Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων Πατέρων ἡμῶν ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ τοῦ μεγάλου Γέροντος καὶ ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ ἐπιλεγομένου Προφήτου, μαθητοῦ τοῦ Ἁγίου Βαρσανουφίου, τῶν παρὰ τῷ ἐν Γάζῃ τῆς Παλαιστίνης Κοινοβίῳ τοῦ Ἀββᾶ Σερίδου ἀκμασάντων καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Πρᾶγμα δὲ θαυμαστὸν ἠκολούθησεν, ὅταν ὁ μέγας Βαρσανούφιος ἔκαμεν ἀρχὴν νὰ ὑπαγορεύῃ τὰς ἀποκρίσεις ταύτας πρὸς τὸν Ὅσιον Σέριδον, τὸν Ἡγούμενον τοῦ Μοναστηρίου, καθὼς ὁ ἴδιος ὁ Σέριδος ἐμαρτύρησε πρὸς τὸν ἀπὸ Μηρωσάβης Ὅσιον Ἰωάννην. Δηλαδὴ ὁ Ὅσιος Βαρσανούφιος, καλέσας τὸν θεῖον Σέριδον, τὸν γραφέα αὐτοῦ, εἶπεν εἰς αὐτὸν νὰ γράψῃ ἀπόκρισιν πρὸς τὸν ἀπὸ Μηρωσάβης Ἰωάννην, ἀλλ’ ὁ Σέριδος, μὴ δυνάμενος νὰ κρατήσῃ εἰς τὸν νοῦν του ὅλα τὰ λόγια, τὰ ὁποῖα εἶπεν ὁ Ὅσιος, διελογίζετο καὶ ἠπόρει πῶς θὰ ἠδύνατο νὰ γράψῃ τόσα πολλὰ λόγια καὶ πῶς, ἀφοῦ ἤθελεν ὁ Γέρων νὰ γράψῃ ταῦτα, δὲν τοῦ εἶπε νὰ φέρῃ μελάνην καὶ χάρτην διὰ νὰ ἀκούῃ ἕνα ἕνα λόγον καὶ νὰ τὸν γράφῃ. Τοῦτον τὸν διαλογισμὸν τοῦ Σερίδου ἐγνώρισεν ὁ μέγας Βαρσανούφιος διὰ τοῦ διορατικοῦ χαρίσματος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ εὐθὺς ἔλαμψε τὸ πρόσωπόν του καὶ ἔγινεν ὡσὰν πῦρ, λέγει δὲ τότε πρὸς τὸν Σέριδον· «Ὕπαγε, γράψον καὶ μὴ φοβηθῇς· ὅτι ἀνίσως καὶ σοῦ εἰπῶ μυρίους λόγους, ἤξευρε ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον δὲν θέλει ἀφήσει νὰ γράψῃς οὔτε παραπάνω, οὔτε παρακάτω, ὡς ἑνὸς λόγου καὶ γράμματος, ἔστω καὶ ἂν σὺ θελήσῃς τοῦτο, ἀλλὰ θέλει ὁδηγεῖ τὴν χεῖρα σου, διὰ νὰ γράψῃ ὅσα σοῦ εἶπον μὲ ἀκολουθίαν καὶ τάξιν» (Ἀποκρ. α’). Κανένας δὲ ἀπὸ τοὺς περιέργους καὶ τοὺς ἔχοντας τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου καὶ τῆς σαρκὸς ἂς μὴ κατηγορήσῃ τὰ λόγια ταῦτα τοῦ Ἁγίου, ὡς τάχα ὑπερήφανα. Ἐπειδὴ ὁ σαρκικὸς ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ταῦτα λέγων, «οὐ δέχεται τὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ, μωρία γὰρ αὐτῷ ἐστι καὶ οὐ δύναται γνῶναι ὅτι πνευματικῶς ἀνακρίνεται» καθὼς λέγει ὁ Ἀπόστολος «ὁ δὲ Πνευματικός», ὁποῖος ἦτο ὁ θεῖος Βαρσανούφιος, «ἀνακρίνει μὲν πάντα, αὐτὸς δὲ ὑπ’ οὐδενὸς ἀνακρίνεται» (Α’ Κορ. β’ 14-15).

