Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ὁσίων Πατέρων ἡμῶν ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ τοῦ μεγάλου Γέροντος καὶ ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ ἐπιλεγομένου Προφήτου, μαθητοῦ τοῦ Ἁγίου Βαρσανουφίου, τῶν παρὰ τῷ ἐν Γάζῃ τῆς Παλαιστίνης Κοινοβίῳ τοῦ Ἀββᾶ Σερίδου ἀκμασάντων καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Ἐκ τῆς θαυμαστῆς ταύτης πολιτείας τοῦ Ὁσίου ἐδόθη εἰς αὐτὸν παρὰ Θεοῦ πλουσιώτατον καὶ τὸ τῆς θαυματουργίας χάρισμα. Διὰ τοῦτο καὶ τὸν Ἀββᾶν Σέριδον ἀσθενήσαντά ποτε ἀπὸ βαρεῖαν ἀσθένειαν ἐθεράπευσεν, ὁμοίως καὶ ἄλλον ἀδελφὸν δεινῶς βασανιζόμενον καὶ ἄλλους πολλούς. Διὰ τοῦτο καὶ τοῦ Ὁσίου τούτου ὄχι μόνον ἡ ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς ἐχαριτώθη καὶ ἡγιάσθη, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τὸ ἱερὸν σῶμα του ἀπήλαυσε τῆς θείας Χάριτος καὶ ἁγιότητος, διὰ τοῦτο καὶ ὅσα πράγματα ἤγγιζον εἰς αὐτὸ ἐλάμβανον καὶ αὐτὰ θείαν τινὰ δύναμιν καὶ χάριν. Καὶ τὸ κουκούλιον του, τὸ ὁποῖον ἀπέστειλεν εἰς τὸν ἀπὸ Μηρωσάβης Ἰωάννην, ἐσκέπαζεν αὐτὸν ἀπὸ πολλῶν πειρασμῶν καὶ κακῶν. Ἄλλος δὲ Ὅσιος ἔστειλεν εἰς αὐτὸν τὸ κουκούλιον καὶ τὸν ἀνάλαβον αὐτοῦ (ἤτοι τὸ πολυσταύριον) καὶ παρεκάλεσεν αὐτὸν νὰ τὰ φορέσῃ καὶ μετὰ ταῦτα νὰ τοῦ τὰ ἀποστείλῃ διὰ νὰ τὰ ἔχῃ σκέπην καὶ βοήθειαν. Πολλοὶ δὲ ἔστελλον καὶ ἐλάμβανον εὐλογίαν, ἤτοι μέρος τι ἀπὸ τὸν ἄρτον, τὸν ὁποῖον ἔτρωγεν, ἢ τὸ ὕδωρ ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἔπινε καὶ λαμβάνοντες αὐτὰ ἐλαφρώνοντο ἀπὸ τὰ πάθη, τὰ ὁποῖα τοὺς ἐπολέμουν.

Ταῦτα ὅπου εἴπομεν, περὶ τοῦ Ἁγίου Βαρσανουφίου ἁρμόζουν νὰ εἴπῃ τις καὶ περὶ τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου, τοῦ ἄλλου Γέροντος, καθ’ ὅτι καὶ αὐτὸς τὴν αὐτὴν ἥσυχον ζωὴν εἶχε τοῦ Βαρσανουφίου καὶ τῶν αὐτῶν χαρισμάτων τοῦ Πνεύματος ἠξιώθη· ἐξαιρέτως δὲ καὶ μάλιστα τοῦ χαρίσματος τῆς προοράσεως καὶ προφητείας, διὸ καὶ προφήτης ἐπωνομάζετο. Οὗτος ὁ Ὅσιος Ἰωάννης, ἀκούων τὰς ἀρετὰς τοῦ Ὁσίου Βαρσανουφίου, ἐπόθησε νὰ ἀγωνισθῇ μαζί του, ὁ δὲ Ὅσιος Βαρσανούφιος, προγνωρίσας ἐκ θείας Χάριτος ὁποῖος ἔμελλε νὰ κατασταθῇ ὁ Ἰωάννης, ἔδωσεν εἰς αὐτὸν τὸ πρῶτον κελλίον, εἰς τὸ ὁποῖον ἔμενεν εἰς τὴν Μονὴν τοῦ Ἀββᾶ Σερίδου, αὐτὸς δὲ ἐγκατεστάθη εἰς ἄλλο κελλίον ἐκεῖ πλησίον εὑρισκόμενον. Ἡσύχασε δὲ ὁ Ὅσιος Ἰωάννης χρόνους δέκα ὀκτὼ μέχρι τῆς τελευτῆς του. Κατὰ τὸ διάστημα τοῦτο δὲν εἶδεν αὐτὸν ποτέ τις νὰ χαμογελάσῃ ἢ νὰ ταραχθῇ ἢ χωρὶς δάκρυα νὰ κοινωνήσῃ τὰ θεῖα Μυστήρια, καθὼς περὶ τούτου ἐμαρτύρησε καὶ ὁ Ἡγούμενος τοῦ Κοινοβίου. Προέβλεπε δὲ πολλὰ καὶ προέλεγε περὶ ζωῆς καὶ θανάτου, ἰάτρευσε μετὰ τοῦ Γέροντος Βαρσανουφίου φιλόχριστόν τινα καὶ φιλόξενον χριστιανόν, ὅστις εὑρίσκετο εἰς ἀσθένειαν, ἐξέλεγε διὰ προγνώσεως ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἦσαν ἄξιοι διὰ νὰ χειροτονηθοῦν Ἱερεῖς καὶ ἄλλα πολλὰ. Ὅθεν διὰ τὸ πλούσιον χάρισμα τῆς προφητείας, τὸ ὁποῖον ἐδόθη εἰς αὐτὸν παρὰ Κυρίου, ἀπεκαλεῖτο, ὡς εἴπομεν, ἀπὸ πολλοὺς Ἰωάννης ὁ Προφήτης. Διὰ τοῦτο καὶ ὁ Ὅσιος Νίκων, ὅστις ἀναφέρει τὰς ἀποκρίσεις τοῦ Πατρὸς τούτου εἰς τοὺς δύο τόμους αὐτοῦ, ἐπιγράφει αὐτὸν Ἰωάννην τὸν Προφήτην.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Γάζα, ἄνευ οὐδεμιᾶς ἀμφιβολίας, εἶναι μία ἐκ τῶν ἀρχαιοτάτων πόλεων τοῦ κόσμου. Εὑρίσκεται ἐν Παλαιστίνῃ ἐπὶ λόφου περὶ τὰ 5 χ.λ.μ. ἀπὸ τῆς Μεσογείου θαλάσσης. Ταύτης πρῶτος Ἐπίσκοπος ἐχειροτονήθη ὁ Ἀπόστολος Φιλήμων.

