. Ἦτο ἐκτισμένη ἐπὶ ὄρους μεταξὺ Σμύρνης καὶ Κυδωνιῶν (Ἀϊβαλὶ) εἰς ὕψος 300 μέτρων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης καὶ εἰς ἀπόστασιν τριάκοντα χιλιομέτρων ἀπὸ τῆς ἐπὶ τοῦ Αἰγαίου παραλίας, ἐφ’ ἧς εἶχε σπουδαῖον ἐπίνειον καὶ ναύσταθμον τὴν πολίχνην Ἐλαίαν (νῦν Τσανταρλὶ) μετὰ τῆς ὁποίας συνεδέετο διὰ τοῦ μεγάλου καὶ πλωτοῦ ποταμοῦ Καΐκου (Τουρκιστὶ Μπακὶρ-Τσάϊ). Ἐν Περγάμῳ ἤκμασαν ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνας αἱ τέχναι καὶ τὰ γράμματα. Ἐν αὐτῇ ἐπενοήθη ὑπὸ τοῦ Γραμματικοῦ Κράτητος ἡ ἐν εἴδει χάρτου περγαμηνὴ ἐκ δέρματος, λαβοῦσα ἐξ αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα. Αἱ περγαμηναὶ τῆς Περγάμου ὑπῆρξαν περίφημοι διά τε τὴν σπουδαίαν κατεργασίαν των, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν βιομηχανικὴν παραγωγήν των. Ἡ βιβλιοθήκη τῆς Περγάμου περιεῖχε διακοσίας χιλιάδας τόμους βιβλίων παντοίας πνευματικῆς προόδου καὶ ἀναπτύξεως. Διαρπαγεῖσα μετὰ ταῦτα ὑπὸ τῶν Ρωμαίων ἐδωρήθη ὑπ’ αὐτῶν εἰς τὴν Κλεοπάτραν καὶ κατεκάη βραδύτερον μετὰ τῆς ὅλης Ἀλεξανδρινῆς Βιβλιοθήκης. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Περγάμου ἦτο μία τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν ἃς ἀναφέρει ὁ Θεολόγος Ἰωάννης εἰς τὴν Ἀποκάλυψιν (αʹ 11). Ἀλλαχοῦ ἀποκαλεῖ αὐτὴν «θρόνον τοῦ Σατανᾶ» (Ἀποκ. βʹ 12-17). Εἰς τὴν Πέργαμον καθὼς καὶ εἰς τὴν Ἐλαίαν σῴζονται νῦν σπουδαῖα μνημεῖα ἀρχαίας τέχνης, ἄλλα ἀνέκαθεν ὁρατὰ καὶ ἄλλα ἐλθόντα εἰς φῶς ἐσχάτως δι’ ἀνασκαφῶν. Ἡ Πέργαμος κατελήφθη ὑπὸ τῶν Σελτζούκων Τούρκων τὸ 1310, κατὰ δὲ τὴν ἐπιδρομὴν τοῦ Ταμερλάνου τὸ 1401 κατεστράφη καὶ ἠρημώθη τελείως. Μετὰ πάροδον ἑνὸς καὶ ἡμίσεος περίπου αἰῶνος οἱ Τοῦρκοι ἔκτισαν καὶ κατῴκισαν ἐκ νέου τὴν Πέργαμον, οὐχὶ ὅμως ἐπὶ τῆς κορυφῆς, ἀλλ’ εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους.
[2] Θυάτειρα· ἀρχαία πόλις τῆς Λυδίας ἐν τῇ δυτικῇ Μικρᾷ Ἀσία, καλουμένη πρὸ τοῦ γʹ π.Χ. αἰῶνος Πελοπία καὶ Σεμίραμις. Ἦτο ἐκτισμένη παρὰ τὸν Ὕλλον παραπόταμον τοῦ Ἕρμου (Γκεντὶζ-τσάϊ), εἰς τὰ σύνορα Λυδίας καὶ Μυσίας καὶ μεταξὺ τῶν πόλεων Περγάμου καὶ Σάρδεων ἀπέχουσα τῆς πρώτης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 80 χ.λ.μ. καὶ τῆς δευτέρας πρὸς Βορρᾶν 60 χ.λ.μ. παρὰ τὴν θέσιν τῆς σημερινῆς πόλεως Ἀξαρίου (Ἀκ-Χισσάρ). Εἶχε δὲ καὶ τὸ προνόμιον τοῦ ἐρυθροῦ χρωματισμοῦ. Τὰ Θυάτειρα κατεστάθησαν λίαν ἐνωρὶς Χριστιανικὸν κέντρον, ἦσαν δὲ καὶ αὐτὰ ἕδρα μιᾶς τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 1, βʹ 18-24). Ἐκ Θυατείρων κατήγετο καὶ ἡ Λυδία πρώτη ἐν Εὐρώπῃ βαπτισθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γυνὴ εἰς Φιλίππους τῆς Μακεδονίας. Σήμερον τὸν τίτλον τοῦ Μητροπολίτου Θυατείρων φέρει ὁ Ἔξαρχος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐν τῇ Δυτικῇ Εὐρώπῃ ἔχων τὴν ἕδραν του εἰς τὸ Λονδίνον.
