Ἐπιστρέψαντες οἱ Μονεμβασῖται ἐκεῖνοι εἰς τὴν πατρίδα των ἦλθον εἰς τὴν μακαρίαν Ἡγουμένην καὶ πληροφορηθέντες τὰ περὶ αὐτῆς, ἐγνώρισαν ὅτι τὴν αὐτὴν ἡμέραν κατὰ τὴν ὁποίαν ἐφάνη εἰς αὐτοὺς ὁ Γέρων ἐκεῖνος ἔστη καὶ ἡ ρύσις τοῦ αἵματος· καὶ θαυμάσαντες ἐδοξολόγουν τὸν Θεὸν ἅμα τῇ Μητρὶ Αὐτοῦ καὶ ἐστοχάσθησαν, ὅτι ἐκεῖνος ὁ Γέρων ὅστις ἐφάνη θὰ ἦτο ὁ Θεολόγος Ἰωάννης.

Πρὸ τῆς ἰάσεως τῆς ἀσθενείας τῆς ἐναρέτου αὐτῆς Ἡγουμένης, ὅτε διέμενεν αὕτη ἕνεκα τῆς ἀσθενείας της εἰς τὰ κατηχούμενα τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Χρυσαφιτίσσης, κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς ἑορτῆς, τῆς τελουμένης συνήθως ἐν τῇ Κοιμήσει τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, εἶδεν ὅραμα ἡ Ἡγουμένη αὕτη, ὅτι ἡ Κυρία ἡμῶν καὶ Θεοτόκος Μαρία ἐκάθητο ἐν σώματι ἐπὶ θρόνου θεωροῦσα τὴν Ἡγουμένην μὲ ὄμμα εὐμενὲς καὶ γλυκύτατον, ἡ δὲ ἐνάρετος Ἡγουμένη, βλέπουσα τὸ ἐξαίσιον αὐτὸ θέαμα, ἐκ τῆς μεγάλης αὐτῆς ἀγαλλιάσεως ἔκλαιε καθ’ ὅλην τὴν ἀγρυπνίαν τῆς ἀκολουθίας δοξάζουσα τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον, διότι ἠξιώθη νὰ ἴδῃ αὐτὴν ἐν ὁράματι. Πρὸς τὸ τέλος ὅμως τῆς δοξολογίας τοῦ Ὄρθρου, ἐπειδὴ αἱ Μοναχαὶ ἤρχισαν νὰ ψάλλωσι μετὰ φωνῆς ἰσχυρᾶς, ἐγένετο ἀφανὴς ἡ ὅρασις ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν τῆς ἀοιδίμου Μάρθας, ἡ ὁποία ἀμέσως ἐξέβαλε φωνὴν δυνατήν, λέγουσα· «Ὢ τί ἐποιήσατε!». Αἱ δὲ Μοναχαὶ ἐγένοντο ἔκθαμβοι καὶ μετὰ τὸ τέλος τῆς δοξολογίας ἠρώτησαν αὐτὴν διὰ τὶ ἐφώναξεν. Ἡ δὲ εἶπε πρὸς αὐτὰς τὴν φοβερὰν ἐκείνην ὅρασιν· ἔκτοτε δὲ παρήγγειλεν εἰς αὐτὰς ἵνα ψάλλωσιν ἡσύχως μετὰ φωνῆς ταπεινῆς καὶ μετὰ καρδίας συντετριμμένης. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτάς, ὅτι, ἐὰν ὅσοι παρουσιάζωνται ἐνώπιον Βασιλέως τινὸς ὄντος φθαρτοῦ καὶ ὁμοιοπαθοῦς ἵστανται μὲ ἦθος ταπεινόν, προσεκτικὸν καὶ πεφοβισμένον, ἵνα μὴ παροξύνωσιν αὐτὸν καὶ ἀποβάλῃ αὐτοὺς κακὴν κακῶς ἀπ’ ἔμπροσθέν του, πόσον μᾶλλον ἡμεῖς πρέπει νὰ ἱστάμεθα ἐνώπιον τοῦ οὐρανίου Βασιλέως, τοῦ παντοδυνάμου καὶ παντοκράτορος Δημιουργοῦ πάντων τῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων κτισμάτων, ἵνα μὴ ἐνοχλήσωμεν Αὐτὸν καὶ γίνωμεν παραίτιοι τῆς ἀπωλείας ἡμῶν καὶ ἔνοχοι τῆς αἰωνίου κολάσεως.

Ταῦτα μὲν καὶ ἄλλα πλεῖστα θαυμάσια ἐτέλεσεν ἡ θεία αὕτη Εἰκὼν πρὸ τῆς ἁλώσεως τῆς πόλεως ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνῶν. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν τοῦ φρουρίου ὑπ’ αὐτῶν τῶν ἀπίστων, ἐπειδὴ οὗτοι κατέλαβον ὅλας τὰς ἱερὰς Ἐκκλησίας, τινὰς ἐξ αὐτῶν κατεδαφίσαντες, ἑτέρας δὲ ποιήσαντες τζαμία ἢ ἱπποστάσια ἢ φούρνους, ἠρήμωσαν καὶ τὸν θεῖον αὐτὸν Ναὸν τῆς Χρυσαφιτίσσης. Μετὰ δὲ ταῦτα, μετὰ παρέλευσιν καιροῦ τινος, εἷς ἐκ τῶν Ἀγαρηνῶν ἐποίησε τὸν θεῖον τοῦτον Ναὸν σιταποθήκην,