Σελίδα 2 από 6
μάλιστα ἐὰν ἔχῃς ὀλίγην γνῶσιν, μάθε ἀπὸ ἡμᾶς τὸν ἀληθῆ Θεόν, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπερίγραπτος, καὶ οὔτε ἀρχὴν ἔχει οὔτε τέλος πώποτε, ἀλλὰ διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν ἔγινεν ἄνθρωπος, καὶ σταυρωθεὶς ἑκουσίως ἀνέστη τριήμερος, ἀναστήσας καὶ ἡμᾶς καὶ ἀξιώσας τῆς προτέρας μακαριότητος. Ἔχεις νὰ εἴπῃς καὶ σὺ διὰ τοὺς θεούς σου, πῶς ἔκαμαν τοιοῦτον καλόν, ἢ ἄλλο θαυμάσιον ποτέ; οὐχί, μάλιστα δὲν εἶναι κἂν πρέπον νὰ ὀνομάζῃς θεοὺς ἀναίσθητα εἴδωλα. Τὰ δὲ χρήματα καὶ τὰ πράγματα καὶ ἄλλα ὅσα σεῖς τιμᾶτε ὡς φιλόσαρκοι, ἡμεῖς τὰ νομίζομεν ὡς σκύβαλα, ἔχοντες εἰς τὸν Θεὸν τὴν ἐλπίδα μας, ὅτι θὰ ἀπολαύσωμεν τὰ αἰώνια, διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ ὁποίου λαμβάνομεν προθύμως τὸν θάνατον».
Ταῦτα ἀκούσας ὁ τύραννος ἐθυμώθη ὁ ἀλιτήριος, καὶ ἀπορρίψας τὸ ἐπίπλαστον προσωπεῖον τῆς ἡμερότητος ἐξεγύμνωσε τὴν ἐσωτερικὴν ἀγριότητα, καὶ πρῶτον μὲν ἐπῆρεν ὅλα τὰ πράγματά των καὶ τὰ ἐχάρισεν ἐκείνων οἱ ὁποῖοι τοὺς συνέλαβον, ἔπειτα τοὺς ἔδεσαν ὄπισθεν ἵππων ἀγρίων διὰ νὰ τοὺς σύρουν ἀπὸ Θυατείρων ἕως εἰς τὰς Σάρδεις [4]. Οἱ δὲ Ἅγιοι ὑπέμειναν οὕτως ἐλαυνόμενοι δύο ἡμέρας καὶ εἰς σκληροὺς λίθους κατασυρόμενοι· τὴν δὲ νύκτα ἦλθον οὐρανόθεν Ἅγιοι Ἄγγελοι, καὶ θεραπεύοντες τὰς πληγάς των, τοὺς ἔκαμαν εἰς τὰς μελλούσας βασάνους προθυμοτέρους. Ἔπειτα, ὅταν ἦλθεν ὁ δικαστὴς εἰς τὰς Σάρδεις καὶ τοὺς εὗρε χαριεστάτους τὴν ὄψιν καὶ στερεοὺς εἰς τὸ φρόνημα, προσεπάθησε πρῶτον μὲ κολακείας νὰ τοὺς διαστρέψῃ ὁ δείλαιος, ἀλλ’ ἐφάνη ὡς ἀλώπηξ μαχομένη πρὸς λέοντα· ὅθεν ἀπορήσας ἀφῆκεν αὐτοὺς κατὰ τὸ παρὸν προστάσσων νὰ τοὺς φυλάττουν ἀσφαλῶς.
Μαθὼν δὲ ὁ τύραννος ὅτι οἱ Ἅγιοι εἶχον ὑποτακτικὸν τὸν Ἅγιον Ἀγαθόδωρον, ὅστις ὑπηρέτει αὐτοὺς ἐπιμελῶς, ἐκέλευσε νὰ ραβδίσουν αὐτὸν ἀσπλάγχνως· ἐνῷ δὲ ἐμαστίγωνον τὸ μαρτυρικὸν ἐκεῖνο σῶμα ὥραν πολλήν, ἔτρεχον ὡς ρυάκια τὰ αἵματα αὐτοῦ εἰς τὴν γῆν, αἱ ἁρμονίαι ἀνεσπῶντο καὶ τὰ σπλάγχνα σχεδὸν ἐγυμνοῦντο. Ὁ δὲ Ἀθλητὴς τοῦ Χριστοῦ ᾐσθάνετο τοὺς δριμυτάτους πόνους ἓως εἰς τὴν καρδίαν, ἀλλ’ ὑπέμενεν ἀνδρείως, ἔχων τὸν Δεσπότην Χριστὸν παραμυθίαν καὶ ὑπέμεινε τὰς μάστιγας μὲ φαιδρὸν καὶ ἀγαλλόμενον πρόσωπον, ἕως οὗ ἐκουράσθησαν οἱ δήμιοι δέροντες. Τότε καὶ ὁ Μάρτυς παρέδωκε τὴν ἁγίαν του ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ καὶ ἔλαβεν ἀξίως τὸν τῆς ἀθλήσεως στέφανον.