[3] «Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον, καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ» (Ἠσ. αʹ 3).
[4] Σάρδεις· ἀρχαιοτάτη καὶ πλουσιωτάτη πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Λυδίας, πρωτεύουσα τοῦ βασιλείου αὐτῆς, κειμένη ἐπὶ τῶν ὀχθῶν τοῦ χρυσορρόα μυθολογουμένου Πακτωλοῦ ποταμοῦ (Τουρκιστὶ Σάρτ-Τσάϊ), παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους Τμώλου. Ἀπέχει τῆς Σμύρνης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 55 χ.λ.μ., τῶν Θυατείρων πρὸς Νότον περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. καὶ τοῦ Ἕρμου ποταμοῦ (νῦν Γκεντὶζ-Τσάϊ) τρία μόνον χ.λ.μ. Βασιλεὺς ταύτης ἐχρημάτισεν ὁ περιώνυμος διὰ τὸν πλοῦτον του Κροῖσος (563-548 π.Χ.). Γνωστότατον εἶναι τὸ διδακτικὸν πάθημα τοῦ Κροίσου. Τοσοῦτος ὑπῆρχεν ὁ πλοῦτος αὐτοῦ ὥστε, λέγεται, ὅτι μεταξὺ τῶν ἄλλων εἶχε κατεσκευασμένους κήπους ὁλοκλήρους μὲ δένδρα ἐκ χρυσοῦ, μὲ χρυσᾶ φύλλα καὶ χρυσοῦς καρπούς, κατ’ ἀπομίμησιν τῶν φυσικῶν. Τὸν Κροῖσον ἐπεσκέφη ποτὲ ὁ Ἀθηναῖος φιλόσοφος Σόλων· ὁ Κροῖσος ἐναβρυνόμενος διὰ τὰ πλούτη του καὶ θεωρῶν ἑαυτὸν εὐδαιμονέστερον πάντων τῶν ἀνθρώπων, ἠρώτησε τὸν Σόλωνα ἂν εἶδε ποτὲ ἕτερον ἄνθρωπον μακαριώτερον αὐτοῦ. Ὁ Σόλων διὰ τῶν ἀπαντήσεών του ἀφῆκε νὰ ἐννοηθῇ ὅτι μακάριοι εἶναι μόνον οἱ ἐπ᾽ ἀρετῇ ἕως τέλους διακριθέντες. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Κροῖσος ἐδυσφόρει, προσέθηκε καὶ τὴν ἀθάνατον ρῆσιν «μηδένα πρὸ τέλους μακάριζε». Μετ’ οὐ πολὺ ἡττηθεὶς ὁ Κροῖσος ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν Κύρου, συνελήφθη αἰχμάλωτος καὶ ἐτέθη ἐπὶ τῆς πυρᾶς διὰ νὰ καῇ. Τότε ἐνθυμηθεὶς τοῦ Σόλωνος ἐκραύγασε· «Σόλων, Σόλων, Σόλων». Ὁ Κῦρος πληροφορηθεὶς τὴν αἰτίαν τοῦ ἐχάρισε τὴν ζωήν. Ὁ θησαυρὸς τοῦ Κροίσου, τὸν ὁποῖον ἀπεκόμισεν ὁ Κῦρος ὁμοῦ μετὰ τοῦ Κροίσου, εἰς νομίσματα μόνον, ἀνήρχετο κατὰ τοὺς ἱστορικοὺς εἰς 600.000.000 τάλληρα. Τόσον εὐμετάβολος εἶναι ἡ πρόσκαιρος εὐδαιμονία τῶν ἀνθρώπων. Καὶ εἰς τὰς Σάρδεις ὁ Χριστιανισμὸς εἰσῆλθε λίαν ἐνωρίς. Ἡ Ἐκκλησία τῶν Σάρδεων ὑπῆρξε καὶ αὕτη ἐκ τῶν ἑπτὰ τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 11)· παρὰ ταῦτα οἱ Χριστιανοὶ τῶν Σάρδεων ἐξαχρειωθέντες καὶ αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ πλούτου ἐπετιμήθησαν (Ἀποκ. γʹ 1-5). Σήμερον ὑπάρχει ἔρημος καὶ ἀκατοίκητος ἡ ἄλλοτε ὑπερευδαίμων πόλις τῶν Σάρδεων.
