ΘΕΟΔΩΡΟΣ ὁ Γαβρᾶς, ὁ ἔνδοξος οὗτος Μεγαλομάρτυς καὶ γενναῖος Ἀθλητὴς τοῦ Κυρίου, ἐγεννήθη κατὰ τὸν ἑνδέκατον αἰῶνα εἰς κωμόπολιν τοῦ θέματος τῆς Χαλδίας καλουμένην Ἄτραν [1], ἐκ γονέων εὐσεβῶν καὶ ἐνδόξων, τῶν ὁποίων προσεκτήσατο καὶ τὴν εὐσέβειαν καὶ τὴν δόξαν. Διότι οὗτοι ἐκοσμοῦντο μὲ πολὺν πλοῦτον καὶ δόξαν καὶ λοιπὰ ἀξιώματα, καὶ εἶχον τὰ πρωτεῖα ἐπὶ τῶν Ἀνατολικῶν ἐκείνων μερῶν, τοὐτέστι τῆς Χαλδίας [2] καὶ τῆς Κολωνείας [3], καὶ μὲ ὅσας συνορεύουσι μὲ τὰς ἐπαρχίας αὐτάς. Ἀλλ’ ὁ μακάριος Θεόδωρος ἐγένετο μᾶλλον ὁ στολισμὸς αὐτῶν ὡς καὶ παντὸς πιστοῦ, ὑπερβὰς τοὺς πάντας κατά τε τὴν ἀνδρείαν, τὴν σύνεσιν, τὸν πλοῦτον καὶ τὸ μέγεθος τῶν ἀξιωμάτων, κατὰ τὸ ὑπὸ τῆς παροιμίας λεγόμενον «μὲ πῆχυν βασιλικόν». Τοιούτους γονεῖς ὄχι μόνον οἱ ἄρχοντες, ἀλλὰ καὶ οἱ βασιλεῖς ηὔχοντο νὰ εἶχον, διότι ἦσαν ὄχι μόνον περιφανεῖς καὶ ἔνδοξοι, ἀλλὰ καὶ τὸ σπουδαιότερον θερμοὶ περὶ τὴν εὐσέβειαν καὶ ἀκριβεῖς τηρηταὶ τῶν ἁγίων τοῦ Χριστοῦ ἐντολῶν, τῶν ὁποίων κληρονόμος, περιφανὴς καὶ ἔνδοξος βλαστὸς καὶ διάδοχος εἰς ὅλα ἀνεδείχθη ὁ υἱός των Θεόδωρος, ὁ ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ ἐν τέλει καρτερικῶς μαρτυρήσας καὶ λαμπρῶς παρ’ αὐτοῦ δοξασθείς. Πλὴν δὲ τῶν ἄλλων καλῶν, διὰ τῶν ὁποίων περιεκοσμεῖτο, ἦτο εἰς ἄκρον προστάτης τῶν πτωχῶν. Ἐκ τοῦ ἑπομένου συμβάντος εὐκόλως δύναταί τις νὰ συμπεράνῃ καὶ περὶ τῶν λοιπῶν. Εἷς τῶν στρατιωτῶν, ἁρπάσας βότρυν σταφυλῆς παρά τινος γυναικὸς πτωχῆς, κατέφαγεν αὐτόν. Τοῦτο περιῆλθεν εἰς γνῶσιν τοῦ Ἁγίου, ὅστις ἀμέσως διέταξε νὰ παιδεύσωσι τὸν ποιήσαντα τοῦτο στρατιώτην ἐν τῷ μέσῳ τῆς πόλεως διὰ μαγκλαβίων (σιδηρῶν ροπάλων), ὅπερ καὶ ἔγινε, καὶ ἀπέβη εἰς τὸν ἀτακτήσαντα στρατιώτην ὁ βότρυς οὗτος, ἀντὶ βότρεως εὐφροσύνης, βότρυς πικρίας, κατὰ τὴν θείαν Γραφήν [4], εἰς δὲ τοὺς λοιποὺς ἔγινε παράδειγμα καὶ σωφρονισμὸς πρὸς διόρθωσιν καὶ εὐταξίαν.
Οὗτος λοιπὸν ὁ Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος, ἐπιδεικνύων μεγίστην σπουδὴν πρὸς καταδίωξιν τῶν Ἀγαρηνῶν καὶ ἐπιθυμῶν τὴν παντελῆ ἀπάλειψιν τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἐκ τοῦ προσώπου τῆς γῆς ὡς ἀπίστων, ἐπεδείξατο κατ’ αὐτῶν τοσαύτην γενναιότητα, ὁσάκις τοῦ ἐδίδετο ἀφορμὴ καὶ εὐκαιρία εἰς τοῦτο, ὥστε τοὺς πάντας ἐξέπληττε διὰ τὴν ἐξαίρετον αὐτοῦ ἀνδρείαν καὶ εὐτολμίαν κατὰ τῶν ἀπίστων τούτων καὶ ἐχθρῶν τῆς πίστεως.