ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΣ ὁ ἔνδοξος τοῦ Χριστοῦ Μεγαλομάρτυς ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους τῶν ἀσεβῶν βασιλέων Δεκίου, Γάλλου καὶ Οὐαλεριανοῦ[i], καταγόμενος μὲν ἀπο τὴν γῆν τῆς Ἀνατολῆς, συνηριθμημένος δὲ μὲ τὸ στράτευμα τὸ ὀνομαζόμενον τῶν Μαρτησίων, υἱὸς ὑπάρχων Σκύθου τινός, Γορδιανοῦ καλουμένου, ὅστις ἦτο μὲν Χριστιανός, ἀλλὰ κεκρυμμένος καὶ ὁ βασιλεὺς δὲν τὸ ἐγνώριζε.

Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ πατρός του, νέος ἔτι ὢν ὁ Ἅγιος καὶ ἀνδρεῖος εἰς τοὺς κατὰ τῶν ἐχθρῶν πολέμους, ἐστάλη ὑπὸ τοῦ βασιλέως μὲ τὸ στράτευμα νὰ πολεμήσῃ κατὰ βαρβάρων· βλέπων δὲ ὅτι αὐτοὶ ἦσαν πολλοί, ἐσυλλογίζετο τί νὰ πράξῃ. Τότε τοῦ ἐφάνη λευκοφόρος καὶ ὡραιότατος Ἄγγελος Κυρίου, ὅστις κρατῶν ξίφος εἰς τὴν δεξιάν του χεῖρα τὸ ἔδωκε τοῦ νέου, λέγων· «Φίλε ἠγαπημένε Μερκούριε, ὁ Κύριος τῶν Κυρίων καὶ Θεὸς τῶν ἁπάντων μὲ ἔστειλε νὰ σοῦ δώσω θάρρος καὶ δύναμιν κατὰ τῶν ἐχθρῶν σου λοιπὸν προχώρησε κατ’ αὐτῶν καὶ θὰ τοὺς νικήσῃς μὲ τὴν βοήθειαν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, νὰ γίνῃς μὲ τὴν νίκην ταύτην εἰς ὅλους περιβόητος, καὶ μὴ φανῇς πρὸς τὸν εὐεργέτην Θεὸν ἀχάριστος, ἀλλ’ ἐνθυμοῦ τὴν καλωσύνην ταύτην πάντοτε καὶ ἂς ριζώσῃ εἰς τὴν ψυχήν σου ὁ πόθος του, διότι πρόκειται νὰ μαρτυρήσῃς ὑπὲρ τοῦ ὀνόματός του καὶ νὰ λάβῃς τὸν στέφανον τῆς ἀθλήσεως». Ταῦτα ἀκούσας ἔλαβε θάρρος καὶ δύναμιν ὁ Μερκούριος καὶ ἐλθὼν εἰς τὸ μέσον τοῦ στρατοῦ ὥρμησε μὲ προθυμίαν καὶ γενναιότητα ἐναντίον τῶν βαρβάρων καὶ προχωρήσας ἕως ἐκεῖ ὅπου ἦτο ὁ στρατηγὸς ὁ ὑπ’ αὐτῶν λεγόμενος Ρήγας, κτυπήσας δὲ ἀνδρείως μὲ τὸ ξίφος, τὸ ὁποῖον τοῦ ἔδωκεν ὁ θεῖος Ἄγγελος, ἐφόνευσε πολλοὺς ἀνδρείους σωματοφύλακας τοῦ ἀρχηγοῦ των. Οἱ δὲ ἐπίλοιποι, βλέποντες τὸν νέον νὰ τοὺς θανατώνῃ ὡς λέων ἄγριος, ἔφυγον ἀπὸ τὸν φόβον των ἔντρομοι· ὅθεν ὁ Μερκούριος εὑρίσκων μόνον τὸν Ρήγαν ὥρμησε κατ’ αὐτοῦ μὲ πολλὴν ἀνδρείαν καὶ τὸν ἐφόνευσεν. Οἱ δὲ στρατιῶται βέποντες ὅτι ὁ ἀρχηγός των ἔπεσε νεκρὸς ἔφυγαν ὅλοι.

Ἀκούσας ὁ βασιλεὺς τὴν ἀνδραγαθίαν ταύτην τοῦ Μερκουρίου, ὅτι μόνος του ἐνίκησεν ὁλόκληρον στρατόν, τὸν ἀνηγόρευσεν ἀρχιστράτηγον καὶ πολλὰς δωρεὰς τοῦ ἐχάρισε· τοῦ ἔκαμε μεγάλην φήμην εἰς τὸν λαόν, καὶ τὸν προσεκάλεσεν εἰς τὴν τράπεζάν του, ὅπου συνέτρωγον καθ’ ἑκάστην καὶ διελέγοντο.