Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΤΡΥΦΩΝΟΣ καὶ Προεόρτια τῆς ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ.

Ταῦτα βλέπων ὁ μιαρὸς τύραννος ἐδοκίμαζε πάλιν μὲ κολακείας νὰ νικήσῃ τὸν ἀήττητον, λέγων πρὸς αὐτόν· «Προσκύνησον τὸν μεγάλον Δία καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ Καίσαρος καὶ θὰ σοῦ δώσω πολλὴν τιμὴν καὶ χαρίσματα ἄπειρα». Ὁ δὲ Μάρτυς μειδιάσας, εἶπεν· «Ἐὰν αὐτὸν τὸν βασιλέα σου κατεφρόνησα καὶ τὰ προστάγματά του περιεγέλασα, πῶς νὰ προσκυνήσω τὴν ἄψυχον εἰκόνα του; Διὰ δὲ τὸν Δία καὶ τοὺς ἄλλους ψευδοθεούς σας ἐρώτησον τοὺς σοφούς σας, οἵτινες ἐδοκίμασαν νὰ σκεπάσουν μὲ τὰς μυθολογίας τὰς αἰσχρὰς πράξεις καὶ ἀτοπίας των, ὀνομάζοντες τὸν ἀέρα Ἥραν καὶ τὴν γῆν Δήμητραν, Ποσειδῶνα τὴν θάλασσαν καὶ Ἀπόλλωνα τὸν ἥλιον, ὁμοίως καὶ τοὺς ἄλλους, ἀλληγοροῦντες τὸν Ἑρμῆν εἰς τὸν λόγον, εἰς τὸν θυμὸν τὸν Ἄρην καὶ εἰς τὴν πορνείαν τὴν Ἀφροδίτην καὶ ἄλλα παρόμοια μυθολογοῦντες φλυαρήματα· ἀλλὰ ἐγὼ, ἠξεύρω ἀπὸ τὰς ἱστορίας, τὰς κακουργίας αὐτῶν τῶν θεῶν σας καὶ ἐξόχως τοῦ πρώτου, τὸν ὁποῖον λέγετε μεγαλύτερον· αὐτὸς ἦτο μοιχός, ὁ Ζεὺς δηλαδὴ ὁ ἀσελγὴς καὶ παράνομος, ὅστις ἐφόνευσε τον πατέρα του, ἀλλὰ καὶ οἱ ἐπίλοιποι θεοί σας ἀσεβεῖς εἶναι καὶ παμμίαροι, τούτων δὲ τὰς πράξεις μιμεῖσθε καὶ σεῖς οἱ πονηροὶ καὶ κακότροποι· καὶ δὲν φθάνει ὅτι ἀπηρνήθητε σεῖς τὸν ἀληθῆ Θεὸν οἱ ἀνόητοι, ἀλλὰ ἀναγκάζετε καὶ ἡμᾶς νὰ ἐπικοινωνήσωμεν μαζί σας εἰς τόσην σκολιὰν τυφλότητα, ἀφοῦ λέγετε τὸ σκότος φῶς καὶ τὸ φῶς σκότος, τὸ πικρὸν γλυκύ, καὶ τὸ γλυκὺ πικρόν, καθὼς ὁ Ἡσαΐας ὁ μεγαλόφωνος λέγει [4]· ἀλλὰ ματαίως ὀδυνᾶσθε· διότι προτιμῶμεν νὰ ἀποθάνωμεν μᾶλλον ἢ νὰ ἀφήσωμεν τὴν εὐσέβειαν».

Εἰς ταῦτα ἐθαύμασε καὶ ἐθύμωσεν ὁ τύραννος· θαῦμα μὲν εἶχε, ὅτι ἐγνώριζεν ὁ Ἅγιος τὰς ἱστορίας τῶν ἀθέων θεῶν καὶ θυμόν, διότι τοὺς ἐχλεύαζε. Προστάσσει λοιπὸν νὰ τὸν σπαθίσωσι σκληρότερον. Ἀλλ’ εἰς μάτην ἐκοπίαζε· διότι ὅλας τὰς βασάνους ἐνόμιζεν ὁ μακάριος Τρύφων τρυφὰς καὶ ἡδονὰς ἀπὸ τὸν ἔνθεον ἔρωτα. Ὅθεν γνωρίσας ὁ δείλαιος τὸ ἀήττητον τοῦ Μάρτυρος, ἐβαρύνθη ἡ δορκὰς [5] νὰ πολεμῇ μὲ τὸν λέοντα καὶ δίδει κατ’ αὐτοῦ την τελευταίαν ἀπόφασιν, νὰ τὸν ἀποκεφαλίσωσιν ἔξω τῆς πόλεως. Ὅταν λοιπὸν τὸν ἐπῆγαν εἰς τὸν τόπον τῆς καταδίκης οἱ δήμιοι, ὕψωσε πρὸς οὐρανὸν κατ’ ἀνατολὰς τὰς χεῖρας καὶ τοὺς ὀφθαλμούς ταῦτα λέγων· «Δέσποτα Κύριε, Θεὲ θεῶν, Βασιλεῦ βασιλέων, Ἅγιε Ἁγίων, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι μὲ ἠξίωσας νὰ τελειώσω τὸν ἀγῶνα τοῦτον ἀναμάρτητα· παρακαλῶ σε νὰ μὴ μὲ ἐμποδίσῃ ὁ πονηρὸς καὶ ἐπίβουλος καὶ μὲ καταβυθίσῃ εἰς τὸν βυθὸν τῆς ἀπωλείας·


