Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ Κυριακῇ Α’ τῶν Νηστειῶν, ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΕΩΣ τῶν ἁγίων καὶ σεπτῶν ΕΙΚΟΝΩΝ, γενομένης παρὰ τῶν ἀειμνήστων αὐτοκρατόρων Κωνσταντινουπόλεως ΜΙΧΑΗΛ καὶ τῆς μητρὸς αὐτοῦ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ἐπὶ πατριαρχείας τοῦ Ἁγίου καὶ Ὁμολογητοῦ ΜΕΘΟΔΙΟΥ

Τότε ἐκβαλοῦσα ἡ βασίλισσα τὰς σεπτὰς καὶ ἁγίας Εἰκόνας, τὰς ὁποίας εἶχε κεκλεισμένας μέσα εἰς τὰ ἰδικά της κιβώτια, ἔκαμε τὸν Θεόφιλον νὰ τὰς τιμᾷ καὶ νὰ τὰς ἀσπάζεται μὲ ὅλην του τὴν ψυχήν· ὀλίγον δὲ ὕστερον ἐτελείωσε καὶ τὴν ζωήν, ὁμολογῶν, ὅτι εἶναι πρέπον νὰ τιμῶμεν τὰς ἁγίας Εἰκόνας καὶ νὰ τὰς σεβώμεθα. Τότε ἡ εὐσεβεστάτη Βασιλὶς ἔστειλε παρευθὺς προστάγματα πανταχοῦ ὅλοι νὰ ἀπολυθοῦν, ὅσοι διὰ τὰς ἁγίας Εἰκόνας εὑρίσκοντο εἰς ἐξορίας καὶ φυλακάς, καὶ νὰ ἔχουν πᾶσαν ἐλευθερίαν καὶ ἄνεσιν. Συγχρόνως καταβιβάζεται ἀπὸ τὸν Πατριαρχικὸν θρόνον ὁ εἰκονομάχος Ἰωάννης Ζ’ (836-846), ὁ μαντιάρχης καὶ δαιμονιάρχης μᾶλλον ἢ Πατριάρχης νὰ ὀνομάζεται ἄξιος, ὁ καὶ Ἰαννῆς πρὸς δυσφημισμὸν ἀποκαλούμενος (ὑπῆρξε δὲ ὁ Ἰαννῆς εἷς ἀπὸ τοὺς ἐπαοιδοὺς τοῦ Φαραώ). Ἀναβιβάζεται δὲ εἰς τὸν θρόνον ὁ ἄξιος τοῦ θρόνου, ὁ τοῦ Χριστοῦ Ὁμολογητὴς Μεθόδιος, πολλὰ παθὼν πρότερον διὰ τὴν ὑπὲρ τῶν σεπτῶν καὶ ἁγίων Εἰκόνων εὐλάβειάν του, καὶ ἐν τάφῳ ζῶν καθειρχθείς, ὁ τοῦ οὐρανοῦ ἄξιος οἰκιστής.

Τούτων οὕτως ἐχόντων ἐπίσκεψίς τις ἐγένετο θεία εἰς τὸν μέγαν Ἰωαννίκιον, εἰς τὸ ὄρος τοῦ Ὀλύμπου ἀσκητεύοντα [1]. Ἦλθε τότε πρὸς αὐτὸν ὁ μέγας Ἀσκητὴς Ἀρσάκιος, λέγων· «Ὁ Θεὸς μὲ ἔστειλε πρὸς σέ, διὰ νὰ ὑπάγωμεν ὁμοῦ πρὸς τὸν Ὁσιώτατον ἄνδρα Ἡσαΐαν, ὅστις εἶναι εἰς τὴν Νικομήδειαν ἔγκλειστος, διὰ νὰ μάθωμεν παρ’ αὐτοῦ τὰ ἀρεστὰ εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὴν αὐτοῦ Ἐκκλησίαν συμφέροντα». Ἀπελθόντες λοιπὸν εἰς τὸν Ὁσιώτατον Ἡσαΐαν ἤκουσαν παρ’ αὐτοῦ ταῦτα· «Τάδε λέγει Κύριος· ἰδοὺ ἤγγικε τὸ τέλος τῶν ἐχθρῶν τοῦ ἐμοῦ ἐκτυπώματος· ὅθεν σεῖς ἀπέλθετε εἰς τὴν βασίλισσαν Θεοδώραν καὶ εἰς τὸν Πατριάρχην Μεθόδιον καὶ εἴπατε οὕτω: «Παῦσον πάντας τοὺς ἀνιέρους, καὶ οὕτω σὺν Ἀγγέλοις θυσίαν μοι προσενέγκοις, μορφῆς ἐμῆς τὴν Εἰκόνα καὶ τοῦ Σταυροῦ σεβόμενος». Ταῦτα ἀκούσαντες εὐθέως ἔφθασαν εἰς Κωνσταντινούπολιν καὶ φανερώνουσιν εἰς τὸν θεῖον Μεθόδιον καὶ εἰς ὅλους τοὺς ἐκλεκτοὺς τοὺς λόγους τοῦ Ὁσιωτάτου Ἀσκητοῦ· καὶ οὕτω ἀθροισθέντες ὁμοῦ οἱ λόγιοι τῆς πόλεως ἐπῆγαν εἰς τὴν Βασίλισσαν καὶ τὴν εὗρον εἰς ὅλα πρόθυμον, ἐπειδὴ ἦτο παιδιόθεν εὐσεβὴς καὶ φιλόθεος. Παρευθὺς τότε ἡ Βασίλισσα, ἀφοῦ ἐξέβαλε τὴν Εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, τὴν ὁποίαν εἶχεν ἀνηρτημένην ἀπὸ τοῦ τραχήλου της, ἠσπάζετο ταύτην ἐνώπιον πάντων λέγουσα· «Εἴ τις ταύτας οὐ προσκυνεῖ, καὶ ἀσπάζεται σχετικῶς, οὐ λατρευτικῶς, οὐχ ὡς θεούς, ἀλλ’ ὡς εἰκόνας τῶν ἀρχετύπων, διὰ τὸν πόθον, ἂς ἔχῃ τὸ ἀνάθεμα».


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ Ὁσίου Ἰωαννικίου τοῦ Μεγάλου βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ δʹ (4ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[2] Ὁ Ὅσιος οὗτος καὶ Ὁμολογητὴς Ναυκράτιος ἐχρημάτισεν Ἡγούμενος τῆς περιωνύμου Μονῆς τοῦ Στουδίου ἔτη τινά, μετὰ τὴν κοίμησιν τοῦ Ὁσίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου (†826). Ὑπῆρξεν ἁγιώτατος καὶ ὀνομαστὸς Μοναχός, θερμὸς ὑποστηρικτὴς τῶν ἁγίων Εἰκόνων ὑπὲρ ὧν πολλοὺς ὑπέστη διωγμοὺς καὶ ἐξορίας. Μετὰ τὴν κοίμησίν του ἐτάφη ἐν τῇ αὐτῇ τοῦ Στουδίου Μονῇ, ἐν ᾗ καὶ ἐτελεῖτο ἡ Σύναξις αὐτοῦ τὴν ιηʹ (18ην) Ἀπριλίου. Οἱ Συναξαρισταὶ δὲν διέσωσαν τὴν μνήμην του. Τοῦτον ἀναφέρει ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης («Ἁγιολόγιον» σελ. 345).