α’. Τὸ θαῦμα τῆς Μονῆς Δοχειαρίου.

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟΝ τῆς βασιλείας Νικηφόρου Γ’ τοῦ Βοτανειάτου [͵αοη’-͵απα’ (1078-1081)] ἦτο Μοναχός τις Εὐθύμιος ὀνόματι εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος, γνωστὸς καὶ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, τοῦ κτίτορος τῆς Λαύρας. Αὐτὸς ὁ Εὐθύμιος ἔκτισε μικρὰν Ἐκκλησίαν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ἐκεῖ δὲ ἡσύχαζε μὲ συνοδείαν εἰς θέσιν λεγομένην Δάφνην. Τὴν ἐποχὴν ἐκείνην αἰχμαλωτίσαντες οἱ Σαρακηνοὶ πολλοὺς τόπους ἐπῆγαν καὶ εἰς ἐκεῖνο τὸ Μοναστήριον νὰ τὸ αἰχμαλωτίσουν· ὅθεν οἱ Μοναχοὶ πάντες ἀνεχώρησαν εἰς τὸν λόγγον καὶ ἐσώθησαν ὁμοῦ μὲ τὸν Εὐθύμιον. Ἀφοῦ δὲ ἀνεχώρησαν ἀπὸ ἐκεῖ οἱ Σαρακηνοί, ἐξῆλθον οἱ Μοναχοὶ ἀπὸ τὸν λόγγον καὶ εἶδον τὴν ἐρήμωσιν τοῦ Μοναστηρίου, μὴ ἔχοντες δὲ τὶ νὰ ποιήσωσι, περιεπάτουν ἔνθεν κἀκεῖθεν. Ὁ δὲ Εὐθύμιος περιπατῶν ἔφθασεν ἕως εἰς τὴν θέσιν εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται νῦν ἡ Μονὴ τοῦ Δοχειαρίου καὶ ἰδὼν τὸν τόπον, ὅτι ἦτο κατάλληλος πρὸς κατοικίαν, ἔκτισε μικρὰν Ἐκκλησίαν, πάλιν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ἐποίησε δὲ καί τινα κελλία πρὸς ἀνάπαυσιν τῶν Μοναχῶν.

Δὲν παρῆλθε πολὺς καιρὸς καί τις ἄνθρωπος, Νικόλαος ὀνόματι, ἄρχων ἐκ τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ συγγενὴς τοῦ Εὐθυμίου, ἐπεθύμησε νὰ γίνῃ Μοναχός. Ὅθεν συνάξας ὅλην τὴν περιουσίαν του, ἐπῆγεν εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Δοχειαρίου καὶ ἐκουρεύθη, μετονομασθεὶς Νεόφυτος. Εἰς ὀλίγον καιρὸν ἔγινε καὶ Ἡγούμενος τοῦ Μοναστηρίου διὰ τὴν ἐνάρετον πολιτείαν του, ὁ δὲ θεῖος του Εὐθύμιος ἡσύχαζε κατὰ μόνας. Ἀφοῦ ἔγινεν Ἡγούμενος ὁ Νεόφυτος, παρευθὺς κατεδάφισε τὴν μικρὰν ἐκείνην Ἐκκλησίαν καὶ ἔκτισεν ἄλλην μεγαλυτέραν, ὅπως φαίνεται ἕως τὴν σήμερον, ἔκτισε δὲ γύρωθεν καὶ τειχόκαστρον μετὰ πύργου μεγάλου πρὸς φύλαξιν τοῦ Μοναστηρίου· πλὴν ἐδαπανήθη ὁ πλοῦτος του καὶ δὲν ἔφθανε νὰ ἱστορηθῇ (εἰκονογραφηθῇ) ἡ Ἐκκλησία, διὰ τοῦτο ἦτο πολὺ λυπημένος καὶ παρεκάλει τὸν Θεὸν νὰ εὑρεθῇ μέσον πρὸς ἱστόρησιν τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ δὲ Θεὸς ἐπήκουσε τὴν δέησίν του καὶ ἔγινε τοιοῦτον θαῦμα: Ἀπέναντι τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἕως ἑξῆντα μίλια εἶναι νῆσος, ὀνόματι Λόγγος· εἰς αὐτὴν τὴν νῆσον εἶχε τὸ Μοναστήριον μετόχιον καὶ πλησίον εἰς τὸ μετόχιον εὑρίσκετο στῦλος ἀρχαῖος καὶ ἔγραφεν εἰς τὴν κορυφήν του οὕτω· «Ὅποιος μὲ κτυπήσῃ εἰς τὴν κεφαλήν, θέλει εὕρει χρυσίον πολύ».