Ἐπειδὴ δὲ ὁ Θεὸς οἷς οἶδε κρίμασιν ἔκρυψεν ἀπὸ τὸν Ὅσιον Ἰωάννην τὸν θάνατον τοῦ Ἡγουμένου Ἀββᾶ Σερίδου, προεγνώρισε τὴν τελευτήν του καὶ εἶπε τὰ λόγια ταῦτα· «εἰς τὰ ἕβδομα τοῦ Ἀββᾶ Σερίδου τελευτῶ· διότι ἐὰν ἔμενεν ὁ Ἀββᾶς Σέριδος, θὰ ἔμενον καὶ ἐγὼ ἄλλα πέντε ἔτη, ἐπειδὴ δὲ ἀπέκρυψε τοῦτο ἀπὸ ἐμὲ ὁ Θεὸς καὶ ἔλαβεν αὐτόν, δὲν παραμένω πλέον». Ἐπειδὴ ὅμως καὶ ὁ νεοεκλεγεὶς τότε Ἡγούμενος τοῦ Κοινοβίου Ἀββᾶς Αἰλιανὸς δὲν ἐγνώριζε τὰς τάξεις τοῦ Μοναστηρίου καὶ πῶς νὰ διοικῇ τοὺς ἀδελφούς, παρεκάλεσε τὸν θεῖον Ἰωάννην νὰ παραμείνῃ ὀλίγον ἀκόμη, λέγων πρὸς αὐτόν· «κἂν δύο ἑβδομάδας χάρισαί μου, ἵνα σὲ ἐρωτήσω περὶ τοῦ Μοναστηρίου καὶ τῆς διοικήσεως αὐτοῦ». Ὅθεν εὐσπλαγχνισθεὶς ὁ Ὅσιος


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Γάζα, ἄνευ οὐδεμιᾶς ἀμφιβολίας, εἶναι μία ἐκ τῶν ἀρχαιοτάτων πόλεων τοῦ κόσμου. Εὑρίσκεται ἐν Παλαιστίνῃ ἐπὶ λόφου περὶ τὰ 5 χ.λ.μ. ἀπὸ τῆς Μεσογείου θαλάσσης. Ταύτης πρῶτος Ἐπίσκοπος ἐχειροτονήθη ὁ Ἀπόστολος Φιλήμων.

[2] Τὰς Ἐρωταποκρίσεις τῶν Ὁσίων τούτων Πατέρων Βαρσανουφίου καὶ Ἰωάννου περισυνέλεξεν ὁ Ὅσιος Δωρόθεος, ὅστις ἦτο τότε Μοναχὸς τῆς Μονῆς τοῦ Ἀββᾶ Σερίδου, μετὰ δὲ τὴν τελευτὴν τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου συνέστησεν ἴδιον Μοναστήριον. Ἐσῴζοντο δὲ αὕται μόνον ἐν ἐλαχίστοις χειρογράφοις ὑπὸ τὸν τίτλον «Βίβλος ψυχωφελεστάτη κ.τ.λ.», μέχρι τῶν ἀρχῶν τοῦ ΙΘ’ αἰῶνος, ὅτε ἐπιληφθεὶς αὐτῶν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης διώρθωσεν ἐπιμελῶς, οὕτω δὲ διωρθωμέναι ἐξεδόθησαν τύποις τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ ἐν ἔτει 1816, «διὰ δαπάνης τῶν πανοσιωτάτων καὶ κατὰ πνεῦμα ἀδελφῶν Ἁγιορειτῶν, τοῦ τε Κυρίου Ἀνανίου Μοναχοῦ καὶ Κυρίου Κυπριανοῦ καὶ Εὐθυμίου τῶν Πρεβυτέρων εἰς κοινὴν ἁπάντων τῶν Ὀρθοδόξων ὠφελειαν». Τὸ δεύτερον ἐξεδόθησαν ὑπὸ Σωτηρίου Ν. Σχοινᾶ ἐν Βόλῳ τῷ 1960. Ἐξεδόθησαν ἐπίσης μεταφρασμέναι εἰς τὴν Ρωσικὴν καὶ τμῆμα αὐτῶν καὶ εἰς ἄλλας γλώσσας. Ἡ πλήρης συλλογὴ περιλαμβάνει 840 Ἐρωταποκρίσεις, ἐξ ὧν 396 εἶναι τοῦ Βαρσανουφίου «τοῦ μεγάλου Γέροντος» καὶ 444 τοῦ Ἰωάννου «τοῦ ἄλλου Γέροντος».

[3] Ἐκ τῆς αἰτίας ταύτης πολλοί, ἀρεσκόμενοι εἰς τὰ σκάνδαλα, ἠθέλησαν νὰ κατηγορήσωσι τὸν Ἅγιον ὡς Μονοφυσίτην, ἀλλὰ τὴν κατηγορίαν ταύτην ἀπέκρουσαν πολλοὶ Πατέρες, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Ὅσιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ὅστις εἰς τὴν «Διαθήκην» του λέγει, ὅτι εἰς τὴν Βίβλον τοῦ Ὁσίου Βαρσανουφίου οὐδὲν ἀπᾷδον καὶ ἄτοπον εὗρεν, ὁμοίως ὁ Ἅγιος Ταράσιος, ὁ Ὅσιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ὁ Ὅσιος Νίκων ὁ ἐν τῷ μέλανι ὄρει τῆς Ἀντιοχείας ἀσκήσας καὶ ἄλλοι πολλοί.