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸν Ἑλληνικὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος συνέγραψεν ὁ Μεταφραστὴς Συμεών, οὗ ἡ ἀρχή· «Τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Οὗτος σῴζεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις. Τοῦτον μετενεγκὼν εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικὴν Ἀγάπιος ὁ Κρὴς ἐξέδωκε τύποις εἰς τὸν «Νέον Παράδεισον», ἐξ οὗ παραληφθεὶς παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Ἐν δὲ τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ σῴζεται καὶ ἕτερος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὁ Βίος τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος». Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ μετὰ νέου Κανόνος ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὅστις συνέθεσε καὶ Ἐγκώμιον εἰς αὐτὸν καὶ Παρακλητικὸν Κανόνα, εἰς τὴν Ἁγίαν αὐτοῦ Κάραν καὶ εὐχὴν ἱκετήριον, ἥτις λέγεται ὅταν συμβῇ βλάβη εἰς τοὺς ἀγροὺς καὶ τοὺς κήπους ὑπὸ ἀκρίδων καὶ ἑρπετῶν· ὅλα δὲ ταῦτα εὑρίσκονται ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Ξενοφῶντος. Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ ἐποίησε καὶ ὁ Πατὴρ Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ἥτις ἐξεδόθη ὑπὸ Σ. Σχοινᾶ ἐν Βόλῳ τῷ 1957. Περὶ δὲ τῆς Λαμψάκου βλέπε εἰς τὴν (7ην) Φεβρουαρίου, ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 171.

[2] Ὁ Αὔγουστος Καῖσαρ (Ὀκταβιανός, Γάϊος, Ἰούλιος, Νέπως), ἀνεκηρύχθη ἐν ἔτει 27 π.Χ. πρῶτος αὐτοκράτωρ τῆς Ρώμης μετὰ τὴν μακρὰν (509-30 π.Χ.) Δημοκρατίαν αὐτῆς. Ἀπέθανεν ἐν ἔτει 14 μ.Χ. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τούτου ἐγεννήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.

[3] Εἰς τὴν Ρωμαϊκὴν ἱστορίαν τρεῖς αὐτοκράτορες ἀναφέρονται φέροντες τὸ ὄνομαΓορδιανός. Ἐκ τούτων ὁ Α’ ἀνακηρυχθεὶς αὐτοκράτωρ ἐν ἔτει 238 ὀγδοηκοντούτης τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσεν ἓξ μόνον ἑβδομάδας. Ὁ Β’, υἱὸς τοῦ προηγουμένου, προσληφθεὶς ὑπὸ τοῦ πατρός του ὡς συνάρχων, ἐφονεύθη μαχόμενος κατὰ τῶν ἀντιπάλων του, πρὸ τῆς Καρχηδόνος, ὅτε καὶ ὁ πατήρ του ἀπηγχονίσθη. Ὁ Γ’, ἔγγονος τοῦ Α’, ἀνεκηρύχθη αὐτοκράτωρ κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος 238 δεκαπενταετὴς τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσε δὲ μέχρι τοῦ ἔτους 244, ὅτε καὶ ἐδολοφονήθη ὑπὸ Φιλίππου τοῦ Ἄραβος, ὅστις καὶ τὸν διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον (244-249). Ὁ ἐνταῦθα ἀναφερόμενος Γορδιανὸς φαίνεται νὰ εἶναι ὁ Α’.

[4] «Οὐαὶ οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὸν καὶ τὸ καλὸν πονηρόν, οἱ τιθέντες τὸ σκότος φῶς, καὶ τὸ φῶς σκότος, οἱ τιθέντες τὸ πικρὸν γλυκύ, καὶ τὸ γλυκὺ πικρόν» (Ἡσ. ε’ 20).

[5] Δορκὰς· κοινῶς ζαρκάδι, τῆς οἰκογενείας τῶν ἐλαφιδῶν, παροιμιώδης διὰ τὴν ταχυποδίαν της, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καὶ τὸ μοναδικὸν ὅπλον της.