ΠΑΥΛΟΣ ὁ Ὅσιος πατὴρ ἡμῶν ὁ Θηβαῖος ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Δεκίου καὶ Οὐαλλεριανοῦ τῶν βασιλέων ἐν ἔτει σνε’ (255), καταγόμενος ἀπὸ τὴν ἐν Αἰγύπτῳ πόλιν τῆς Θηβαΐδος· βλέπων δὲ τὸν μέγαν διωγμόν, ὅστις ἐγένετο ἀπὸ τὸν Δέκιον, ἐφοβήθη τὰς βασάνους καὶ ἐσκέπτετο νὰ φύγῃ εἰς τόπον ἀπόκρυφον.

Οὗτος ὅτε ἦτο ἐτῶν δέκα πέντε ἔμεινεν ὀρφανός, εἶχε δὲ μόνον μίαν ἀδελφὴν ὓπανδρον, τῆς ὁποιας ὁ ἀνὴρ ἐπῆγε καὶ ἐπρόδωσεν αὐτὸν εἰς τοὺς τυράννους ὡς Χριστιανόν, μὲ σκοπὸν νὰ κληρονομήσῃ ἐκεῖνος τὸ μερίδιον τῆς πατρικῆς κληρονομίας τοῦ Ἁγίου τούτου ἕνεκεν, τὴν ἀνάγκην ἀρετὴν ποιησάμενος, ἐμάκρυνε φυγαδεύων, κατὰ τὸν Δαβίδ, εἰς τὴν ἔρημον καὶ τὰ βουνά. Παρερχομένου ὃμως τοῦ χρόνου ἐσμικρύνετο ὁ φόβος τῶν βασάνων εἰς τὴν καρδίαν τοῦ Ὁσίου καὶ ἐγένετο μᾶλλον φόβος Θεοῦ καὶ ἐπιθυμία τοῦ νὰ ἀρέσῃ εἰς τὸν Θεόν. Διὰ τοῦτο μεταβὰς εἰς αὐτὴν τὴν βαθυτάτην ἔρημον, πλησιάζει εἰς ἓν σπήλαιον, καὶ ἰδὼν τόπον ἡσυχαστικὸν καὶ ὡραιότατον μὲ πηγὴν καὶ φοίνικα, ἀπεφάσισε νὰ μείνῃ ἐκεῖ κρίνων ὅτι εἰς τοῦτον ὁ Κύριος τὸν ὡδήγησε πρὸς ψυχικήν του ὠφέλειαν. Διέτριψε δὲ ἐκεῖ χρόνους τριάκοντα τρεφόμενος μὲ χόρτα καὶ φοίνικας καὶ σκεπόμενος μὲ τὰ φύλλα αὐτῶν, ἀλλὰ μετὰ ταῦτα τὸν ἐλυπήθη ὁ Κύριος καὶ τοῦ ἔστελλε καθ’ ἑκάστην ἥμισυν ἄρτον.

Τὸν Ὅσιον τοῦτον Παῦλον λέγουσιν ὅτι εὗρεν εἰς τὴν βαθυτέραν ἔρημον ὁ Μέγας Ἀντώνιος, καὶ ἐμακάρισεν αὐτὸν διὰ τρία πράγματα: διὰ τὸν ἥσυχον καὶ ἐρημικὸν τόπον, εἰς τὸν ὁποῖον κατῴκει, διὰ τὴν μακροχρόνιον ἐκεῖ διαμονήν του καὶ διὰ τὴν ἀπὸ τοῦ κόσμου ἀναχώρησιν καὶ φυγὴν αὐτοῦ· διότι πρῶτος οὗτος ἀπὸ τοὺς Ὁσίους ἐτόλμησε νὰ προχωρήσῃ εἰς τὰ βαθύτερα μέρη τῆς ἐρήμου, καὶ σχεδὸν πρῶτος αὐτὸς ἐξέτεινεν εἰς τόσον μέγα διάστημα χρόνου τὸν δρόμον τῆς ἀσκήσεως, διότι ἀναχωρήσας ἀπὸ τὰς φροντίδας τοῦ κόσμου ἔζησεν εἰς τὴν ἔρημον ἐκ τῆς νεαρᾶς του ἡλικίας. Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ὁ Μέγας Ἀντώνιος ἦτο ἐτῶν ἐννενήκοντα καὶ πολλάκις ἐσκέπτετο καὶ διηπόρει καθ’ ἑαυτὸν λέγων· «Ἆρά γε νὰ εἶναι ἄλλος Μοναχὸς εἰς τὴν ἐνδοτέραν ἔρημον;». Νύκτα δέ τινα, ἐνῷ ἐσκέπτετο ταῦτα, ἦλθεν Ἄγγελος Κυρίου καὶ τοῦ λέγει· «Ὕπαγε ταχέως εἰς τὸ ἐνδότερον τῆς ἐρήμου, νὰ εὕρῃς τὸν Ἀββᾶν Παῦλον, ὅστις εἶναι ἐναρετώτερός σου καὶ θέλεις λάβει ἀπ’ ἐκεῖνον μεγάλην ὠφέλειαν». Ταῦτα ἀκούσας δὲν ἀνέβαλε τὸν καιρόν, ἀλλὰ καταφρονήσας ἀσθένειαν γήρατος, μακρὰν ὁδοιπορίαν καὶ ὅλα τὰ ἄλλα ἐμπόδια, ἐκίνησε τὴν πρωΐαν καὶ περιπατῶν ὃλην τὴν ἡμέραν κατεφλέγετο ἀπὸ τὴν καῦσιν τοῦ ἡλίου· ἤλπιζεν ὅμως εἰς τὸν Κύριον νὰ τοῦ δείξῃ τὸν ἔμψυχον θησαυρόν, καὶ δὲν ἐσυλλογίζετο οὐδόλως τὴν δυσχέρειαν τῆς ὁδοῦ.