ΝΑΖΑΡΙΟΣ, ΠΡΟΤΑΣΙΟΣ, ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ καὶ ΚΕΛΣΙΟΣ οἱ θαυμαστοὶ καὶ ἔνδοξοι Ἅγιοι Μάρτυρες ἔλαμψαν ὡς λαμπροὶ ἀστέρες βασιλεύοντος τοῦ ἀσεβεστάτου Νέρωνος [1], ἐν ἔτει νζ’ (57). Ἦτο δὲ τότε ὁ πρῶτος τούτων, ὁ μακάριος Ναζάριος, εἰς τὴν περίφημον καὶ περιβόητον Ρώμην, διότι ἀπὸ τὴν Ρώμην ἦτο αὐτὸς καὶ ἡ μήτηρ του, ὁ δὲ πατήρ του ἦτο ἀπὸ τὴν Λιβύην, ἀμφότεροι πλούσιοι καὶ ἐνάρετοι, οἵτινες ἦσαν μαθηταὶ τοῦ κορυφαίου τῶν Ἀποστόλων Πέτρου, ὅστις καὶ τοὺς ὡδήγησε πρὸς τὴν εὐσέβειαν καὶ τοὺς ἐβάπτισεν, ὁ δὲ Πανάγαθος Θεὸς τοὺς ἔδωκε κληρονόμον τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς περιουσίας αὐτῶν τὸν Ναζάριον, τὸν ὁποῖον ἐβάπτισεν ὁ Λῖνος, ὅστις ἦτο τοῦ θρόνου καὶ τῆς ἀρετῆς τοῦ Πέτρου διάδοχος. Ὅσον δὲ ηὔξανεν ὁ νέος εἰς τὴν ἡλικίαν τοῦ σώματος, τοσοῦτον καὶ ὁ πόθος τοῦ Χριστοῦ ἐπλήθυνεν εἰς τὴν ψυχήν του καὶ ἐδεικνύετο εἰς τὴν ἀρετὴν θερμότερος.
Ἐπειδὴ δὲ ἤρχοντο πολλοὶ εἰς αὐτὸν, χάριν ὠφελείας διὰ τὴν θαυμαστήν του διαγωγὴν καὶ τοῦ ἔδιδαν ἐνόχλησιν, ἠθέλησε νὰ ἀναχωρήσῃ διὰ νὰ εὕρῃ ἡσυχίαν νὰ συνομιλῇ κατὰ μόνας μὲ τὸν ποθούμενον, ἔτι δὲ νὰ ὠφελήσῃ καὶ ἄλλους μὲ τὴν ἔνθεον πολιτείαν του καὶ μὲ τὴν διδασκαλίαν του νὰ ἐπιστρέψῃ τοὺς εἰδωλολάτρας πρὸς τὴν εὐσέβειαν. Κατὰ τὸν εἰκοστὸν ὅθεν χρόνον τῆς ἡλικίας του, πωλήσας ὅλην τὴν περιουσίαν του, ἐπῆρε τὰ ἀργύρια καὶ περιπατῶν ἀπὸ πόλεως εἰς πόλιν ἔδιδεν ἐλεημοσύνην εἰς πένητας, διδάσκων ἀποστολικῶς τὴν εὐσέβειαν· ὅθεν καὶ πολλοὺς πρὸς Χριστὸν ἐχειραγώγησε καὶ ἠξίωσε τοῦ θείου Βαπτίσματος. Μετέβη δὲ μετὰ δέκα ἔτη εἰς τὴν πόλιν Πλακεντίαν καὶ εἰς τὰ Μεδιόλανα καὶ ἐκεῖ εὗρε φυλακισμένους διὰ τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ δύο Ἁγίους ἄνδρας, τὸν Προτάσιον καὶ τὸν Γερβάσιον, τῶν ὁποίων ἡ φήμη εἶχε φθάσει εἰς πολλὰς πόλεις διὰ τὰς θαυματουργίας τὰς ὁποίας ἐτέλεσαν. Μὲ τούτους ἐφιλιώθη καὶ ὁ Ναζάριος καὶ παρακινῶν αὐτοὺς πρὸς τὸ Μαρτύριον ἐθέρμανε τὰς ψυχάς των πρὸς τὸν ἔνθεον ἔρωτα.
Ἔφθασε λοιπὸν ἡ φήμη του καὶ ἕως τοῦ ἄρχοντος τῆς Ἰταλίας Ἀνουλίου, ὅστις εἶχε και τους ἄλλους δύο φυλακισμένους, καὶ παραστήσας εἰς τὸ βῆμα καὶ τὸν Ναζάριον, τὸν συνεβούλευε νὰ μὴ ὑβρίζῃ τοὺς θεούς του τοσοῦτον ἀναίσχυντα· μετὰ ταῦτα, γνωρίσας τὴν γνώμην του, τοῦ ἔδωσε πολλὰ ραπίσματα εἰς τὸ πρόσωπον, ἔπειτα τὸν ἐδίωξεν ἀπὸ τὴν πόλιν μὲ πολλὴν ἀτιμίαν ὡς μίασμα ὁ παμμίαρος.