Ὑποσημειώσεις
[1] Πέργαμος· ἀρχαία πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Μυσίας καὶ πρωτεύουσα τοῦ ὁμωνύμου βασιλείου τῆς Περγάμου. Ἦτο ἐκτισμένη ἐπὶ ὄρους μεταξὺ Σμύρνης καὶ Κυδωνιῶν (Ἀϊβαλὶ) εἰς ὕψος 300 μέτρων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης καὶ εἰς ἀπόστασιν τριάκοντα χιλιομέτρων ἀπὸ τῆς ἐπὶ τοῦ Αἰγαίου παραλίας, ἐφ’ ἧς εἶχε σπουδαῖον ἐπίνειον καὶ ναύσταθμον τὴν πολίχνην Ἐλαίαν (νῦν Τσανταρλὶ) μετὰ τῆς ὁποίας συνεδέετο διὰ τοῦ μεγάλου καὶ πλωτοῦ ποταμοῦ Καΐκου (Τουρκιστὶ Μπακὶρ-Τσάϊ). Ἐν Περγάμῳ ἤκμασαν ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνας αἱ τέχναι καὶ τὰ γράμματα. Ἐν αὐτῇ ἐπενοήθη ὑπὸ τοῦ Γραμματικοῦ Κράτητος ἡ ἐν εἴδει χάρτου περγαμηνὴ ἐκ δέρματος, λαβοῦσα ἐξ αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα. Αἱ περγαμηναὶ τῆς Περγάμου ὑπῆρξαν περίφημοι διά τε τὴν σπουδαίαν κατεργασίαν των, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν βιομηχανικὴν παραγωγήν των. Ἡ βιβλιοθήκη τῆς Περγάμου περιεῖχε διακοσίας χιλιάδας τόμους βιβλίων παντοίας πνευματικῆς προόδου καὶ ἀναπτύξεως. Διαρπαγεῖσα μετὰ ταῦτα ὑπὸ τῶν Ρωμαίων ἐδωρήθη ὑπ’ αὐτῶν εἰς τὴν Κλεοπάτραν καὶ κατεκάη βραδύτερον μετὰ τῆς ὅλης Ἀλεξανδρινῆς Βιβλιοθήκης. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Περγάμου ἦτο μία τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν ἃς ἀναφέρει ὁ Θεολόγος Ἰωάννης εἰς τὴν Ἀποκάλυψιν (αʹ 11). Ἀλλαχοῦ ἀποκαλεῖ αὐτὴν «θρόνον τοῦ Σατανᾶ» (Ἀποκ. βʹ 12-17). Εἰς τὴν Πέργαμον καθὼς καὶ εἰς τὴν Ἐλαίαν σῴζονται νῦν σπουδαῖα μνημεῖα ἀρχαίας τέχνης, ἄλλα ἀνέκαθεν ὁρατὰ καὶ ἄλλα ἐλθόντα εἰς φῶς ἐσχάτως δι’ ἀνασκαφῶν. Ἡ Πέργαμος κατελήφθη ὑπὸ τῶν Σελτζούκων Τούρκων τὸ 1310, κατὰ δὲ τὴν ἐπιδρομὴν τοῦ Ταμερλάνου τὸ 1401 κατεστράφη καὶ ἠρημώθη τελείως. Μετὰ πάροδον ἑνὸς καὶ ἡμίσεος περίπου αἰῶνος οἱ Τοῦρκοι ἔκτισαν καὶ κατῴκισαν ἐκ νέου τὴν Πέργαμον, οὐχὶ ὅμως ἐπὶ τῆς κορυφῆς, ἀλλ’ εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους.
[2] Θυάτειρα· ἀρχαία πόλις τῆς Λυδίας ἐν τῇ δυτικῇ Μικρᾷ Ἀσία, καλουμένη πρὸ τοῦ γʹ π.Χ. αἰῶνος Πελοπία καὶ Σεμίραμις. Ἦτο ἐκτισμένη παρὰ τὸν Ὕλλον παραπόταμον τοῦ Ἕρμου (Γκεντὶζ-τσάϊ), εἰς τὰ σύνορα Λυδίας καὶ Μυσίας καὶ μεταξὺ τῶν πόλεων Περγάμου καὶ Σάρδεων ἀπέχουσα τῆς πρώτης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 80 χ.λ.μ. καὶ τῆς δευτέρας πρὸς Βορρᾶν 60 χ.λ.μ. παρὰ τὴν θέσιν τῆς σημερινῆς πόλεως Ἀξαρίου (Ἀκ-Χισσάρ). Εἶχε δὲ καὶ τὸ προνόμιον τοῦ ἐρυθροῦ χρωματισμοῦ. Τὰ Θυάτειρα κατεστάθησαν λίαν ἐνωρὶς Χριστιανικὸν κέντρον, ἦσαν δὲ καὶ αὐτὰ ἕδρα μιᾶς τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 1, βʹ 18-24). Ἐκ Θυατείρων κατήγετο καὶ ἡ Λυδία πρώτη ἐν Εὐρώπῃ βαπτισθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γυνὴ εἰς Φιλίππους τῆς Μακεδονίας. Σήμερον τὸν τίτλον τοῦ Μητροπολίτου Θυατείρων φέρει ὁ Ἔξαρχος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐν τῇ Δυτικῇ Εὐρώπῃ ἔχων τὴν ἕδραν του εἰς τὸ Λονδίνον.
