Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων ΚΑΡΠΟΥ, ΠΑΠΥΛΟΥ, ΑΓΑΘΟΔΩΡΟΥ καὶ ΑΓΑΘΟΝΙΚΗΣ.

Συνήθροισε τότε ὁ ἀνόητος τύραννος ὅλους τοὺς ἱερεῖς καὶ θύτας τῶν ἀναισθήτων θεῶν ὁ θεόργιστος, οἵτινες ἐδέοντο, ἱκέτευον, ἐθυσίαζον ὥραν πολλὴν εἰς τοὺς κωφοὺς οἱ τυφλοὶ καὶ ἀνόητοι, ἀλλ’ εἰς μάτην ἐδέοντο. Τότε ὁ Πάπυλος, εὐξάμενος πρὸς Κύριον μετὰ πίστεως, ἔκαμε τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ ἄρχοντος καὶ ἐγγίζει τὴν χεῖρα εἰς τὸν τυφλὸν ὀφθαλμὸν καὶ παρευθύς, ὤ τοῦ θαύματος! ἐφωτίσθη ὁ ἄρχων ψυχῇ τε καὶ σώματι, διότι εὐθὺς ὡς εὑρέθη μὲ δύο ὀφθαλμούς, ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν αὐτὸς καὶ ὅσοι ἄλλοι εἶχον γνῶσιν καὶ σύνεσιν. Ὁ δὲ ἀσύνετος Οὐαλέριος ἔμεινε τυφλὸς καὶ ἀχάριστος πρὸς τὸν εὐεργέτην, ὅστις ἰάτρευσε τὸν συγκάθεδρόν του, αὐτὸς δὲ ὁ ἀγνωμονέστατος ἐκρέμασε τὸν Μάρτυρα εἰς τὸ ξύλον, ὅπου τοῦ ἐξέσχιζαν τὸ σῶμα καὶ τὸν ἐρράβδιζον, ἄλλοι δὲ κατέκαιον τὰς πλευράς του, καὶ ἄλλοι τὸν ἐλιθοβόλουν, ἀλλ’ οἱ λίθοι ποσῶς δὲν τὸν ἤγγιζον, τὸ δὲ πῦρ ηὐλαβεῖτο τὸν Ἅγιον καὶ δὲν τὸν ἔβλαπτεν· ὅθεν ἐφυλάκισαν καὶ αὐτόν, ἕως νὰ παρέλθουν ἡμέραι τινές, νὰ μολυνθοῦν αἱ πληγαί του καὶ τότε νὰ τοὺς ξαναβασανίσῃ περισσότερον. Ἀλλ’ αὐτοὶ εἶχον τὸν οὐράνιον ἰατρόν, ὅστις τοὺς ἐθεράπευσε τόσον, ὥστε οὐδὲ στίγμα πληγῆς δὲν ἐφαίνετο.

