Λόγος εἰς τὴν ΜΕΣΟΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΝ, εἰς τό ὅτε Ἀνέβη ὁ Κύριος εἰς τὸ ἱερὸν Μεσούσης τῆς ἑορτῆς καὶ εἰς τὸν Μελκισεδέκ, τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, κατ’ ἐλευθέραν μετάφρασιν.

Ἐὰν δὲ θέλῃς νὰ ἴδῃς τὶ εἴδους ἄνθρωποι εἶναι ἀπὸ ἡμᾶς ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι τραγουδοῦν καὶ χορεύουν καὶ σκιρτοῦν, κάνε μου τὴν χάριν καὶ ἄκουσε τί ψάλλει καὶ λέγει ὁ Ἠσαΐας· «Ἄσω δὴ τῷ ἠγαπημένῳ ᾆσμα τοῦ ἀγαπητοῦ μου, τῷ ἀμπελῶνι μου» (Ἡσαΐας ε’ 1). Πρόσεξε καὶ τὸν χορὸν τῶν Ἁγίων Γυναικῶν, τὴν Μαρίαν τὴν ἀδελφὴν τοῦ Μωϋσέως, μαζὶ μὲ τὰς ἄλλας γυναῖκας τῶν Ἰσραηλιτῶν, ὅταν ψάλλουν ἐπινικίους ὕμνους πρὸς τὸν Θεὸν καὶ λέγουν· «Ἄσωμεν τῷ Κυρίῳ ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται» (Ἔξοδ. ιε’ 1). Αὐτὸν τὸν ὕμνον ἐνθυμεῖται καὶ ὁ Δαβὶδ εἰς τοὺς Ψαλμούς του καὶ λέγει· «Ἐν μέσῳ, νεανίδων τυμπανιστριῶν ἐν Ἐκκλησίας εὐλογεῖτε τὸν Θεόν» (Ψαλμ. ξζ’ 26-27). Ἀκόμη καὶ αὐτὸς ὁ μακάριος Δαβὶδ δὲν ἐντρέπεται νὰ χορεύσῃ ἐμπρὸς εἰς τὴν θεοφόρον κιβωτόν, διὰ τοῦτο εἶναι δυνατὸν νὰ τὸν ἀκούσωμεν νὰ λέγῃ· «Καὶ παίξομαι (καὶ γελάσσομαι) καὶ ὀρχήσομαι ἐναντίον Κυρίου» (Β’ Βασιλ. ϛ’ 21). Καὶ τὸ βρέφος τῆς Ἐλισάβετ, ὁ Ἰωάννης, ὅταν εἶδε τὸν θεοφόρον Βότρυν νὰ κρύπτεται ἀκόμη εἰς τὴν ἄγαμον μήτραν τῆς Θεοτόκου ἐχόρευε καὶ ἐσκίρτα εἰς τὴν κοιλίαν τῆς ἰδικῆς του μητρός.

Κατὰ τὸ μέσον τῆς ἑορτῆς ἀνέβη ὁ Ἱησοῦς εἰς τὸ ἱερόν. Ἱερὸν ὅμως εἶναι τόπος εἰς τὸν ὁποῖον κατοικεῖ μόνον ὁ Θεός. Λέγουν βεβαίως καὶ οἱ Ἕλληνες· ἔχομεν ἱερόν, ἀλλ’ ἀγνοοῦν ὅτι ἐκεῖνο δὲν εἶναι τόπος ἱερός, ἀλλὰ μιαρός. Διότι ὅπου χύνονται αἵματα καὶ γίνονται σπονδαὶ καὶ ἀναδίδεται κνίσα ἀπὸ τὰ θυσιαζόμενα ζῷα, ὁ τόπος αὐτὸς δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ εἶναι ἱερός, ἀλλὰ μιαρὰ κατοικία τῶν δαιμόνων. «Τῆς ἑορτῆς μεσούσης ἀνέβη ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸ ἱερὸν» (Ἰωάν. ζ’ 14). Ἱερὸν ὅμως εἶναι ναὸς κτισμένος διὰ κατοικίαν μόνον τοῦ Θεοῦ, ὅπου συγκατοικεῖ ἡ ἀγάπη καὶ ἡ εἰρήνη, ἡ πίστις καὶ ἡ σωφροσύνη. Διὰ τοῦτο πρέπει καὶ ὁ Ἱερεύς, ὁ ὁποῖος προσφέρει τὴν ἀναίμακτον θυσίαν εἰς τὸν Θεόν, νὰ εἶναι εἰρηνικὸς καὶ γαλήνιος, νὰ μὴ παρασύρεται εἰς πλάνας, χωρὶς δόλον, ἀφιλοχρήματος, ὥστε πρῶτον νὰ βάλῃ τὸν Θεὸν εἰς τὴν ψυχήν του καὶ κατόπιν νὰ κάμῃ τὸν λαὸν νὰ τοῦ ὁμοιάσῃ. Ἱερὸν ἠμπορεῖ νὰ λέγεται καὶ ἡ ψυχὴ παντὸς ἀνθρώπου, ὅταν εἶναι καθαρά. «Οἰκήσω γὰρ ἐν ὑμῖν καὶ ἐμπεριπατήσω», λέγει ὁ Κύριος (Λευιτ. κϛ’ 12). Ἱερὸν δὲ πραγματικῶς ἅγιον, καὶ ἱερεὺς καὶ θυσία εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, εἰς τὸν ὁποῖον, ὅπως λέγει ὁ θεῖος Ἀπόστολος, κατοικεῖ σωματικῶς ὅλον τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος. Πρὸς τὸν ὁποῖον εἶπεν ὁ Πατήρ· «Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ» (Ἑβρ. ε’ 6).