ΟΣΑΙ ἀρεταί, καὶ ὅσα ἁμαρτήματα γίνονται διὰ τοῦ σώματος, ἐκεῖνα, ἐπειδὴ ὑποπίπτουσιν εἰς τὰς σωματικὰς αἰσθήσεις, καθεὶς εὔκολα καὶ ἀκούει αὐτὰ καὶ βλέπει καί, ἵνα οὕτως εἴπω, ψηλαφᾷ· ἡ δὲ ἀρετὴ καὶ ἡ κακία τῆς ψυχῆς, ἐπειδή, κρυπτομένη ἀπὸ τῶν σωματικῶν αἰσθήσεων, οὐδὲ φαίνεται, οὐδὲ ἀκούεται, διὰ τοῦτο καὶ αὐτὴ ἡ ἰδία ἡ ψυχὴ δυσκόλως αἰσθάνεται αὐτήν, καὶ αὐτὸς δὲ ὁ νοῦς δυσκόλως γνωρίζει καὶ διακρίνει τὸ βάρος αὐτῆς καὶ τὴν ἐξ αὐτῆς φθοροποιὸν βλάβην. Ἡ ταπείνωσις εἶναι διάθεσις τῆς ψυχῆς ἁγία καὶ σωτήριος, ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι πάθος τῆς ψυχῆς πονηρὸν καὶ ὀλέθριον· διὸ δύσκολα κατανοοῦμεν καὶ διακρίνομεν πότε εἴμεθα ταπεινοὶ καὶ πότε ὑπερήφανοι. Ὁ παντεπόπτης Ἰησοῦς, γνωρίζων ὅτι εἰς μὲν τὴν ὑπερηφάνειαν πάντες εἴμεθα ἐπιρρεπεῖς, εἰς δὲ τὴν ταπείνωσιν ἀπρόθυμοι, διὰ τῆς παραβολῆς τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου περιέγραψε τοῦ ὑπερηφάνου καὶ τοῦ ταπεινοῦ τὰ ἐξωτερικὰ καὶ σωματικὰ σημεῖα, καὶ τῆς ὑπερηφανείας τὴν βλάβην καὶ τῆς ταπεινοφροσύνης τὴν ὠφέλειαν, ἵνα ἀποστραφέντες τὴν ὑπερηφάνειαν ἀσπασώμεθα τὴν ταπείνωσιν. Πάντες οἱ ἄνθρωποι μεγάλην ἔχομεν ἀνάγκην τούτου τοῦ ἁγίου μαθήματος, οὐδεὶς δὲ δύναται νὰ εἴπῃ, δὲν ἔχω ἀνάγκην ταύτης τῆς θείας διδασκαλίας. Ὅθεν ἡμεῖς ἀφιεροῦμεν τὸν λόγον εἰς τὴν ἐξήγησιν αὐτῆς, ὑμεῖς δὲ προσηλώσατε τὸν νοῦν εἰς τὴν τῆς ἐξηγήσεως κατανόησιν.
«Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην. Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι· ὁ εἷς Φαρισαῖος, καὶ ὁ ἕτερος Τελώνης».
Διατὶ τὸ μάθημα, τὸ τοσοῦτον ἀναγκαῖον διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπου, οὐχὶ διὰ διδακτικῶν λόγων, ἀλλὰ διὰ παραβολῆς ἐδίδαξεν ὁ θεάνθρωπος Ἰησοῦς; Διότι ἡ παραβολὴ εἶναι εἰκὼν τῶν πραγμάτων, ἥτις, ὅταν ἐκτυπωθῇ διὰ λαμπρῶν καὶ καθαρῶν χρωμάτων, τότε παριστᾷ τὰ πράγματα αὐτὰ ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν καθαρώτερα τῶν διδακτικῶν λόγων. Τότε νομίζει κανείς, ὄχι ὅτι ἀκούει, ἀλλ’ ὅτι βλέπει τὰ πράγματα τὰ ὑπ’ αὐτῆς διδασκόμενα διὸ καὶ προσεκτικωτέρους ποιεῖ τοὺς ἀκροατάς, καὶ μετὰ περισσοτέρας εὐκολίας καὶ ἡδονῆς εἰσέρχεται ἡ διδασκαλία αὐτῆς εἰς τὴν τούτων καρδίαν. Βλέπομεν δὲ τοῦτο φανερὰ εἰς τὴν σήμερον ἀναγνωσθεῖσαν παραβολήν.