Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΤΡΥΦΩΝΟΣ καὶ Προεόρτια τῆς ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ.

ΕΙΚΟΝΑ
Χεὶρ Φωτίου Κόντογλου.

ΤΡΥΦΩΝ ὁ ἐνδοξότατος Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς οὐρανίου καὶ θείας τρυφῆς ἐπώνυμος, ἐγεννήθη εἰς τὴν πόλιν τῆς Φρυγίας Λάμψακον [1]. Οἱ γονεῖς αὐτοῦ ἦσαν εὐσεβεῖς, πιστεύοντες εἰς τὸν ἀληθινὸν Θεόν, ἀξιωθέντες οὕτω νὰ γεννήσουν τέκνον εὐσεβέστερον· μάλιστα δὲ ἐκ πρώτης ἡλικίας ἦτο ἄξιον τέκνον Θεοῦ, καθότι κατῴκει εἰς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος καὶ ἰάτρευε πᾶσαν ἀσθένειαν, ἐξόχως δὲ εἶχε πολλὴν ἐξουσίαν κατὰ τῶν δαιμόνων, οἵτινες, μόνον τὸ ὄνομά του ἐὰν ἤκουον, ἔφευγον. Εἰς πίστωσιν δὲ τῶν πολλῶν θαυμάτων, τὰ ὁποῖα ἐτέλεσε, νὰ γράψωμεν ἕνα διὰ νὰ ἐννοήσητε, ἀπὸ τὸ ἄκρον τοῦ κρασπέδου, τὸ ἱμάτιον.

Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Αὐγούστου Καίσαρος χρόνους σκδ’ (224) [2] ἐβασίλευσεν εἰς τὴν Ρώμην ὁ Γορδιανός [3], ὅστις ἦτο Ἕλλην, δὲν ἦτο ὅμως τόσον σκληρὸς ὡς οἱ πρότερον βασιλεύσαντες, οὔτε τοὺς πιστοὺς ἐδίωκεν. Οὗτος εἶχε θυγατέρα μονογενῆ ὡραίαν καὶ πάγκαλον, γραμματισμένην καὶ φρόνιμον καὶ ἐκ τούτου πολλοὶ τῆς πόλεως ἄρχοντες ἐποθοῦσαν νὰ λάβουν αὐτὴν σύζυγον· δι’ αὐτὸ τὴν ἔκλεισεν ὁ πατήρ της εἰς τὰ ἀνάκτορα, νὰ μὴ τὴν βλέπουν οἱ ἄνθρωποι. Ἀλλὰ διὰ νὰ γνωρίσουν καὶ ἐκεῖ εἰς τὴν Ρώμην τὸν θαυμάσιον Τρύφωνα, τὸ θεῖο φυτὸν τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, ἢ μᾶλλον διὰ νὰ δοξασθῇ καὶ ἐκεῖ ὁ Δεσπότης Χριστὸς καὶ νὰ γνωρισθῇ τοῦ Σταυροῦ ἡ ἐνέργεια, παρεχώρησεν ὁ Θεὸς νὰ δαιμονισθῇ τὸ κοράσιον καὶ εἰσελθὼν ὁ μισάνθρωπος εἰς αὐτὴν τὴν ἐβασάνιζε πολλὰ καὶ προσεπάθει νὰ τὴν θανατώσῃ εἰς τὸ πῦρ καὶ εἰς τὰ ὕδατα, κάμνων εἰς αὐτὴν μεγάλην ἀτιμίαν καὶ καταφρόνησιν. Ὅθεν οἱ γονεῖς της εἶχον λύπην ὑπερβολικήν, μὴ δυνάμενοι δὲ νὰ τὴν θεραπεύσουν μὲ βότανα καὶ ἰατρούς, οὔτε μὲ ἄλλην τινὰ μηχανουργίαν, εἶχον τόσον πόνον καὶ λύπην εἰς τὴν καρδίαν, ὥστε ἐπεθύμουν δι’ αὐτὴν τὸν θάνατον, τὸν ὁποῖον ἐνόμιζον μικροτέραν ζημίαν, ἀπὸ τὴν δεινὴν ἐκείνην ἀσθένειαν· ἐφώναζε δὲ καὶ ὁ δαίμων ἔσωθεν ὁμολογῶν τὸν διώκτην αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν· «Ἐὰν δὲν ἔλθῃ ὁ Τρύφων δὲν ἐξέρχομαι, διότι μόνον αὐτὸς ἔχει δύναμιν νὰ μὲ διώξῃ ἀπὸ τὸ οἰκητήριον μου τοῦτο».