Μετὰ ταῦτα τοὺς ἔφεραν ἐκ νέου εἰς ἐξέτασιν καὶ ἐδοκίμαζε πάλιν ὁ ἀνόητος νὰ τοὺς διαστρέψῃ εἰς τὴν ἀσέβειαν. Οἱ δὲ ὕβρισαν αὐτὸν ὅτι δὲν τοὺς ἐθανάτωσε τὸ συντομώτερον. Τότε ἔστρωσαν κατὰ γῆς τριβόλους σιδηροῦς καὶ ἠκόντιζον γυμνοὺς εἰς αὐτοὺς τοὺς Ἁγίους, καὶ τοὺς ἔσυρον ὑπτίως, πρᾶγμα πικρότατον μόνον καὶ νὰ τὸ βλέπῃ ὁ ἄνθρωπος. Ὁ δὲ Θεὸς καὶ τότε ἐθαυματούργησε, καὶ οἱ μὲν τρίβολοι ἠφανίσθησαν, οἱ δὲ Ἅγιοι ἀβλαβεῖς ἐφυλάχθησαν καὶ ὁ δικαστὴς ἐθυμώνετο περισσότερον καὶ κατεξέσχιζε μὲ ξέστρα τὰς πλευράς των χωρὶς συμπάθειαν· ἔπειτα βλέπων ὅτι ὑπέμειναν καρτερικῶς καὶ ταύτην τὴν βάσανον, συνήθροισε θηρία ὠμότατα, καὶ φέρων εἱς τὸ μέσον τοὺς Μάρτυρας ἀφῆκεν ἐναντίον των μίαν ἄρκτον μεγάλην, ἡ ὁποία ἔγινε τῶν λογικῶν γνωστικωτέρα καὶ φιλικῶς τῶν Ἁγίων τοὺς πόδας ἠσπάζετο. Ὁ δὲ ἀνοητότερος ταύτης δὲν ἠννόησε τὸ θαυμάσιον, ἀλλ’ ἀφῆκεν ἕνα λέοντα, ὁ ὁποῖος ὁμοίως ὑποτασσόμενος εἰς τὸ θεῖον βούλημα ἐφίλει τοὺς πόδας αὐτῶν, ὥσπερ νὰ εἶχε γνῶσιν καὶ σύνεσιν καί, ὤ τοῦ θαύματος! ὡμίλησε μὲ ἀνθρωπίνην φωνὴν καὶ ἠμπόδιζε τοὺς διώκτας νὰ δεικνύουν τόσην ὠμότητα κατὰ τῶν Ἁγίων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πέργαμος· ἀρχαία πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Μυσίας καὶ πρωτεύουσα τοῦ ὁμωνύμου βασιλείου τῆς Περγάμου. Ἦτο ἐκτισμένη ἐπὶ ὄρους μεταξὺ Σμύρνης καὶ Κυδωνιῶν (Ἀϊβαλὶ) εἰς ὕψος 300 μέτρων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης καὶ εἰς ἀπόστασιν τριάκοντα χιλιομέτρων ἀπὸ τῆς ἐπὶ τοῦ Αἰγαίου παραλίας, ἐφ’ ἧς εἶχε σπουδαῖον ἐπίνειον καὶ ναύσταθμον τὴν πολίχνην Ἐλαίαν (νῦν Τσανταρλὶ) μετὰ τῆς ὁποίας συνεδέετο διὰ τοῦ μεγάλου καὶ πλωτοῦ ποταμοῦ Καΐκου (Τουρκιστὶ Μπακὶρ-Τσάϊ). Ἐν Περγάμῳ ἤκμασαν ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνας αἱ τέχναι καὶ τὰ γράμματα. Ἐν αὐτῇ ἐπενοήθη ὑπὸ τοῦ Γραμματικοῦ Κράτητος ἡ ἐν εἴδει χάρτου περγαμηνὴ ἐκ δέρματος, λαβοῦσα ἐξ αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα. Αἱ περγαμηναὶ τῆς Περγάμου ὑπῆρξαν περίφημοι διά τε τὴν σπουδαίαν κατεργασίαν των, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν βιομηχανικὴν παραγωγήν των. Ἡ βιβλιοθήκη τῆς Περγάμου περιεῖχε διακοσίας χιλιάδας τόμους βιβλίων παντοίας πνευματικῆς προόδου καὶ ἀναπτύξεως. Διαρπαγεῖσα μετὰ ταῦτα ὑπὸ τῶν Ρωμαίων ἐδωρήθη ὑπ’ αὐτῶν εἰς τὴν Κλεοπάτραν καὶ κατεκάη βραδύτερον μετὰ τῆς ὅλης Ἀλεξανδρινῆς Βιβλιοθήκης. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Περγάμου ἦτο μία τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν ἃς ἀναφέρει ὁ Θεολόγος Ἰωάννης εἰς τὴν Ἀποκάλυψιν (αʹ 11). Ἀλλαχοῦ ἀποκαλεῖ αὐτὴν «θρόνον τοῦ Σατανᾶ» (Ἀποκ. βʹ 12-17). Εἰς τὴν Πέργαμον καθὼς καὶ εἰς τὴν Ἐλαίαν σῴζονται νῦν σπουδαῖα μνημεῖα ἀρχαίας τέχνης, ἄλλα ἀνέκαθεν ὁρατὰ καὶ ἄλλα ἐλθόντα εἰς φῶς ἐσχάτως δι’ ἀνασκαφῶν. Ἡ Πέργαμος κατελήφθη ὑπὸ τῶν Σελτζούκων Τούρκων τὸ 1310, κατὰ δὲ τὴν ἐπιδρομὴν τοῦ Ταμερλάνου τὸ 1401 κατεστράφη καὶ ἠρημώθη τελείως. Μετὰ πάροδον ἑνὸς καὶ ἡμίσεος περίπου αἰῶνος οἱ Τοῦρκοι ἔκτισαν καὶ κατῴκισαν ἐκ νέου τὴν Πέργαμον, οὐχὶ ὅμως ἐπὶ τῆς κορυφῆς, ἀλλ’ εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους.

[2] Θυάτειρα· ἀρχαία πόλις τῆς Λυδίας ἐν τῇ δυτικῇ Μικρᾷ Ἀσία, καλουμένη πρὸ τοῦ γʹ π.Χ. αἰῶνος Πελοπία καὶ Σεμίραμις. Ἦτο ἐκτισμένη παρὰ τὸν Ὕλλον παραπόταμον τοῦ Ἕρμου (Γκεντὶζ-τσάϊ), εἰς τὰ σύνορα Λυδίας καὶ Μυσίας καὶ μεταξὺ τῶν πόλεων Περγάμου καὶ Σάρδεων ἀπέχουσα τῆς πρώτης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 80 χ.λ.μ. καὶ τῆς δευτέρας πρὸς Βορρᾶν 60 χ.λ.μ. παρὰ τὴν θέσιν τῆς σημερινῆς πόλεως Ἀξαρίου (Ἀκ-Χισσάρ). Εἶχε δὲ καὶ τὸ προνόμιον τοῦ ἐρυθροῦ χρωματισμοῦ. Τὰ Θυάτειρα κατεστάθησαν λίαν ἐνωρὶς Χριστιανικὸν κέντρον, ἦσαν δὲ καὶ αὐτὰ ἕδρα μιᾶς τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 1, βʹ 18-24). Ἐκ Θυατείρων κατήγετο καὶ ἡ Λυδία πρώτη ἐν Εὐρώπῃ βαπτισθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γυνὴ εἰς Φιλίππους τῆς Μακεδονίας. Σήμερον τὸν τίτλον τοῦ Μητροπολίτου Θυατείρων φέρει ὁ Ἔξαρχος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐν τῇ Δυτικῇ Εὐρώπῃ ἔχων τὴν ἕδραν του εἰς τὸ Λονδίνον.

