Τῇ Η’ (8ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ.

Πάντα ταῦτα παρηκολούθει ἐκ τοῦ πλησίον ἡ μήτηρ τοῦ Ἁγίου, Θεοδοσία, ὡς εἴπομεν. Ἥτις, βλέπουσα τόσην καρτερίαν εἰς ἐκείνας τὰς μακαρίας, τοῦ νὰ ὑπομένουν μὲ τόσην ἀνδρείαν τοιαύτας ὀδύνας, ἠσθάνθη τὴν καρδίαν της πληρουμὲνην ὑπὸ θείου ἔρωτος καὶ φωτισθεῖσα ὑπὸ τῆς θείας χάριτος ἠννόησε τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ, μεταστραφεῖσα πρὸς τὴν εὐσέβειαν. Ὅθεν εὐθὺς ἀφῆκε τὴν προτέραν δόξαν, τιμὴν καὶ εὐγένειαν, καταφρονήσασα πᾶσαν πρόσκαιρον τῆς σαρκὸς ἡδυπάθειαν καὶ ἀπόλαυσιν, διὰ νὰ φυτεύσῃ εἰς τὴν καρδίαν της τὸν Χριστόν. Ὃν ὡμολόγησεν εἰς τὸ θέατρον Θεὸν ἀληθῆ, οὕτω λέγουσα· «Δούλη καὶ ἐγὼ εἶμαι τοῦ Ἐσταυρωμένου».

Ταῦτα βλέπων ὁ ἡγεμὼν ἐθαύμασε διὰ τὴν αἰφνίδιον αὐτῆς ἐπιστροφήν, εἰπὼν πρὸς ταύτην· «Κυρία Θεοδοσία, πῶς ἐπλανήθης καὶ ἀφῆκες τοὺς πατρῴους θεούς, καὶ ἤλλαξες τὴν προτέραν εὐσέβειαν;». Ἡ δὲ εὐσεβὴς Θεοδοσία ἀπεκρίθη· «Δὲν ἐπλανήθην, ἀλλὰ μάλιστα ἤμην πεπλανημένη πρότερον, ἐπειδὴ δὲν ἐγνώριζα τὸν ἀληθῆ Θεόν, τὸν ποιήσαντα τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἐπροσκύνουν ἀναίσθητα εἴδωλα». Ἰδὼν ὅθεν ὁ ἄρχων τὸ στερρὸν τῆς ὁμολογίας της ἐφυλάκισε ταύτην ὁμοῦ μὲ τὰς ἄλλας γυναῖκας. Ἥτις καὶ ἐφίλει τὰς πληγὰς αὐτῶν μὲ πολλὴν εὐλάβειαν καὶ ἐμακάριζεν, ἐπεμελεῖτο δὲ μὲ τροφὰς καὶ ἐνδύματα καὶ μὲ ἰατρικὰ διάφορα, ἐπειδὴ ἐγνώριζε κάλλιστα τὴν ἰατρικὴν τέχνην. Ταύτην ὡς εἶδεν ὁ Προκόπιος ἠγαλλίασεν ἡ ψυχή του καὶ τὴν ἠρώτησε τίς ἦτο αἰτία καὶ ἠλλοιώθη πρὸς ταύτην τὴν θείαν ἀλλοίωσιν. Ἡ δὲ μακαρία Θεοδοσία ἀπεκρίθη· «Ἡ θαυμασία καρτερία καὶ ἡ μεγάλη ὑπομονὴ τῶν μακαρίων τούτων γυναικῶν μὲ ὡδήγησαν νὰ ἐννοήσω τὴν ἀλήθειαν καὶ ἐσκέφθην ὅτι ἡ ἀδύνατος φύσις τοῦ θήλεος δὲν ἠδύνατο ἀφ’ ἑαυτῆς νὰ ὑπομείνῃ τόσα δεινὰ κολαστήρια, ἐὰν δὲν ἐβοήθει ταύτην, ἀοράτως, δύναμις ἄρρητος. Τοῦτο μὲ ἔκαμε νὰ πιστεύσω καὶ ἐγὼ εἰς τὸν Χριστόν, γλυκύτατον τέκνον μου». Ὁ Ἅγιος τότε ἐπῄνεσε, ταύτην πολὺ καὶ τὴν ηὐχαρίστει. Ἔπειτα τὴν ὡδήγησεν εἰς τὸν Ἐπίσκοπον, ὅστις καὶ τὴν ἐτελείωσε Χριστιανὴν διὰ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος. Καὶ ὅτε ἐπέστρεψαν εἰς τὴν φυλακήν, ἐδίδασκεν αὐτὴν καὶ τὰς ἄλλας γυναῖκας νὰ ὑπομείνουν ἀνδρείως τὰ κολαστήρια διὰ τὴν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.