Παρ’ εὐθὺς τότε ὁ βασιλεὺς ἔστειλεν ἀνθρώπους νὰ ἐρευνήσουν ἐπιμελέστατα εἰς πᾶσαν πόλιν καὶ χώραν, ἵνα εὕρωσι τὸν ποθούμενον, ὑποσχόμενος χρυσίον ἀναρίθμητον καὶ ἄλλα βασιλικὰ χαρίσματα εἰς ἐκεῖνον, ὅστις ἤθελεν εὕρει καὶ φέρει αὐτόν. Ἀπὸ τοὺς πολλοὺς δὲ ἀπεσταλμὲνους στρατιώτας καὶ ἄρχοντας ἀπῆλθον τινὲς ἀναζητοῦντες αὐτὸν εἰς τὴν πόλιν Λάμψακον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκετο τότε, βόσκων χήνας, ὁ τοσοῦτον εἰς τὴν ἀρετὴν περιβόητος Ἅγιος, ὅστις, βλέπων τοὺς βασιλικοὺς ἀνθρώπους, ἐγνώρισεν ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιον τὴν ὑπόθεσιν καὶ πλησιάσας εἶπε πρὸς αὐτοὺς χωρὶς ἐκεῖνοι νὰ τὸν ἐρωτήσωσιν· «Ἐγὼ εἶμαι ὁ Τρύφων, τὸν ὁποῖον ζητεῖτε».


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸν Ἑλληνικὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος συνέγραψεν ὁ Μεταφραστὴς Συμεών, οὗ ἡ ἀρχή· «Τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Οὗτος σῴζεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις. Τοῦτον μετενεγκὼν εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικὴν Ἀγάπιος ὁ Κρὴς ἐξέδωκε τύποις εἰς τὸν «Νέον Παράδεισον», ἐξ οὗ παραληφθεὶς παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Ἐν δὲ τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ σῴζεται καὶ ἕτερος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὁ Βίος τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος». Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ μετὰ νέου Κανόνος ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὅστις συνέθεσε καὶ Ἐγκώμιον εἰς αὐτὸν καὶ Παρακλητικὸν Κανόνα, εἰς τὴν Ἁγίαν αὐτοῦ Κάραν καὶ εὐχὴν ἱκετήριον, ἥτις λέγεται ὅταν συμβῇ βλάβη εἰς τοὺς ἀγροὺς καὶ τοὺς κήπους ὑπὸ ἀκρίδων καὶ ἑρπετῶν· ὅλα δὲ ταῦτα εὑρίσκονται ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Ξενοφῶντος. Συμπλήρωσιν τῆς Ἀκολουθίας αὐτοῦ ἐποίησε καὶ ὁ Πατὴρ Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ἥτις ἐξεδόθη ὑπὸ Σ. Σχοινᾶ ἐν Βόλῳ τῷ 1957. Περὶ δὲ τῆς Λαμψάκου βλέπε εἰς τὴν (7ην) Φεβρουαρίου, ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 171.

[2] Ὁ Αὔγουστος Καῖσαρ (Ὀκταβιανός, Γάϊος, Ἰούλιος, Νέπως), ἀνεκηρύχθη ἐν ἔτει 27 π.Χ. πρῶτος αὐτοκράτωρ τῆς Ρώμης μετὰ τὴν μακρὰν (509-30 π.Χ.) Δημοκρατίαν αὐτῆς. Ἀπέθανεν ἐν ἔτει 14 μ.Χ. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τούτου ἐγεννήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.

[3] Εἰς τὴν Ρωμαϊκὴν ἱστορίαν τρεῖς αὐτοκράτορες ἀναφέρονται φέροντες τὸ ὄνομαΓορδιανός. Ἐκ τούτων ὁ Α’ ἀνακηρυχθεὶς αὐτοκράτωρ ἐν ἔτει 238 ὀγδοηκοντούτης τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσεν ἓξ μόνον ἑβδομάδας. Ὁ Β’, υἱὸς τοῦ προηγουμένου, προσληφθεὶς ὑπὸ τοῦ πατρός του ὡς συνάρχων, ἐφονεύθη μαχόμενος κατὰ τῶν ἀντιπάλων του, πρὸ τῆς Καρχηδόνος, ὅτε καὶ ὁ πατήρ του ἀπηγχονίσθη. Ὁ Γ’, ἔγγονος τοῦ Α’, ἀνεκηρύχθη αὐτοκράτωρ κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος 238 δεκαπενταετὴς τὴν ἡλικίαν, ἐβασίλευσε δὲ μέχρι τοῦ ἔτους 244, ὅτε καὶ ἐδολοφονήθη ὑπὸ Φιλίππου τοῦ Ἄραβος, ὅστις καὶ τὸν διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον (244-249). Ὁ ἐνταῦθα ἀναφερόμενος Γορδιανὸς φαίνεται νὰ εἶναι ὁ Α’.

[4] «Οὐαὶ οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὸν καὶ τὸ καλὸν πονηρόν, οἱ τιθέντες τὸ σκότος φῶς, καὶ τὸ φῶς σκότος, οἱ τιθέντες τὸ πικρὸν γλυκύ, καὶ τὸ γλυκὺ πικρόν» (Ἡσ. ε’ 20).

[5] Δορκὰς· κοινῶς ζαρκάδι, τῆς οἰκογενείας τῶν ἐλαφιδῶν, παροιμιώδης διὰ τὴν ταχυποδίαν της, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καὶ τὸ μοναδικὸν ὅπλον της.