[2] Τὰς Ἐρωταποκρίσεις τῶν Ὁσίων τούτων Πατέρων Βαρσανουφίου καὶ Ἰωάννου περισυνέλεξεν ὁ Ὅσιος Δωρόθεος, ὅστις ἦτο τότε Μοναχὸς τῆς Μονῆς τοῦ Ἀββᾶ Σερίδου, μετὰ δὲ τὴν τελευτὴν τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου συνέστησεν ἴδιον Μοναστήριον. Ἐσῴζοντο δὲ αὕται μόνον ἐν ἐλαχίστοις χειρογράφοις ὑπὸ τὸν τίτλον «Βίβλος ψυχωφελεστάτη κ.τ.λ.», μέχρι τῶν ἀρχῶν τοῦ ΙΘ’ αἰῶνος, ὅτε ἐπιληφθεὶς αὐτῶν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης διώρθωσεν ἐπιμελῶς, οὕτω δὲ διωρθωμέναι ἐξεδόθησαν τύποις τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ ἐν ἔτει 1816, «διὰ δαπάνης τῶν πανοσιωτάτων καὶ κατὰ πνεῦμα ἀδελφῶν Ἁγιορειτῶν, τοῦ τε Κυρίου Ἀνανίου Μοναχοῦ καὶ Κυρίου Κυπριανοῦ καὶ Εὐθυμίου τῶν Πρεβυτέρων εἰς κοινὴν ἁπάντων τῶν Ὀρθοδόξων ὠφελειαν». Τὸ δεύτερον ἐξεδόθησαν ὑπὸ Σωτηρίου Ν. Σχοινᾶ ἐν Βόλῳ τῷ 1960. Ἐξεδόθησαν ἐπίσης μεταφρασμέναι εἰς τὴν Ρωσικὴν καὶ τμῆμα αὐτῶν καὶ εἰς ἄλλας γλώσσας. Ἡ πλήρης συλλογὴ περιλαμβάνει 840 Ἐρωταποκρίσεις, ἐξ ὧν 396 εἶναι τοῦ Βαρσανουφίου «τοῦ μεγάλου Γέροντος» καὶ 444 τοῦ Ἰωάννου «τοῦ ἄλλου Γέροντος».

[3] Ἐκ τῆς αἰτίας ταύτης πολλοί, ἀρεσκόμενοι εἰς τὰ σκάνδαλα, ἠθέλησαν νὰ κατηγορήσωσι τὸν Ἅγιον ὡς Μονοφυσίτην, ἀλλὰ τὴν κατηγορίαν ταύτην ἀπέκρουσαν πολλοὶ Πατέρες, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Ὅσιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ὅστις εἰς τὴν «Διαθήκην» του λέγει, ὅτι εἰς τὴν Βίβλον τοῦ Ὁσίου Βαρσανουφίου οὐδὲν ἀπᾷδον καὶ ἄτοπον εὗρεν, ὁμοίως ὁ Ἅγιος Ταράσιος, ὁ Ὅσιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, ὁ Ὅσιος Νίκων ὁ ἐν τῷ μέλανι ὄρει τῆς Ἀντιοχείας ἀσκήσας καὶ ἄλλοι πολλοί.