[3] «Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον, καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ» (Ἠσ. αʹ 3).

[4] Σάρδεις· ἀρχαιοτάτη καὶ πλουσιωτάτη πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Λυδίας, πρωτεύουσα τοῦ βασιλείου αὐτῆς, κειμένη ἐπὶ τῶν ὀχθῶν τοῦ χρυσορρόα μυθολογουμένου Πακτωλοῦ ποταμοῦ (Τουρκιστὶ Σάρτ-Τσάϊ), παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους Τμώλου. Ἀπέχει τῆς Σμύρνης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 55 χ.λ.μ., τῶν Θυατείρων πρὸς Νότον περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. καὶ τοῦ Ἕρμου ποταμοῦ (νῦν Γκεντὶζ-Τσάϊ) τρία μόνον χ.λ.μ. Βασιλεὺς ταύτης ἐχρημάτισεν ὁ περιώνυμος διὰ τὸν πλοῦτον του Κροῖσος (563-548 π.Χ.). Γνωστότατον εἶναι τὸ διδακτικὸν πάθημα τοῦ Κροίσου. Τοσοῦτος ὑπῆρχεν ὁ πλοῦτος αὐτοῦ ὥστε, λέγεται, ὅτι μεταξὺ τῶν ἄλλων εἶχε κατεσκευασμένους κήπους ὁλοκλήρους μὲ δένδρα ἐκ χρυσοῦ, μὲ χρυσᾶ φύλλα καὶ χρυσοῦς καρπούς, κατ’ ἀπομίμησιν τῶν φυσικῶν. Τὸν Κροῖσον ἐπεσκέφη ποτὲ ὁ Ἀθηναῖος φιλόσοφος Σόλων· ὁ Κροῖσος ἐναβρυνόμενος διὰ τὰ πλούτη του καὶ θεωρῶν ἑαυτὸν εὐδαιμονέστερον πάντων τῶν ἀνθρώπων, ἠρώτησε τὸν Σόλωνα ἂν εἶδε ποτὲ ἕτερον ἄνθρωπον μακαριώτερον αὐτοῦ. Ὁ Σόλων διὰ τῶν ἀπαντήσεών του ἀφῆκε νὰ ἐννοηθῇ ὅτι μακάριοι εἶναι μόνον οἱ ἐπ᾽ ἀρετῇ ἕως τέλους διακριθέντες. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Κροῖσος ἐδυσφόρει, προσέθηκε καὶ τὴν ἀθάνατον ρῆσιν «μηδένα πρὸ τέλους μακάριζε». Μετ’ οὐ πολὺ ἡττηθεὶς ὁ Κροῖσος ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν Κύρου, συνελήφθη αἰχμάλωτος καὶ ἐτέθη ἐπὶ τῆς πυρᾶς διὰ νὰ καῇ. Τότε ἐνθυμηθεὶς τοῦ Σόλωνος ἐκραύγασε· «Σόλων, Σόλων, Σόλων». Ὁ Κῦρος πληροφορηθεὶς τὴν αἰτίαν τοῦ ἐχάρισε τὴν ζωήν. Ὁ θησαυρὸς τοῦ Κροίσου, τὸν ὁποῖον ἀπεκόμισεν ὁ Κῦρος ὁμοῦ μετὰ τοῦ Κροίσου, εἰς νομίσματα μόνον, ἀνήρχετο κατὰ τοὺς ἱστορικοὺς εἰς 600.000.000 τάλληρα. Τόσον εὐμετάβολος εἶναι ἡ πρόσκαιρος εὐδαιμονία τῶν ἀνθρώπων. Καὶ εἰς τὰς Σάρδεις ὁ Χριστιανισμὸς εἰσῆλθε λίαν ἐνωρίς. Ἡ Ἐκκλησία τῶν Σάρδεων ὑπῆρξε καὶ αὕτη ἐκ τῶν ἑπτὰ τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 11)· παρὰ ταῦτα οἱ Χριστιανοὶ τῶν Σάρδεων ἐξαχρειωθέντες καὶ αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ πλούτου ἐπετιμήθησαν (Ἀποκ. γʹ 1-5). Σήμερον ὑπάρχει ἔρημος καὶ ἀκατοίκητος ἡ ἄλλοτε ὑπερευδαίμων πόλις τῶν Σάρδεων.