[3] «Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον, καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ» (Ἠσ. αʹ 3).
[4] Σάρδεις· ἀρχαιοτάτη καὶ πλουσιωτάτη πόλις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Λυδίας, πρωτεύουσα τοῦ βασιλείου αὐτῆς, κειμένη ἐπὶ τῶν ὀχθῶν τοῦ χρυσορρόα μυθολογουμένου Πακτωλοῦ ποταμοῦ (Τουρκιστὶ Σάρτ-Τσάϊ), παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους Τμώλου. Ἀπέχει τῆς Σμύρνης πρὸς Ἀνατολὰς περὶ τὰ 55 χ.λ.μ., τῶν Θυατείρων πρὸς Νότον περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. καὶ τοῦ Ἕρμου ποταμοῦ (νῦν Γκεντὶζ-Τσάϊ) τρία μόνον χ.λ.μ. Βασιλεὺς ταύτης ἐχρημάτισεν ὁ περιώνυμος διὰ τὸν πλοῦτον του Κροῖσος (563-548 π.Χ.). Γνωστότατον εἶναι τὸ διδακτικὸν πάθημα τοῦ Κροίσου. Τοσοῦτος ὑπῆρχεν ὁ πλοῦτος αὐτοῦ ὥστε, λέγεται, ὅτι μεταξὺ τῶν ἄλλων εἶχε κατεσκευασμένους κήπους ὁλοκλήρους μὲ δένδρα ἐκ χρυσοῦ, μὲ χρυσᾶ φύλλα καὶ χρυσοῦς καρπούς, κατ’ ἀπομίμησιν τῶν φυσικῶν. Τὸν Κροῖσον ἐπεσκέφη ποτὲ ὁ Ἀθηναῖος φιλόσοφος Σόλων· ὁ Κροῖσος ἐναβρυνόμενος διὰ τὰ πλούτη του καὶ θεωρῶν ἑαυτὸν εὐδαιμονέστερον πάντων τῶν ἀνθρώπων, ἠρώτησε τὸν Σόλωνα ἂν εἶδε ποτὲ ἕτερον ἄνθρωπον μακαριώτερον αὐτοῦ. Ὁ Σόλων διὰ τῶν ἀπαντήσεών του ἀφῆκε νὰ ἐννοηθῇ ὅτι μακάριοι εἶναι μόνον οἱ ἐπ᾽ ἀρετῇ ἕως τέλους διακριθέντες. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Κροῖσος ἐδυσφόρει, προσέθηκε καὶ τὴν ἀθάνατον ρῆσιν «μηδένα πρὸ τέλους μακάριζε». Μετ’ οὐ πολὺ ἡττηθεὶς ὁ Κροῖσος ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν Κύρου, συνελήφθη αἰχμάλωτος καὶ ἐτέθη ἐπὶ τῆς πυρᾶς διὰ νὰ καῇ. Τότε ἐνθυμηθεὶς τοῦ Σόλωνος ἐκραύγασε· «Σόλων, Σόλων, Σόλων». Ὁ Κῦρος πληροφορηθεὶς τὴν αἰτίαν τοῦ ἐχάρισε τὴν ζωήν. Ὁ θησαυρὸς τοῦ Κροίσου, τὸν ὁποῖον ἀπεκόμισεν ὁ Κῦρος ὁμοῦ μετὰ τοῦ Κροίσου, εἰς νομίσματα μόνον, ἀνήρχετο κατὰ τοὺς ἱστορικοὺς εἰς 600.000.000 τάλληρα. Τόσον εὐμετάβολος εἶναι ἡ πρόσκαιρος εὐδαιμονία τῶν ἀνθρώπων. Καὶ εἰς τὰς Σάρδεις ὁ Χριστιανισμὸς εἰσῆλθε λίαν ἐνωρίς. Ἡ Ἐκκλησία τῶν Σάρδεων ὑπῆρξε καὶ αὕτη ἐκ τῶν ἑπτὰ τῆς Ἀποκαλύψεως (αʹ 11)· παρὰ ταῦτα οἱ Χριστιανοὶ τῶν Σάρδεων ἐξαχρειωθέντες καὶ αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ πλούτου ἐπετιμήθησαν (Ἀποκ. γʹ 1-5). Σήμερον ὑπάρχει ἔρημος καὶ ἀκατοίκητος ἡ ἄλλοτε ὑπερευδαίμων πόλις τῶν Σάρδεων.
